Του Ιωάννη Ιντζέ

Στη Νέα Υόρκη διεξάγεται η δεύτερη άτυπη πενταμερής διάσκεψη για το Κυπριακό υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Η Κυπριακή Κυβέρνηση παρουσιάζει την επανεκκίνηση των συνομιλιών –μετά το αδιέξοδο του 2017– ως διπλωματική επιτυχία και επιθυμεί την ομαλή συνέχισή τους, στο πλαίσιο μιας γενικότερης προσπάθειας εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει κρίσιμο: ποιος είναι ο πραγματικός στόχος αυτών των διαπραγματεύσεων;

Η Τουρκία, εδώ και δεκαετίες, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν επιθυμεί συναινετική λύση του Κυπριακού. Δεν διαπραγματεύεται· διεκδικεί, πιέζει, απειλεί. Είναι εμφανές ότι δεν προτίθεται να υποχωρήσει ούτε κατ’ ελάχιστον. Πλέον, προβάλλει ανοικτά τη θέση υπέρ της αναγνώρισης του ψευδοκράτους και προωθεί τη λύση των δύο κρατών. Στο πλαίσιο αυτό, και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ προσέρχεται στο τραπέζι των συνομιλιών απαιτώντας την αποδοχή παράλογων αιτημάτων, τα οποία παρουσιάζει ως «Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης» (ΜΟΕ). Πριν την αναχώρησή του για τη Νέα Υόρκη, ο κ. Τατάρ κατέστησε σαφείς τους όρους του για τη συνέχιση των συνομιλιών, οι οποίοι αποτυπώνονται στα αποκαλούμενα «τρία Α» (3-Α):

• Απευθείας αεροπορικές συνδέσεις με τα κατεχόμενα,

• Απευθείας επικοινωνία και διαπραγμάτευση,

• Απευθείας εμπορικές συναλλαγές.

Από τη συνάντηση αυτή θα απουσιάζει ο απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, γεγονός που σαφώς αποτελεί απαίτηση της Άγκυρας. Η Τουρκία δεν επιθυμεί την παρουσία τρίτων συνομιλητών, ιδίως εκείνων που ενδέχεται να αναφερθούν στο ευρωπαϊκό κεκτημένο ή στο διεθνές δίκαιο — έννοιες που προκαλούν «αλλεργία» στους Τούρκους εκπροσώπους.

Ο ειδικός αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, υπογράμμισε ότι «μεταξύ των δύο πλευρών επικρατεί βαθιά δυσπιστία και έλλειψη εμπιστοσύνης», γεγονός που καθιστά ανέφικτη την επίτευξη συμφωνίας. Πώς όμως είναι δυνατόν ο ΟΗΕ να εξισώνει τον θύτη με το θύμα; Για να αρθεί η «δυσπιστία», θα πρέπει μήπως να αποδεχθούμε τη διχοτόμηση της Κύπρου; Να συναινέσουμε στη «νέα πραγματικότητα», όπως προτείνει πρόσφατα και ο κ. Καιρίδης;

Ας εξετάσουμε, λοιπόν, τη βάση των συνομιλιών που διακόπηκαν το 2017 και οι οποίες επανέρχονται στην Πενταμερή.

