Νέα δεδομένα που ενδέχεται να επηρεάσουν την πορεία της «παγωμένης» ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου (Great Sea Interconnector – GSI) φαίνεται να δημιουργεί η πιθανή ενίσχυση της εμπλοκής των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις για την ένταξη νέων επενδυτών στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, με στόχο τόσο τη γεωπολιτική όσο και την οικονομική βιωσιμότητα του GSI. Η συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη στην Αθήνα και οι επαφές στις Βρυξέλλες πραγματοποιούνται σε μια περίοδο έντονων διεργασιών για τα ενεργειακά στην Ανατολική Μεσόγειο.

Συγκεκριμένα, εξετάζεται η πιθανότητα συμμετοχής Αμερικανών επενδυτών, ενδεχομένως μέσω ταμείων που επενδύουν σε υποδομές, όπως ο οργανισμός χρηματοδότησης αναπτυξιακών έργων DFC (U.S. International Development Finance Corporation).

Δεδομένου ότι οργανισμοί όπως ο DFC έχουν ιδρυθεί για να δημιουργούν χρηματοδοτικά αντίβαρα σε περιοχές με έντονη κινεζική παρουσία και με δηλωμένο το αμερικανικό ενδιαφέρον για έργα ενεργειακής διασυνδεσιμότητας, είναι σαφές ότι στην ατζέντα βρίσκεται και ο σχεδιασμός του Διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC).

Υπενθυμίζεται ότι ο DFC έχει ήδη επενδύσει 125 εκατ. δολάρια στα Ναυπηγεία Ελευσίνας, ενώ σχεδιάζει χρηματοδότηση και άλλων υποδομών, κυρίως λιμενικών. Παράλληλα, η Ελλάδα επιδιώκει να αποτελέσει μία από τις πύλες εισόδου του IMEC στην Ευρώπη. Στο έργο ενδιαφέρον εκφράζουν επίσης το Ισραήλ και χώρες του Κόλπου.

Συνομιλίες στις Βρυξέλλες

Η κινητικότητα γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση επιβεβαιώνεται και από τη συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας, Σταύρου Παπασταύρου και Γιώργου Παπαναστασίου, με τον αρμόδιο επίτροπο Νταν Γιόργκενσεν στις Βρυξέλλες.

Μετά τη συνάντηση, ο κ. Παπασταύρου τόνισε ότι υπογραμμίστηκε «η ανάγκη επικαιροποίησης των οικονομικών και τεχνικών στοιχείων της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου και Ελλάδας», όπως είχαν ήδη αναφέρει ο πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ενόψει του δυνητικού επενδυτικού ενδιαφέροντος.

Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τη συνάντησή του με τον κ. Χριστοδουλίδη, ανέφερε ότι τα νέα δεδομένα ενισχύουν την αξία των έργων διασυνδεσιμότητας. «Προχωράμε στην άμεση επικαιροποίηση των οικονομοτεχνικών παραμέτρων του έργου του καλωδίου διασύνδεσης, ώστε δυνητικά να ενισχυθεί από την είσοδο νέων ισχυρών επενδυτών», τόνισε χαρακτηριστικά.

Νέες μελέτες

Η Αθήνα και η Λευκωσία ζητούν από την Κομισιόν τρόπους που θα διευκολύνουν την ένταξη τρίτων επενδυτών στο GSI. Αυτό καθιστά απαραίτητη τη διενέργεια νέων μελετών για την οικονομική βιωσιμότητα και τα τεχνικά χαρακτηριστικά του έργου, καθώς η υφιστάμενη μελέτη του 2016 πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα.

Η Κομισιόν αναμένεται να παραμείνει στο σχήμα, όχι μόνο ως εγγυήτρια ενός έργου με γεωπολιτική αξία (συμπεριλαμβανομένου του IMEC), αλλά και λόγω της ένταξης του έργου ως έργου κοινού ενδιαφέροντος (PCI).

Το επόμενο βήμα

Σημαντικό επόμενο βήμα για την εμπλοκή των ΗΠΑ θα είναι η συνάντηση των υπουργών Ενέργειας Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ και ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον, με αντικείμενο τη συζήτηση για την ένταξη του GSI στον IMEC, γεγονός που αιτιολογεί και γεωπολιτικά την αμερικανική συμμετοχή.

Οι εξελίξεις ακολουθούν τις συμφωνίες που υπεγράφησαν στην Αθήνα με στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης, ενώ υπάρχει κοινή αντίληψη Αθήνας – Λευκωσίας για τη σημασία της βαθύτερης εμπλοκής των ΗΠΑ στην περιοχή.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης τόνισε την ανάγκη «ευθυγράμμισης» της Ευρώπης με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ σε θέματα Μέσης Ανατολής. «Είναι ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να συνεργαστούμε μαζί του. Στην περιοχή μας είναι ο ηγέτης και βλέπουμε θετικές εξελίξεις λόγω της ηγεσίας του Τραμπ», σημείωσε.

Η πρωτοβουλία της Αθήνας

Η ελληνική κυβέρνηση προωθεί την ιδέα ενός πενταμερούς φόρουμ (Ελλάδα, Λιβύη, Τουρκία, Αίγυπτος, Κύπρος) για συζήτηση πέντε θεματικών: μεταναστευτικό, προστασία θαλασσίων οικοσυστημάτων, συνδεσιμότητα, οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών και πολιτική προστασία.

Η πρόταση προέρχεται από την ελληνική πρωτοβουλία και στοχεύει στη διατήρηση της Κύπρου στο πλαίσιο των εξελίξεων. Οι Αμερικανοί προτιμούν ένα τετραμερές σχήμα με έμφαση στη διευθέτηση επικάλυψης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου, ενώ η Άγκυρα και η Τρίπολη θα επιδιώξουν την εκπροσώπηση και των Τουρκοκυπρίων.

Παράλληλα, παραμένει ζητούμενο η μορφή εκπροσώπησης της Λιβύης, λόγω της συνεχιζόμενης αντιπαράθεσης Τρίπολης – Βεγγάζης.