Energean: Ο Αγωγός Ισραήλ–Κύπρου θα είναι έτοιμος σε 12 μήνες μετά την αδειοδότηση

Η νέα πρόταση της Energean για την κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ–Κύπρου συνιστά τη πιο άμεσα εφαρμόσιμη επιλογή για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Κύπρο. Η πρόταση βασίζεται σε ήδη ενεργή και αξιόπιστη παραγωγή στο Ισραήλ, καθώς και σε δοκιμασμένες υποδομές, όπως ανέφερε σε συνέντευξή του στο ΚΥΠΕ ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Μαθιός Ρήγας.

Ο κ. Ρήγας τόνισε ότι το έργο είναι εξ ολοκλήρου ιδιωτικό, με εκτιμώμενο κόστος που κυμαίνεται μεταξύ 350 και 400 εκατομμυρίων δολαρίων, και πως η ολοκλήρωσή του μπορεί να επιτευχθεί εντός 12 μηνών από την έκδοση των απαιτούμενων αδειών. Η υλοποίησή του, όπως σημείωσε, εξαρτάται πλέον από μια καθαρή πολιτική απόφαση για το άνοιγμα της κυπριακής αγοράς φυσικού αερίου. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια, τον ανταγωνισμό, τη σταθερότητα του κόστους και τη γεωπολιτική θέση της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο.
«Η πρόταση της Energean είναι απολύτως ρεαλιστική, καθώς επιτρέπει στην Κύπρο και στους καταναλωτές της να αποκτήσουν πρόσβαση σε φυσικό αέριο συνδεόμενο με μια παραγωγή που έχει αποδειχθεί αξιόπιστη, προσιτή και βιώσιμη για περισσότερα από τρία χρόνια, προερχόμενο από μια φιλική χώρα σε μικρή απόσταση και αξιοποιώντας δοκιμασμένη υποδομή, το FPSO Energean Power, που λειτούργησε με απόλυτη επιτυχία ακόμη και σε συνθήκες πολέμου», σημείωσε.

Πρόσθεσε πως πρόκειται για επένδυση που στηρίζεται σε λειτουργούντα κοιτάσματα —Karish και Karish North— τα οποία καλύπτουν περίπου το 50% της ζήτησης του Ισραήλ. Από το πρώτο εξάμηνο του 2027, η παραγωγική βάση θα ενισχυθεί περαιτέρω με την προσθήκη του κοιτάσματος Katlan.

Ο κ. Ρήγας ανέφερε ακόμη ότι η πρόταση της Energean δεν ανταγωνίζεται τους ενεργειακούς σχεδιασμούς της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά προς τα υφιστάμενα έργα, όπως το τερματικό στο Βασιλικό, το FSRU και την αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου.

Επισήμανε ότι για να αξιοποιήσει η Κύπρος τη γεωγραφική της θέση και να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο της Ανατολικής Μεσογείου, χρειάζεται το σύνολο αυτών των έργων. Η ευρύτερη περιοχή, όπως πρόσθεσε, απαιτεί κάθε διαθέσιμη πηγή ενέργειας για να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη ζήτηση και, σε περίπτωση νέων ανακαλύψεων, να καταστεί δυνητικός προμηθευτής των ευρωπαϊκών αγορών.
«Η εποχή του energy transition έχει πλέον μεταβληθεί σε εποχή energy addition. Κανένα έργο ή υποδομή που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από τις αγορές δεν περισσεύει. Οι αγορές, όπως απέδειξαν οι επενδύσεις των 3 δισ. δολαρίων της Energean στο Ισραήλ και οι ομολογιακές μας εκδόσεις, είναι πρόθυμες να στηρίξουν τέτοια έργα, αρκεί να υπάρχουν ρεαλιστικά σχέδια και αξιόπιστες επιχειρήσεις», εξήγησε.

