Η τοκογλυφία στην Κύπρο: Σκιώδες δίκτυο πίεσης, καταγγελίες για εκβιασμούς και ανθρώπινες τραγωδίες

Υπόθεση αγρότισσας, η οποία σύμφωνα με καταγγελία της έχασε ακίνητη περιουσία αξίας περίπου 400.000 ευρώ μετά τη λήψη άτυπου δανείου 20.000 ευρώ, φέρνει στο φως ένα σκοτεινό κεφάλαιο που – όπως αναφέρουν αστυνομικές πηγές – συνεχίζει να λειτουργεί σιωπηρά στο περιθώριο της κυπριακής οικονομίας.

Η γυναίκα περιγράφει ότι, αδυνατώντας να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το τραπεζικό σύστημα, στράφηκε σε ιδιώτη δανειστή. Αυτό που ξεκίνησε ως «λύση ανάγκης» εξελίχθηκε σε έναν δρόμο χωρίς επιστροφή, με διαρκείς πιέσεις, αυξανόμενες απαιτήσεις και τελικά απώλεια της περιουσίας που αποτελούσε το μοναδικό αποκούμπι της.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, παρόμοιες υποθέσεις εξετάζονται τα τελευταία χρόνια από τις Αρχές, με μοτίβα που περιλαμβάνουν υψηλά επιτόκια, αιφνιδιαστικές απαιτήσεις άμεσης αποπληρωμής και, σε ορισμένες περιπτώσεις, καταγγελίες για επιτόπιες επισκέψεις ατόμων που στόχο είχαν την «υπενθύμιση» των οφειλών. Πρόκειται για πρακτικές που, σύμφωνα με Αστυνομία και νομικούς, συνδέονται με παράτυπες δομές δανεισμού.

Στη μαρτυρία της, η αγρότισσα τονίζει ότι βρέθηκε αντιμέτωπη με πιέσεις που μεγάλωναν μήνα με τον μήνα, σε μια περίοδο όπου τα έσοδά της από τις γεωργικές δραστηριότητες μειώνονταν σημαντικά. Όπως αναφέρει, η κατάσταση την οδήγησε σε ψυχολογική κατάρρευση και σε απώλεια ολόκληρης της περιουσίας της, αφήνοντάς τη — όπως λέει — οικονομικά και συναισθηματικά εξαντλημένη.

Νομικός που παρακολουθεί τέτοιες υποθέσεις δηλώνει στη στήλη μας ότι τα επιτόκια που επιβάλλονται σε παράτυπες συμφωνίες μπορούν να φτάσουν ακόμη και το 60%, όταν η νομοθεσία ορίζει ανώτατο επιτόκιο 9%. Τονίζει πως δεκάδες πολίτες έχουν ζητήσει τα τελευταία χρόνια νομική συμβουλή για παρόμοια αδιέξοδα, ενώ δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου, όπως αναφέρει, οι οικογένειες των δανειζόμενων βρέθηκαν αντιμέτωπες με σοβαρές απώλειες περιουσίας και βαρύ ψυχολογικό φορτίο.

Ακόμη πιο ανησυχητικές είναι οι αναφορές που φτάνουν κατά καιρούς στην Αστυνομία και σε κοινωνικές υπηρεσίες, ότι ορισμένοι συμπολίτες μας — σύμφωνα με τα στοιχεία των οικογενειών τους — δεν άντεξαν τις πιέσεις και έθεσαν τέλος στη ζωή τους.

Οι επίσημες αρχές αποφεύγουν να αποδώσουν συγκεκριμένα περιστατικά αποκλειστικά στη δράση άτυπων δανειστών, ωστόσο αναγνωρίζουν ότι οικονομικός εκβιασμός και ψυχολογική πίεση αποτελούν σοβαρούς επιβαρυντικούς παράγοντες σε ήδη ευάλωτες καταστάσεις.

Αστυνομικές πηγές αναφέρουν ότι κατά καιρούς διερευνώνται υποθέσεις στις οποίες εμφανίζονται άτομα να λειτουργούν ως «ενδιάμεσοι», επιβλέποντας οφειλές ή ασκώντας πίεση στους δανειζόμενους για άμεση καταβολή χρημάτων. Αν και τέτοιες πρακτικές δύσκολα τεκμηριώνονται ενώπιον δικαστηρίων, παραμένουν στο μικροσκόπιο των διωκτικών αρχών, λόγω της αυξημένης τους παρουσίας.

