Νέα συνάντηση 3+1 με επίκεντρο την ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο

Συνάντηση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) αναμένεται να πραγματοποιηθεί έπειτα από μεγάλο χρονικό διάστημα, αυτή τη φορά σε επίπεδο υπουργών Ενέργειας. Η συνάντηση θα διεξαχθεί στο περιθώριο της Συνόδου της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Συνεργασία στην Ενέργεια (The Partnership for Transatlantic Energy Cooperation/P-TEC), η οποία θα φιλοξενηθεί στην Αθήνα στις 6 και 7 Νοεμβρίου, με περισσότερους από 400 συμμετέχοντες.

Σύμφωνα με καλά ενημερωμένες πηγές, η συνάντηση του σχήματος 3+1 έχει προγραμματιστεί για τις 6 Νοεμβρίου, καθώς στην ελληνική πρωτεύουσα θα βρεθούν, εκτός από τον οικοδεσπότη Σταύρο Παπασταύρου, ο υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Κρις Ράιτ, καθώς και οι ομόλογοί του από το Ισραήλ, Ελι Κοέν, και την Κυπριακή Δημοκρατία, Γιώργος Παπαναστασίου. Η εκδήλωση θα αποτελέσει, παράλληλα, την πρώτη δημόσια εμφάνιση της νέας πρέσβειρας των ΗΠΑ στην Ελλάδα, Κίμπερλι Γκίλφοϊλ, ενώ παρόντες θα είναι και δύο ακόμη εκπρόσωποι της αμερικανικής κυβέρνησης — ο υπουργός Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ και ο υφυπουργός Εξωτερικών Μάικ Ρήγας.
Εφόσον τελικά ενεργοποιηθεί το σχήμα σε επίπεδο 3+1 (οι προπαρασκευαστικές ενέργειες έχουν ήδη ολοκληρωθεί, όπως πληροφορείται η «Κ»), Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ έχουν πολλά να συζητήσουν με την αμερικανική πλευρά, καθώς όλες προσβλέπουν στην υποστήριξη και την επιρροή των Ηνωμένων Πολιτειών για την προώθηση κοινών ενεργειακών έργων.

Είναι γνωστό ότι για τους Αμερικανούς προτεραιότητα αποτελεί ο Κάθετος Διάδρομος προς την Ουκρανία, αλλά και, γενικότερα, η ενίσχυση της διάθεσης του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αμερικανικής προέλευσης, κάτι που διευκολύνεται από κράτη της περιοχής, μεταξύ αυτών και η Ελλάδα.

Ένα έργο που συνδέει και τις τρεις χώρες είναι το Great Sea Interconnector (GSI), το ηλεκτρικό καλώδιο διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου. Το έργο, ωστόσο, έχει «παγώσει» λόγω των διαφορών μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας σχετικά με την κατανομή ευθυνών και κόστους, αλλά και εξαιτίας της σταθερής αντίδρασης της Τουρκίας, η οποία επιχειρεί να παρεμβαίνει στο συγκεκριμένο πεδίο.

Την ίδια στιγμή, οι ΗΠΑ φαίνεται να επιδιώκουν την υποστήριξη σειράς ενεργειακών έργων στην Ανατολική Μεσόγειο, με στόχο τη διεύρυνση του αποτυπώματος των αμερικανικών ενεργειακών κολοσσών. Αναμένεται, λοιπόν, με ενδιαφέρον να φανεί κατά πόσο οι πρωτοβουλίες αυτές μπορούν να εκφράσουν τη βούληση Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ για ειλικρινείς συζητήσεις και ενίσχυση της περιφερειακής συνεργασίας.

Επιπλέον, οι τρεις χώρες αποτελούν σταθερούς υποστηρικτές του Διαδρόμου Ινδίας – Μέσης Ανατολής – Ευρώπης (IMEC), ενός φιλόδοξου σχεδίου που προωθείται από τις ΗΠΑ και συνδέει την Ασία με την Ευρώπη μέσω της Μέσης Ανατολής. Το ζήτημα αυτό αναμένεται να αποτελέσει, εκτός απροόπτου, κεντρικό θέμα των συζητήσεων μεταξύ των τεσσάρων υπουργών Ενέργειας. Ο IMEC διαθέτει έντονη γεωπολιτική διάσταση, καθώς θεωρείται αντίβαρο στη διείσδυση της Κίνας στην ευρύτερη περιοχή, και επομένως έχει σημαντικό στρατηγικό χαρακτήρα για την Ουάσιγκτον.

Αξιοσημείωτο είναι ότι, πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Κόμπος, επισκέφθηκε την Ινδία, όπου είχε ιδιαίτερα εποικοδομητικές συνομιλίες με τον ομόλογό του, Δρα Σ. Τζαϊσανκάρ, για την ενίσχυση της στρατηγικής σχέσης μεταξύ Νέου Δελχί, Λευκωσίας και Αθήνας.

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι Ελλάδα, Κύπρος και Ισραήλ επιδιώκουν εδώ και μήνες την αναζωογόνηση του σχήματος 3+1 σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, ωστόσο η Ουάσιγκτον δείχνει προτίμηση σε τεχνοκρατικά σχήματα, όπως αυτό της ενέργειας, τα οποία εστιάζουν στην οικονομική συνεργασία και δεν εκπέμπουν έντονα πολιτικά μηνύματα για την περιοχή. Παράλληλα, η Αθήνα βρίσκεται σε συζητήσεις με την Ουάσιγκτον για τον επόμενο γύρο στρατηγικού διαλόγου μεταξύ των δύο χωρών, αν και μέχρι στιγμής δεν έχει οριστεί ημερομηνία διεξαγωγής.