Ζήτημα πολιτικής απόφασης για άνοιγμα της αγοράς αερίου

Αναφερόμενος στο γιατί δεν προχώρησαν προηγούμενες προτάσεις προς την Κυπριακή Δημοκρατία, ο κ. Ρήγας υπενθύμισε ότι τότε το κράτος είχε επιλέξει να χαρακτηρίσει την αγορά φυσικού αερίου ως αναδυόμενη, διατηρώντας το μονοπώλιο της ΔΕΦΑ. Εκείνη την περίοδο, η Energean είχε μόλις αποκτήσει τα κοιτάσματα Karish και Tanin στο Ισραήλ (2017), ετοιμαζόταν για είσοδο στο χρηματιστήριο του Λονδίνου (2018) και προχωρούσε στην εξαγορά των δραστηριοτήτων υδρογονανθράκων της Edison (2019), επεκτείνοντας την παρουσία της σε Αίγυπτο, Ιταλία, Κροατία και Βόρεια Θάλασσα.

Η παραγωγή στο Karish ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2022 —σε μόλις 4,5 χρόνια— παρά τις δυσκολίες της πανδημίας. Η εταιρεία κατασκεύασε τον αγωγό που συνδέει το FPSO Energean Power με το ισραηλινό δίκτυο μεταφοράς, πραγματοποίησε δέκα γεωτρήσεις σε νερά 1.800 μέτρων, ανακάλυψε τα κοιτάσματα Karish North και Katlan και ανέπτυξε περαιτέρω την τεχνογνωσία της από την πολυσύνθετη παραγωγή στο κοίτασμα του Πρίνου.
Σύμφωνα με τον κ. Ρήγας, έχει πλέον καταστεί σαφές ότι η εταιρεία διαθέτει την τεχνική επάρκεια για ένα έργο τέτοιας κλίμακας και πως ο αγωγός από το Ισραήλ είναι η λύση που μπορεί να φέρει το ταχύτερο αποτέλεσμα στην προσπάθεια της Κύπρου να εισέλθει στην εποχή του φυσικού αερίου.

«Από τη στιγμή που θα λάβουμε τις άδειες, απαιτούνται 12 μήνες. Το ζήτημα είναι ξεκάθαρο: χρειάζεται πολιτική απόφαση για να ανοίξει —μετά την αγορά ηλεκτρισμού— και η αγορά φυσικού αερίου. Πολύ περισσότερο όταν ήδη υπάρχει συμφωνία μεταξύ δύο ιδιωτικών εταιρειών, με εξασφαλισμένη πηγή προμήθειας και διασφαλισμένο πελάτη», υπογράμμισε.

Εκτιμώμενο κόστος 350–400 εκατ. δολαρίων

Αναφορικά με το κόστος της επένδυσης, ο κ. Ρήγας διευκρίνισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν θα επωμιστεί καμία δαπάνη.

«Το κόστος κατασκευής του αγωγού, μήκους περίπου 200 χιλιομέτρων, δεν έχει οριστικοποιηθεί, αλλά υπολογίζεται στις 350–400 εκατ. δολάρια», είπε.

Πρόκειται για έργο αποκλειστικά ιδιωτικό. Τα οικονομικά μοντέλα της Energean και της Cyfield δείχνουν ότι η βιωσιμότητά του είναι εξασφαλισμένη, ενώ παράλληλα μπορεί να προσφέρει προσιτές τιμές στους Κύπριους καταναλωτές.

Σταθερότητα και χαμηλότερες τιμές

Σχετικά με τη διαχείριση ενδεχόμενων διακυμάνσεων τιμών, ο κ. Ρήγας επεσήμανε ότι το επιχειρηματικό μοντέλο που εφαρμόζεται στο Ισραήλ έχει ήδη αποδείξει τη σταθερότητά του.

«Κατά την περίοδο της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, η Ευρώπη έφτασε να πληρώνει έως και 300 ευρώ/MWh. Στο Ισραήλ, οι βιομηχανικοί πελάτες μας και οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί κατέβαλλαν σταθερά 12–13 ευρώ/MWh», δήλωσε. Η τιμή για την Κύπρο δεν μπορεί ακόμη να καθοριστεί, καθώς θα εξαρτηθεί από το τελικό κόστος του έργου και τις τεχνικές παραμέτρους του αγωγού. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι στο Ισραήλ η Energean διαθέτει φυσικό αέριο σε τιμές σημαντικά χαμηλότερες από τα TTF futures, το LNG και —φυσικά— το πετρέλαιο που χρησιμοποιεί η Κύπρος σήμερα για παραγωγή ηλεκτρισμού.

