«Ιθάκη» Οι αποκαλύψεις Τσίπρα για το Κραν Μοντανά και η αντίδραση Τούρκων διπλωματών αποκλειστικά στο IBNA

Το πολυαναμενόμενο βιβλίο «Ιθάκη» του πρώην Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα κυκλοφόρησε σήμερα, πυροδοτώντας νέο κύκλο συζητήσεων για τη διακυβέρνησή του, τις διαπραγματεύσεις για το ελληνικό χρέος και —κυρίως— το Κυπριακό. Με κεντρικό πρόσωπο τον ίδιο τον Τσίπρα, το βιβλίο περιλαμβάνει λεπτομερείς περιγραφές για το τι συνέβη στο Κραν Μοντανά, ενώ αποκλειστικά στο IBNA ανώτερα διπλωματικά στελέχη της Τουρκίας που συμμετείχαν στις συνομιλίες απαντούν στις αναφορές του, καταθέτοντας τη δική τους εκδοχή.

Η «Ιθάκη» και οι νέες αφηγήσεις για το Κυπριακό

Στο εκτενές κεφάλαιο με τίτλο «Κυπριακό, μια ανάσα από τη λύση», ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει με λεπτομέρειες το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων της περιόδου 2016–2017, τον σχεδιασμό της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς και την κορυφαία στιγμή της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά. Ο πρώην Πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι η Ελλάδα επικέντρωσε αποκλειστικά στη διεθνή πτυχή ασφάλειας, αξιώνοντας την κατάργηση των εγγυήσεων και την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο. Θεωρεί δε ότι το «Πλαίσιο Guterres» αποτέλεσε ιστορική ευκαιρία για συμφωνία, η οποία χάθηκε λόγω της «αδιαλλαξίας» της τουρκικής πλευράς στο δείπνο της 6ης Ιουλίου. Παράλληλα, αναφέρεται στις κρίσιμες επαφές με τον τότε Τούρκο Πρωθυπουργό Binali Yıldırım, αλλά και στο μήνυμα που, όπως γράφει, είχε δώσει ο Mevlüt Çavuşoğlu στον António Guterres σχετικά με πιθανή κατάργηση των εγγυήσεων.

Αποκλειστικά στο IBNA – Τούρκοι διπλωμάτες απαντούν στις αναφορές Τσίπρα

Ανώτερο στέλεχος του τουρκικού ΥΠΕΞ, που συμμετείχε στις συνομιλίες του Κραν Μοντανά, δήλωσε αποκλειστικά στο IBNA ότι «δεν υπήρχε καμία ευκαιρία όπως παρουσιάστηκε», προσθέτοντας πως η τουρκική πλευρά είχε πει ότι θα επανεξέταζε την παρουσία των τουρκικών δυνάμεων μετά από μια περίοδο τριών εκλογικών κύκλων και ότι «απορρίψαμε σαφώς την αυτονομία, όπως στη “ρήτρα λήξης”», καταλήγοντας με τη φράση «αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να το καταλάβουν».

Η τοποθέτηση αυτή διαφοροποιείται έντονα από την ανάγνωση του Τσίπρα, ιδιαίτερα ως προς το ζήτημα των εγγυήσεων και του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης. Δεύτερος ανώτερος διπλωμάτης, που επίσης συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, ανέφερε στο IBNA ότι πρόκειται για «σημαντικά σημεία, αλλά αυτό που λέει για τη θέση μας σχετικά με τις εγγυήσεις δεν είναι αλήθεια», αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η Άγκυρα δεν αποδέχεται τον τρόπο με τον οποίο περιγράφονται οι τουρκικές θέσεις στο βιβλίο.

Οι δηλώσεις αυτές δείχνουν ότι η τουρκική πλευρά αμφισβητεί τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνεται το κλίμα και οι προτάσεις εκείνης της περιόδου, προσθέτοντας μια νέα διάσταση στην ήδη φορτισμένη συζήτηση για το Κραν Μοντανά.

