Ολγκίν στην Κύπρο: Προσδοκίες και προκλήσεις πριν από κρίσιμες συνομιλίες

Η άφιξη της προσωπικής απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, María Ángela Holguín, στην Κύπρο από τις 4 έως τις 12 Δεκεμβρίου επαναφέρει στο επίκεντρο το ερώτημα κατά πόσο υπάρχουν ρεαλιστικές προϋποθέσεις για επανεκκίνηση της διαδικασίας στο Κυπριακό. Οι συναντήσεις της με τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων έχουν προγραμματιστεί για το διήμερο 5–6 Δεκεμβρίου, με στόχο την καταγραφή του κλίματος, την ανίχνευση πιθανών περιθωρίων εμπιστοσύνης και την αξιολόγηση της ετοιμότητας για ουσιαστικό διάλογο υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Σύμφωνα με έγκυρες πηγές, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης θα δεχθεί την Holguín στο Προεδρικό Μέγαρο το Σάββατο 6 Δεκεμβρίου, ενώ η συνάντησή της με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Tufan Erhürman έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου. Η ατζέντα αναμένεται να επικεντρωθεί στη μεθοδολογία της επόμενης φάσης: πώς μπορεί να διαμορφωθεί ένα σαφές πλαίσιο συνομιλιών, χωρίς να αναζωπυρώνονται παλαιές διαφωνίες που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πρόοδο.

Η Λευκωσία έχει αφήσει στα Ηνωμένα Έθνη την ευθύνη για τις επίσημες ανακοινώσεις σχετικά με το ταξίδι της Holguín, επιβεβαιώνοντας τη θετική ανταπόκριση στη νέα ημερομηνία. Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης ανέφερε ότι το Προεδρικό αντέδρασε άμεσα στην επαναδιευθέτηση του προγράμματος, υπογραμμίζοντας ότι οι ανακοινώσεις ανήκουν θεσμικά στον ΟΗΕ. Η επιλογή αυτή συνάδει με την προσπάθεια του Διεθνούς Οργανισμού να διατηρεί τον έλεγχο του πλαισίου και των προσδοκιών γύρω από την αποστολή Holguín. Η επίσκεψη θεωρείται προπαρασκευαστική, με κύριο στόχο την καταγραφή προθέσεων και όχι τις εξαγγελίες.

Παράλληλα, στο τουρκοκυπριακό πεδίο βρίσκεται σε εξέλιξη η προσπάθεια του Tufan Erhürman να συντονίσει τις κινήσεις του με την Άγκυρα. Σύμφωνα με δημοσίευμα της T24, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης σχεδιάζει επίσκεψη στην τουρκική πρωτεύουσα μεταξύ 11 και 15 Νοεμβρίου, με συνάντηση με τον Recep Tayyip Erdoğan. Η χρονική προτεραιοποίηση της επαφής με την τουρκική κυβέρνηση πριν από τη συνάντηση με την Holguín δείχνει την πρόθεση να καθοριστεί μια ενιαία γραμμή για το Κυπριακό.

Πηγές του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP) περιγράφουν τη συνεργασία με την Άγκυρα ως καθοριστικό παράγοντα. Η τακτική αυτή εντάσσεται στη συνήθη πρακτική των Τουρκοκύπριων ηγετών να πραγματοποιούν τα πρώτα θεσμικά ταξίδια στην Τουρκία: ο Ersin Tatar είχε μεταβεί στην Άγκυρα οκτώ ημέρες μετά την «εκλογή» του, ενώ ο Mustafa Akıncı πραγματοποίησε αντίστοιχη επίσκεψη δέκα ημέρες μετά την εκλογή του το 2015. Η φερόμενη επίσκεψη Erhürman—εφόσον επιβεβαιωθεί—αναμένεται να λειτουργήσει ως εφαλτήριο εσωτερικής νομιμοποίησης και συντονισμού εν όψει της επαφής με τον ΟΗΕ.

Ο Erhürman έχει θέσει τέσσερις προϋποθέσεις για την επανέναρξη των συνομιλιών: αποδοχή της πολιτικής ισότητας, καθορισμένο χρονοδιάγραμμα για τη διαδικασία, διασφάλιση ότι όσα έχουν ήδη συμφωνηθεί δεν θα επανεξεταστούν από την αρχή, και εγγύηση ότι, σε περίπτωση που η ελληνοκυπριακή πλευρά αποχωρήσει ξανά από το τραπέζι, οι Τουρκοκύπριοι δεν θα επιστρέψουν στο σημερινό στάτους κβο. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι θέσεις αυτές δεν έχουν ακόμη τεθεί επισήμως στον ΟΗΕ, γεγονός που καθιστά την επίσκεψη Holguín δοκιμή προθέσεων και αποσαφήνιση του εύρους πραγματικής σύγκλισης.

Στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιδιώκει να επιβεβαιώσει τη δέσμευση της Λευκωσίας στην οδό του ΟΗΕ, με σαφείς κανόνες και αποφυγή κινήσεων που θα μπορούσαν να εκληφθούν ως πρόωρη είσοδος σε διαπραγμάτευση χωρίς επαρκή προπαρασκευή. Από την άλλη πλευρά, ο Tufan Erhürman προσπαθεί να ενισχύσει το διαπραγματευτικό του αποτύπωμα μέσω της στήριξης της Άγκυρας, προβάλλοντας ταυτόχρονα την εικόνα ηγέτη που δεν αποκλείει τη συνομιλία με τον ΟΗΕ, αρκεί το πλαίσιο να αντανακλά αρχές ισότητας και αμοιβαίου σεβασμού.

Το παράθυρο διαλόγου παραμένει ανοιχτό, αλλά οι προσδοκίες παραμένουν συγκρατημένες. Στον ΟΗΕ επικρατεί η εκτίμηση ότι η επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών προϋποθέτει όχι μόνο πολιτική βούληση, αλλά και διπλωματική ωριμότητα για να ξεπεραστεί η κόπωση δεκαετιών. Με την υποστήριξη του António Guterres, η María Ángela Holguín καλείται να διακριβώσει αν υπάρχουν συγκλίσεις που να δικαιολογούν επόμενα βήματα ή αν το Κυπριακό θα παραμείνει προς το παρόν σε τροχιά αναμονής.

ΠΗΓΗ: IBNA