Συζητείται ένα τροποποιημένο σχέδιο τύπου Ανάν, το οποίο τόσο ο κυπριακός όσο και ο ελληνικός λαός έχουν απορρίψει με δημοκρατικό τρόπο. Πρόκειται για μια Δικοινοτική Διζωνική Ομοσπονδία (ΔΔΟ), σύμφωνα με την οποία οι δύο κοινότητες θα λειτουργούν ισότιμα και αυτόνομα, ενώ καμία απόφαση δεν θα μπορεί να ληφθεί χωρίς τη συναίνεση της τουρκοκυπριακής πλευράς — η οποία, στην πράξη, θα ευθυγραμμίζεται απόλυτα με τις επιδιώξεις της Άγκυρας. Μιλάμε για μια κατ’ ουσίαν διχοτομική λύση και όχι για μια έντιμη διευθέτηση. Μια τέτοια πολιτική ρύθμιση, εφόσον εφαρμοστεί, δεν θα είναι βιώσιμη και μεσοπρόθεσμα θα οδηγήσει στη δημιουργία δύο ανεξάρτητων κρατών, όπως ακριβώς επιδιώκει η Τουρκία. Ακόμα όμως δεν έχει αποσαφηνιστεί –και κανείς δεν έχει δώσει πειστικές απαντήσεις– τι μέλλει γενέσθαι με την Κυπριακή Δημοκρατία σε περίπτωση κατάρρευσης της ΔΔΟ.

Στο πλαίσιο των συνομιλιών, θα τεθούν προς συζήτηση ορισμένα ΜΟΕ, όπως:

• Το άνοιγμα τεσσάρων νέων σημείων διέλευσης,

• Η αποναρκοθέτηση περιοχών,

• Η δημιουργία Τεχνικής Επιτροπής για θέματα Νεολαίας,

• Πρωτοβουλίες για την περιβαλλοντική προστασία και την κλιματική αλλαγή,

• Η αξιοποίηση ηλιακής ενέργειας στη νεκρή ζώνη,

• Η αποκατάσταση κοιμητηρίων.

Όλα αυτά έχουν ενδιαφέρον και μπορεί να θεωρηθούν θετικά βήματα. Όμως, τα πραγματικά και κρίσιμα ζητήματα —όπως ο παράνομος εποικισμός, η παρουσία του τουρκικού στρατού κατοχής, η καταπάτηση περιουσιακών δικαιωμάτων και το πρόβλημα των αγνοουμένων— πρόκειται άραγε να τεθούν επί τάπητος; Αν όχι, πρόκειται για εμπαιγμό της κοινής λογικής.

Η μοναδική λύση που οφείλουμε να επιδιώκουμε είναι εκείνη της απελευθέρωσης της Κύπρου, με βάση τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Τα εμπόδια για την επίτευξη αυτής της λύσης συνοψίζονται σε τρία «Π» (3-Π), τα οποία πρέπει να εξαλειφθούν:

• Παράνομη εισβολή του Τουρκικού Στρατού,

• Παράνομη κατοχή του 37% του νησιού και εκτοπισμός των νόμιμων κατοίκων του,

• Παράνομος εποικισμός των κατεχομένων από Τούρκους υπηκόους της Ανατολίας.

Στα τρία «Α» του Τατάρ, εμείς πρέπει να αντιπαραθέσουμε τα τρία «Π» του Ελληνισμού.

Η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλουν να επανατοποθετήσουν το Κυπριακό σε νέα, πιο διεκδικητική και σθεναρή βάση. Προτείνονται, ενδεικτικά, τα εξής:

– Η επανενεργοποίηση του Ενιαίου Αμυντικού Δόγματος Ελλάδας-Κύπρου, με ρητή δήλωση ότι τυχόν επέκταση του Αττίλα συνιστά αιτία πολέμου (casus belli).
– Η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, με σύγχρονο εξοπλισμό και μέσα αποτροπής.
– Αντί για αποστολή μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Ουκρανία, αυτά θα πρέπει να διατεθούν στην Κύπρο, με κατάλληλη εκπαίδευση Κύπριων πιλότων και ετοιμότητα παρέμβασης, εάν απαιτηθεί.
– Η διεκδίκηση οικονομικών και διπλωματικών κυρώσεων κατά της Τουρκίας για τη συνεχιζόμενη κατοχή, κατά αναλογία με τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να λειτουργεί με δύο μέτρα και δύο σταθμά.
– Η προάσπιση των ατομικών δικαιωμάτων των Ελληνοκυπρίων, με στόχο την ελεύθερη εγκατάσταση, την επιστροφή των προσφύγων και την πλήρη αποκατάσταση της περιουσίας τους.