«Επιπλέον, οι καταναλωτές θα επωφεληθούν από τη μείωση εκπομπών CO₂, καθώς το φυσικό αέριο είναι καθαρότερο καύσιμο σε σχέση με το πετρέλαιο», πρόσθεσε.

Γεωπολιτική αναβάθμιση της Κύπρου μέσω του αγωγού

Ο κ. Ρήγας τόνισε ότι ο αγωγός Ισραήλ–Κύπρου δεν αποτελεί μόνο εμπορικό έργο, αλλά έχει έντονη γεωπολιτική σημασία. Η μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου, δημιουργώντας μια νέα και συμπληρωματική πηγή προμήθειας, η οποία μπορεί να συμβάλει στη σταθεροποίηση του ενεργειακού κόστους και στη μείωση του κόστους ηλεκτρισμού.

Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Energean πρόσθεσε ότι η μετάβαση από το πετρέλαιο στο φυσικό αέριο θα μειώσει τις εκπομπές ρύπων, θα εξασφαλίσει σταθερότερο κόστος ηλεκτροπαραγωγής και θα ενισχύσει συνολικά την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.
Σημαντικό επίσης είναι ότι η συνεργασία με το Ισραήλ ενισχύει τον γεωπολιτικό ρόλο της Κύπρου στην Ανατολική Μεσόγειο, δημιουργώντας νέες ενεργειακές διαδρομές με μελλοντικό δυναμικό και για αμφίδρομη ροή.

«Τέτοια έργα αναδεικνύουν τη στρατηγική σημασία της θέσης της Κύπρου και συμβάλλουν στο να εξελιχθεί σε ενεργειακό κόμβο της ευρύτερης περιοχής», είπε.

Η συνεργασία με την ExxonMobil και οι στρατηγικές προεκτάσεις

Ο κ. Ρήγας χαρακτήρισε ιδιαίτερα σημαντική τη συνεργασία της Energean με την ExxonMobil στο Ιόνιο, επισημαίνοντας ότι η μεγαλύτερη ενεργειακή εταιρεία παγκοσμίως επέλεξε να εμπιστευθεί την εμπειρία και την τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί στην Ελλάδα. Η ExxonMobil αποκτά πλειοψηφικό ποσοστό 60% και χρηματοδοτεί την ερευνητική γεώτρηση, ύψους περίπου 80 εκατ. δολαρίων, ενώ η Energean διατηρεί τον ρόλο του operator στο ερευνητικό στάδιο.

«Είναι μια απόφαση που μας κάνει περήφανους και αναδεικνύει τη σημασία του οράματος, της στρατηγικής και της πίστης στις δυνατότητές μας», σημείωσε. Εφόσον εντοπιστεί κοίτασμα, η ExxonMobil θα αναλάβει ως operator τη φάση ανάπτυξης, όπου απαιτούνται πολύ μεγαλύτερες επενδύσεις.

Ο κ. Ρήγας πρόσθεσε ότι η παρουσία της ExxonMobil και στην κυπριακή ΑΟΖ ενισχύει τον σχήμα συνεργασίας 3+1 (Κύπρος–Ελλάδα–Ισραήλ + ΗΠΑ) και αντικατοπτρίζει το αυξανόμενο ενδιαφέρον της αμερικανικής ενεργειακής πολιτικής για τους πόρους της περιοχής. Παράλληλα, υπογράμμισε ότι η ανάπτυξη εγχώριων κοιτασμάτων συνεπάγεται οικονομικά οφέλη, δημιουργία τεχνογνωσίας, νέες θέσεις εργασίας, πιο ανταγωνιστικές τιμές και ενίσχυση της εθνικής κυριαρχίας — όπως συμβαίνει στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ.

Κλείνοντας, σημείωσε ότι η ανακάλυψη και ανάπτυξη εγχώριων κοιτασμάτων σε συνδυασμό με επενδύσεις σε βιώσιμες υποδομές που συνδέουν αγορές με ασφάλεια, αποτελούν μονόδρομο, «ώστε η περιοχή μας να κινηθεί και προς την κατεύθυνση των εξαγωγών υδρογονανθράκων στις ευρωπαϊκές αγορές», εξέλιξη που θα ενισχύσει περαιτέρω τον γεωπολιτικό της ρόλο.

ΠΗΓΗ: HELLAS JOURNAL .gr