“Win–win” ή τακτικός συμβιβασμός; Η νέα φάση στις σχέσεις ΗΠΑ – Κίνας

Η Ουάσινγκτον και το Πεκίνο φαίνεται να πλησιάζουν σε μια ευρείας κλίμακας εμπορική συμφωνία, ικανή να αποκλιμακώσει τις εντάσεις που είχαν αναζωπυρωθεί το τελευταίο διάστημα. Το νέο πλαίσιο, το οποίο φαίνεται να έχει συμφωνηθεί, βάζει προσωρινά φρένο στις εκατέρωθεν απειλές, επιτρέποντας και στις δύο πλευρές να δηλώσουν ότι «βγήκαν κερδισμένες». Ωστόσο, κατά πόσο η κατάσταση αυτή μπορεί πραγματικά να χαρακτηριστεί ως win–win;

Σύμφωνα με τη βρετανική Telegraph, η Κίνα φαίνεται να κάνει ένα βήμα πίσω όσον αφορά την πρόθεσή της να περιορίσει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών – κρίσιμων υλικών για την αμερικανική βιομηχανία όπλων και τεχνολογίας – ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες αποσύρουν την απειλή επιβολής εξαντλητικών δασμών. Η συμφωνία προβλέπει επίσης απτά ανταλλάγματα, όπως την αύξηση των κινεζικών εισαγωγών αμερικανικής σόγιας, γεγονός που προσφέρει σημαντική ανακούφιση στους αμερικανούς αγρότες. Παράλληλα, η επικείμενη εξαγορά των αμερικανικών δραστηριοτήτων του TikTok από εγχώριους επενδυτές, υπό την εποπτεία της αμερικανικής κυβέρνησης, δείχνει την προσπάθεια εξισορρόπησης ανάμεσα στην προστασία των εθνικών συμφερόντων και τη διατήρηση της τεχνολογικής συνεργασίας.

Την ίδια στιγμή, η Ουάσινγκτον επεκτείνει την εμπορική της παρουσία στην Ασία, συνάπτοντας νέες συμφωνίες με χώρες όπως η Μαλαισία και η Καμπότζη, με στόχο τη διαφοροποίηση των πηγών κρίσιμων πρώτων υλών. Αυτή η πολυεπίπεδη στρατηγική αντικατοπτρίζει την πρόθεση των ΗΠΑ να μειώσουν την εξάρτησή τους από το Πεκίνο, χωρίς ωστόσο να οδηγηθούν σε πλήρη ρήξη. Η πιο ήπια ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ, σε αντίθεση με την επιθετικότητα προηγούμενων περιόδων, υποδηλώνει μια πραγματιστική στροφή στην αμερικανική εμπορική πολιτική. Παρά την πολιτική «σκηνοθεσία» που συνοδεύει τις δηλώσεις του, η σταθεροποίηση των αγορών και η αναθέρμανση των διπλωματικών επαφών δείχνουν μια πρόσκαιρη ανακούφιση — ίσως και μια σπάνια στιγμή συνεργασίας μεταξύ των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου.

Ποιο είναι το πλαίσιο

Όπως ανέφερε ο αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, στο CBS, το πλαίσιο της επικείμενης εμπορικής συμφωνίας περιλαμβάνει το «τελικό σχέδιο» για το μέλλον του TikTok στις ΗΠΑ και αναβάλλει την εφαρμογή των αυστηρότερων ελέγχων της Κίνας στις εξαγωγές σπάνιων γαιών. Ο Μπέσεντ δήλωσε επίσης ότι δεν αναμένει να τεθεί σε ισχύ ο δασμός 100% στα κινεζικά προϊόντα — όπως είχε απειλήσει να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ — ενώ η Κίνα θα επαναλάβει τις αγορές μεγάλων ποσοτήτων αμερικανικής σόγιας. Σύμφωνα με το BBC, και οι δύο χώρες επιχειρούν να αποφύγουν περαιτέρω κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου που έχει ξεσπάσει ανάμεσά τους.

Ο Τραμπ και ο Σι Τζινπίνγκ πρόκειται να συναντηθούν την Πέμπτη στη Νότια Κορέα — για πρώτη φορά από το 2019 — και, όπως όλα δείχνουν, θα δώσουν τα χέρια για τη συμφωνία. Ο Μπέσεντ είχε ήδη συναντηθεί με ανώτερους κινέζους αξιωματούχους του τομέα εμπορίου στο περιθώριο της συνόδου της Ένωσης Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) στη Μαλαισία. Το Πεκίνο χαρακτήρισε τις συζητήσεις «εποικοδομητικές». Ο αμερικανός υπουργός ανέφερε ότι οι δύο πλευρές «κατέληξαν σε ένα ουσιαστικό πλαίσιο για τους ηγέτες τους», προσθέτοντας: «Οι δασμοί θα αποφευχθούν». Από την πλευρά της, η κινεζική κυβέρνηση επιβεβαίωσε ότι οι διαπραγματευτικές ομάδες «κατέληξαν σε βασική συναίνεση σχετικά με τη διαχείριση των ανησυχιών μεταξύ των δύο χωρών», τονίζοντας πως «οι δύο πλευρές θα οριστικοποιήσουν περαιτέρω τις λεπτομέρειες».