Σε μια περίοδο όπου οι εθνικές μας επιλογές χαρακτηρίζονται από αβεβαιότητα και σφάλματα —είτε πρόκειται για το ζήτημα της Κάσου, είτε για τις εξελίξεις στο Σινά και στη Λιβύη— θα πρέπει να παραμείνουμε σε εγρήγορση. Δεν πρέπει να παγιδευτούμε στην υποκριτική τακτική της Τουρκίας και να αποδεχθούμε μια επίπλαστη λύση, απλώς για επικοινωνιακούς σκοπούς. Δεν πρέπει να νομιμοποιήσουμε τη de jure διχοτόμηση του νησιού, υπογράφοντας οι ίδιοι τη μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας σε κοινότητα χωρίς κυριαρχία.

Ο Ιωάννης Ιντζές είναι Αντιστράτηγος ε.α., απόφοιτος της Σχολής Εθνικής Άμυνας και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στην «Εφαρμοσμένη Στρατηγική και Διεθνή Ασφάλεια». Διευθύνει το Πολιτικό Γραφείο του Προέδρου της ΝΙΚΗΣ, είναι επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή και υπεύθυνος του Τομέα Εθνικής Άμυνας. Συμμετέχει ως αναπληρωματικό μέλος στο Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής.

ΠΗΓΗ: MILITAIRE.gr

Γράφει ο Χρήστος Καπούτσης

Το καλοκαίρι του 1965 αποτελεί ίσως μία από τις καθοριστικότερες καμπές στη νεότερη ελληνική ιστορία. Στην περίοδο αυτή διαδραματίστηκαν γεγονότα που άλλαξαν τη ροή της πολιτικής ζωής και διαμόρφωσαν νέες πραγματικότητες, τόσο στο εσωτερικό της χώρας όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Με τον όρο Αποστασία ή Ιουλιανά, αναφέρεται στην περίοδο πολιτικής αποσταθεροποίησης που ξεκίνησε με την αποπομπή της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου στις 15 Ιουλίου 1965 και κορυφώθηκε με την εγκαθίδρυση της δικτατορίας των συνταγματαρχών στις 21 Απριλίου 1967.

Η Ένωση Κέντρου, υπό την ηγεσία του Γεωργίου Παπανδρέου, είχε επικρατήσει στις βουλευτικές εκλογές του Φεβρουαρίου 1964 με το εντυπωσιακό ποσοστό του 52,72%, σχηματίζοντας για πρώτη φορά αυτοδύναμη κυβέρνηση με 171 έδρες στη Βουλή.

Η 15η Ιουλίου αποτελεί διπλή μαύρη επέτειο για τον Ελληνισμό: από τα Ιουλιανά του 1965 μέχρι την Κυπριακή τραγωδία του Ιουλίου 1974, η οποία ξεκίνησε με το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και οδήγησε στην τουρκική εισβολή.

Η παραίτηση του Παπανδρέου από την πρωθυπουργία είχε ως αφορμή τη σύγκρουσή του με τον τότε βασιλιά Κωνσταντίνο σχετικά με την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας και τη θέση του αρχηγού ΓΕΣ. Ο Παπανδρέου επιθυμούσε να αντικαταστήσει τον υπουργό Πέτρο Γαρουφαλιά και τον στρατηγό Γεννηματά, θεωρώντας ότι ελέγχονταν από το παλάτι, προτείνοντας για το Υπουργείο Άμυνας τον γιο του, Ανδρέα Παπανδρέου — γεγονός που συνέπεσε με τις κατηγορίες εμπλοκής του στην υπόθεση «ΑΣΠΙΔΑ». Ο βασιλιάς αρνήθηκε να υπογράψει τα σχετικά διατάγματα, επιμένοντας να εγκρίνει προσωπικά τους διαδόχους.