ΟΗΕ, ΕΕ και οι ισορροπίες που καθόρισαν το Κραν Μοντανά

Το Κυπριακό παρέμεινε, για όλη την περίοδο 2016–2017, μία από τις πιο περίπλοκες διεθνείς ατζέντες στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρακολουθεί διακριτικά τις εξελίξεις, λόγω του διπλού ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους-μέλους. Το «Πλαίσιο Guterres» είχε χαρακτηριστεί τότε από διεθνείς παράγοντες ως το πιο κοντινό σημείο σε μια πιθανή ιστορική συμφωνία.

Ωστόσο, η σύγκρουση ανάμεσα στην ανάγκη της ελληνοκυπριακής πλευράς για ισχυρές ασφαλιστικές δικλείδες και στην τουρκική αντίληψη περί διαχρονικών εγγυήσεων δημιούργησε ένα αξεπέραστο ρήγμα, που τελικά αποδείχθηκε καθοριστικό για την κατάληξη της Διάσκεψης. Το βιβλίο του Τσίπρα αναμένεται να αναζωπυρώσει τη συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το πώς διαχειρίζεται κρίσιμες ειρηνευτικές διαδικασίες και κατά πόσον το θεσμικό της βάρος μπορεί να επηρεάσει πρακτικά τις ρυθμίσεις ασφαλείας σε ένα μελλοντικό πλαίσιο λύσης.

Τι αποκαλύπτει η «Ιθάκη» για τις ελληνικές και τουρκικές προσεγγίσεις

Η «Ιθάκη» καταθέτει μια εκδοχή που προβάλλει την ευθύνη της τουρκικής πλευράς για την κατάρρευση της Διάσκεψης, παρουσιάζοντας το Κραν Μοντανά ως χαμένη ευκαιρία που ναυάγησε στο ζήτημα των εγγυήσεων και της αποχώρησης των στρατευμάτων. Την ίδια στιγμή, οι αποκλειστικές απαντήσεις που εξασφάλισε το IBNA από ανώτερους Τούρκους διπλωμάτες δημιουργούν έντονη αντίστιξη, φέρνοντας στην επιφάνεια διαφορετικές αναγνώσεις για το τι συνέβη στο δείπνο της 6ης Ιουλίου, αντιφατικές εκτιμήσεις για το περιεχόμενο του μηνύματος Çavuşoğlu προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και πλήρη σύγκρουση σχετικά με το κατά πόσο υπήρξε πράγματι ένα «παράθυρο» κατάργησης των εγγυήσεων.

Αυτό δείχνει ότι το Κυπριακό παραμένει μια υπόθεση όπου η μνήμη, το θεσμικό πλαίσιο και η πολιτική ερμηνεία έχουν εξίσου μεγάλη σημασία με τα ίδια τα γεγονότα, ενώ αναδεικνύει το πόσο διαφορετικά αποτιμούν την ίδια συγκυρία Αθήνα, Λευκωσία και Άγκυρα.

Νέος κύκλος συζητήσεων και πολιτικών αναγνώσεων

Η έκδοση της «Ιθάκης» ανοίγει ήδη νέο πολιτικό και διπλωματικό διάλογο εντός Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας, με το περιεχόμενο του βιβλίου να λειτουργεί ως αφετηρία για επαναξιολόγηση της διαπραγματευτικής στρατηγικής κάθε πλευράς.

Στο επόμενο διάστημα αναμένεται έντονη δημόσια συζήτηση για τις «αλήθειες» και τις διαφορετικές εκδοχές των γεγονότων, αντιδράσεις από Λευκωσία και Άγκυρα για τα σημεία που τους αφορούν, καθώς και αναλυτικά σχόλια από διεθνείς φορείς, ειδικά σε σχέση με το «Πλαίσιο Guterres» και τον ρόλο του ΟΗΕ. Το Κυπριακό, όπως αποδεικνύει και η «Ιθάκη», δεν έχει κλείσει· αντίθετα, η συζήτηση για το Κραν Μοντανά είναι πιθανό να ξαναζωντανέψει με νέα ένταση, τόσο σε πολιτικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

ΠΗΓΗ: IBNA