«Πιάνουν» οι απειλές του Τραμπ για τους δασμούς

Μετά την επανεκλογή του στον Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει εφαρμόσει – ή απειλήσει να εφαρμόσει – εκτεταμένους δασμούς στις εισαγωγές από διάφορες χώρες, υποστηρίζοντας ότι η πολιτική αυτή ενισχύει τη βιομηχανία και την απασχόληση των ΗΠΑ. Οι εν λόγω πρακτικές οδήγησαν αρκετά κράτη, μεταξύ των οποίων και το Ηνωμένο Βασίλειο, να συνάψουν νέες εμπορικές συμφωνίες με την Ουάσινγκτον, όπως υπενθυμίζει το BBC. Ωστόσο, η αυστηρότερη δασμολογική πολιτική του Τραμπ στόχευε πρωτίστως την Κίνα.

Το Πεκίνο απάντησε με αντίμετρα, αλλά οι δύο πλευρές συμφώνησαν να αναστείλουν την επιβολή δασμών κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων. Παρά ταύτα, στις αρχές του μήνα, ο Τραμπ προειδοποίησε ότι θα επιβάλει πρόσθετο δασμό 100% στα κινεζικά προϊόντα από τον Νοέμβριο, αντιδρώντας στους αυστηρότερους περιορισμούς του Πεκίνου στις εξαγωγές σπάνιων γαιών — κρίσιμων υλικών για την παραγωγή ηλεκτρονικών συσκευών. Ο αμερικανός πρόεδρος κατηγόρησε την Κίνα ότι «έχει γίνει υπερβολικά εχθρική» και πως προσπαθεί να κρατήσει τον κόσμο «όμηρο». Πράγματι, η Κίνα επεξεργάζεται περίπου το 90% των σπάνιων γαιών παγκοσμίως, γεγονός που της δίνει σημαντικό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα.

Την τελευταία φορά που το Πεκίνο ενίσχυσε τους ελέγχους στις εξαγωγές – μετά την αύξηση των δασμών από τον Τραμπ στις αρχές του έτους – πολλές αμερικανικές εταιρείες, που εξαρτώνται από αυτά τα υλικά, αντέδρασαν έντονα. Σύμφωνα με τον Μπέσεντ, η Κίνα «θα αναβάλει τους περιορισμούς για έναν χρόνο και θα επανεξετάσει το ζήτημα». Ένα ακόμη σημείο τριβής είναι η αμερικανική σόγια, της οποίας η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή διεθνώς. Καθώς ο εμπορικός πόλεμος οξυνόταν, το Πεκίνο ανέστειλε τις παραγγελίες του, προκαλώντας σοβαρό πλήγμα στους αμερικανούς παραγωγούς. Ο υπουργός Οικονομικών υπαινίχθηκε ότι το μποϊκοτάζ πρόκειται σύντομα να λήξει, χωρίς ωστόσο να αποκαλύψει λεπτομέρειες. «Είμαι και εγώ καλλιεργητής σόγιας, επομένως κατανοώ αυτόν τον πόνο. Πιστεύω ότι, μόλις η συμφωνία με την Κίνα γίνει δημόσια, οι αγρότες μας θα αισθανθούν πολύ πιο αισιόδοξοι για την τρέχουσα και τις επόμενες σεζόν», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Η συμφωνία για το TikTok

Ο ίδιος αξιωματούχος αποκάλυψε επίσης ότι έχει επιτευχθεί συμφωνία για την αμερικανική θυγατρική του TikTok, με τον Τραμπ και τον Σι Τζινπίνγκ να αναμένεται να «ολοκληρώσουν τη συναλλαγή την Πέμπτη». Οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να εξαγοράσουν την πλατφόρμα από τη μητρική κινεζική εταιρεία ByteDance, επικαλούμενες λόγους εθνικής ασφάλειας. Προηγουμένως, η εταιρεία είχε ενημερωθεί ότι θα έπρεπε να πουλήσει τις δραστηριότητές της στις ΗΠΑ ή να διακινδυνεύσει το κλείσιμό τους, όμως ο Τραμπ έχει ήδη καθυστερήσει τέσσερις φορές την εφαρμογή της απαγόρευσης για να διευκολύνει τις διαπραγματεύσεις, παρατείνοντας εκ νέου την προθεσμία έως τον Δεκέμβριο.

Ο Λευκός Οίκος είχε ανακοινώσει τον περασμένο μήνα ότι αμερικανικές εταιρείες θα ελέγχουν τον αλγόριθμο της πλατφόρμας και ότι έξι από τις επτά θέσεις του διοικητικού συμβουλίου της αμερικανικής θυγατρικής θα ανήκουν σε Αμερικανούς. Αν και ο Τραμπ είχε ζητήσει αρχικά την πλήρη απαγόρευση του TikTok κατά την πρώτη του θητεία, η στάση του έχει μεταβληθεί σημαντικά. Στην πρόσφατη προεκλογική του εκστρατεία για τις εκλογές του 2024, αξιοποίησε ενεργά την πλατφόρμα για να ενισχύσει τη δημοτικότητά του μεταξύ των νεότερων ψηφοφόρων — μια ενδεικτική στροφή από την αυστηρή στάση του παρελθόντος.

Πηγή: Protagon.gr