Το απόγευμα της 15ης Ιουλίου, στις 7:00, πραγματοποιήθηκε στο παλάτι (σημερινό Προεδρικό Μέγαρο) η τελευταία συνάντηση μεταξύ του βασιλιά και του πρωθυπουργού. Διήρκεσε μόλις δέκα λεπτά, επιβεβαιώνοντας το αδιέξοδο και τη ρήξη των δύο ανδρών.

Μόλις 50 λεπτά αργότερα, ορκιζόταν ως νέος πρωθυπουργός ο πρώτος «αποστάτης», Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας, τότε πρόεδρος της Βουλής και μέλος της Ένωσης Κέντρου, ο οποίος είχε ήδη ειδοποιηθεί και βρισκόταν σε αναμονή σε παρακείμενο δωμάτιο. Ο Νόβας έμεινε στην ιστορία και για το περιβόητο ποιητικό του απόσπασμα: «κι ήταν τα στήθη σου άσπρα σαν τα γάλατα και μούλεγες γαργάλατα-γαργάλατα». Το ποίημα αυτό έγινε αντικείμενο χλευασμού από τους βουλευτές της Ε.Κ., που τον αποδοκίμαζαν φωνάζοντας «γαργάλατα-γαργάλατα», μετατρέποντας το σύνθημα σε σύμβολο της αποστασίας.

Η κυβέρνηση των αποστατών περιβλήθηκε με γραφικότητα, αλλά και με τραγικότητα. Η λαϊκή κατακραυγή και η αστυνομική καταστολή οδήγησαν στη δολοφονία του φοιτητή Σωτήρη Πέτρουλα.

Στις 26 Ιουλίου, τέσσερις επιφανείς πολιτικοί της Ένωσης Κέντρου (Παπαπολίτης, Κατσώτας, Στεφανόπουλος, Τσιριμώκος), μαζί με τους τρεις βασικούς εκδότες του Κέντρου (Λαμπράκης, Παπαγεωργίου, Βελλίδης), υπέγραψαν πρωτόκολλο για την έξοδο από την κρίση και το υπέβαλαν στον βασιλιά. Ο Γεώργιος Παπανδρέου αρνήθηκε ακόμη και να συζητήσει την πρόταση. Στην οδό Χρήστου Λαδά, εξοργισμένοι πολίτες έκαψαν φύλλα των εφημερίδων Τα Νέα και Το Βήμα.

Η κυβέρνηση Νόβα ζήτησε ψήφο εμπιστοσύνης στις 4 Αυγούστου, αλλά καταψηφίστηκε. Στις 18 Αυγούστου, ο Ηλίας Τσιριμώκος, πρώην στέλεχος της ΕΔΑ, έλαβε την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης, η οποία επίσης καταψηφίστηκε. Οι μήνες Ιούλιος και Αύγουστος του 1965 σημαδεύτηκαν από μαζικές λαϊκές διαδηλώσεις στο κέντρο της Αθήνας, ενάντια στους αποστάτες, τους εκδότες και τις ενέργειες του Παλατιού, με επεισόδια και συγκρούσεις με την αστυνομία.

Τελικά, ο Στέφανος Στεφανόπουλος έλαβε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης και εξασφάλισε ψήφο εμπιστοσύνης στις 24 Σεπτεμβρίου, με 152 ψήφους υπέρ και 148 κατά. Παρέμεινε πρωθυπουργός μέχρι τις 21 Δεκεμβρίου 1966, οπότε και συμφωνήθηκε από τον βασιλιά, τον αρχηγό της ΕΡΕ Π. Κανελλόπουλο και τον Γ. Παπανδρέου, να διοριστεί υπηρεσιακή κυβέρνηση και να προκηρυχθούν εκλογές — οι οποίες, ωστόσο, δεν διεξήχθησαν ποτέ, αφού μεσολάβησε το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 από τους Συνταγματάρχες.