Την ίδια ώρα, νομικοί επισημαίνουν ότι από το 1960 υπάρχει ψηφισμένος νόμος που θα ρύθμιζε αποτελεσματικά τον ιδιωτικό δανεισμό, αλλά ουδέποτε τέθηκε σε εφαρμογή, καθώς δεν δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Εκτιμούν ότι η ενεργοποίησή του θα μπορούσε να αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο για τον περιορισμό εκμεταλλευτικών πρακτικών και για την παροχή ουσιαστικής προστασίας στους πολίτες.

Η υπόθεση της αγρότισσας και οι αντίστοιχες μαρτυρίες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας δημιουργούν έντονη ανησυχία. Αποκαλύπτουν ότι ένα «παράλληλο» σύστημα δανεισμού συνεχίζει να λειτουργεί στον τόπο μας, συχνά μακριά από τον έλεγχο των θεσμών. Οι κοινωνικές διαστάσεις του φαινομένου, οι οικονομικές καταστροφές αλλά και οι ανθρώπινες τραγωδίες που το συνοδεύουν συνιστούν πλέον ζήτημα δημόσιας ασφάλειας, το οποίο απαιτεί άμεση και συντονισμένη πολιτική αντιμετώπιση.

Υ.Γ.: Μικρό καλάθι στις συνομιλίες.

Η αναμενόμενη επανέναρξη ενός νέου – και ενδεχομένως ελπιδοφόρου – γύρου συνομιλιών για το Κυπριακό δεν θα πρέπει να οδηγήσει σε υπερβολικές προσδοκίες ή βιαστικά συμπεράσματα. Παραμένει δεδομένο ότι η Τουρκία εξακολουθεί να εξυπηρετεί τους πάγιους στρατηγικούς της στόχους στην περιοχή, και δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι σκοπεύει να μεταβάλει ουσιαστικά τη στάση της στο παρόν στάδιο. Η συμμετοχή της στη διαδικασία μπορεί να θεωρηθεί ως προσπάθεια βελτίωσης της εικόνας της στη διεθνή σκηνή, χωρίς αυτό να συνεπάγεται αλλαγή θέσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η δική μας πλευρά οφείλει να επιδείξει σύνεση, αλλά και σταθερότητα στην προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων του κυπριακού λαού. Με προσεκτικούς και αποτελεσματικούς χειρισμούς, είναι σημαντικό να αποφεύγεται κάθε ενδεχόμενο επίρριψης ευθυνών στην ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ παράλληλα να αναδεικνύονται με σαφήνεια οι πραγματικές επιδιώξεις της τουρκικής πολιτικής.

Η πρόσφατη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Τουφάν Ερχιουρμάν δημιούργησε ένα θετικό κλίμα, το οποίο αποτελεί χωρίς αμφιβολία θετική εξέλιξη. Παρά τη διαφοροποιημένη ρητορική σε σχέση με το παρελθόν, πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι βασικές θέσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς στο Κυπριακό παραμένουν αμετάβλητες. Υπογραμμίζουν επίσης ότι ο ενδοκυπριακός διάλογος έχει φθάσει στα όριά του και δύσκολα θα υπάρξει ουσιαστική μετατόπιση χωρίς ουσιαστική μεταβολή της τουρκικής πολιτικής.

Παράλληλα, είναι σημαντικό να αποφεύγονται αφηγήματα που παρουσιάζουν ότι η πρωτοβουλία για επανέναρξη των συνομιλιών προέκυψε δήθεν από μονομερείς πρωτοβουλίες της τουρκοκυπριακής πλευράς ή ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά έχασε ευκαιρίες στο παρελθόν. Η συζήτηση για το ιστορικό των συνομιλιών πρέπει να βασίζεται σε πραγματικά δεδομένα και όχι σε επικοινωνιακές προσεγγίσεις.

Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των πολιτικών δυνάμεων, είναι θεμιτό να διεξάγεται δημόσιος διάλογος γύρω από τις θέσεις που έχει λάβει κάθε κόμμα διαχρονικά στο Κυπριακό. Στο πλαίσιο αυτό, το ΑΚΕΛ μπορεί να καταθέσει τη δική του τεκμηριωμένη άποψη σχετικά με την περίοδο διακυβέρνησης κατά την οποία υπήρχε παράλληλα και ηγεσία των Τουρκοκυπρίων με τον Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ένας ηγέτης που είχε ταχθεί τότε υπέρ της προόδου στις συνομιλίες.

Σε κάθε περίπτωση, η τρέχουσα φάση απαιτεί νηφαλιότητα, ενότητα και συνετή διαχείριση, ώστε να διασφαλιστεί ότι η πλευρά μας θα παραμείνει προσηλωμένη σε μια δίκαιη και λειτουργική λύση του Κυπριακού.

ΚΡΙΣ ΜΙΧΑΗΛ