Η κοινωνική δυσαρέσκεια της εποχής οδήγησε χιλιάδες πολίτες σε έναν ανένδοτο και αυθόρμητο αγώνα, χωρίς κομματική καθοδήγηση, που διήρκεσε 70 ημέρες και κατέληξε στην πτώση δύο κυβερνήσεων.

Ωστόσο, πίσω από την αποπομπή Παπανδρέου κρύβονταν και γεωπολιτικές σκοπιμότητες. Σήμερα θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι σημαντικό ρόλο διαδραμάτισε και το Κυπριακό. Ο Γ. Παπανδρέου είχε απορρίψει το αμερικανικό σχέδιο Άτσεσον, που προέβλεπε την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, με αντάλλαγμα την παραχώρηση του Καστελόριζου στην Τουρκία για στρατιωτική βάση. Ο πρωθυπουργός αντέτεινε συνταγματικούς λόγους, αρνούμενος να συναινέσει.

Εννέα χρόνια αργότερα, στις 15 Ιουλίου 1974, η Χούντα των Αθηνών ανέτρεψε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Με την περίφημη φράση του Ιωαννίδη «Βγάλτε από τη μέση τον Παπά, που δεν θέλει την Ένωση», δόθηκε η εντολή για το πραξικόπημα.

Είχε προηγηθεί επιστολή του Μακαρίου προς τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας Φαίδωνα Γκιζίκη, με την οποία απαιτούσε την αποχώρηση όλων των Ελλήνων αξιωματικών από την Κύπρο. Η Χούντα είχε ήδη συνεννοηθεί με Αμερικανούς διπλωμάτες για την ανατροπή του Μακαρίου — το σχέδιο, μάλιστα, έφερε την κωδική ονομασία «Coca-Cola».

Οι ΗΠΑ διαβεβαίωσαν τους πραξικοπηματίες ότι οι Τούρκοι δεν θα εκμεταλλεύονταν την κατάσταση. Ωστόσο, αυτό αποδείχθηκε ψευδές. Ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, διαχειρίστηκε από το παρασκήνιο την κρίση, γνωρίζοντας τα σχέδια ανατροπής και, όπως έχει αποδειχτεί, ενθάρρυνε την τουρκική εισβολή που πραγματοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου 1974.

Η χούντα κατέρρευσε λίγες ημέρες μετά το πραξικόπημα, οδηγώντας στον εθνικό όλεθρο και τη de facto «λύση» του Κυπριακού. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ δήλωσε αργότερα: «Το Κυπριακό λύθηκε οριστικά το 1974».

Η Βουλή των Ελλήνων αποφάσισε να μην ανοίξει ο φάκελος της Κύπρου. Οι υπεύθυνοι της εθνικής τραγωδίας, αν και γνωστοί, παρέμειναν ατιμώρητοι. Ο Ιούλιος του 1974 στην Κύπρο θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες προδοσίες εις βάρος του Ελληνισμού.

Το νήμα της ιστορίας ενώνει τα Ιουλιανά του 1965 με τα τραγικά γεγονότα του Ιουλίου 1974 στην Κύπρο. Η 15η Ιουλίου είναι ημερομηνία καταραμένη για τον Ελληνισμό. Στην Κύπρο, αποτελεί την πύλη της καταστροφής που ήρθε με την τουρκική εισβολή στις 20 Ιουλίου.

Ωστόσο, τα γεγονότα των δύο αυτών Ιουλίων έχουν και μία βαθύτερη, κοινή αιτία: αποτελούν προϊόντα διχασμού και εσωτερικής διάσπασης. Η εμφύλια ροπή των Ελλήνων, παραγνωρισμένη και υποτιμημένη, οφείλει να διδάσκεται, ως μάθημα ιστορικό και ηθικό. Ο διχασμός, η φιλαρχία και η πλεονεξία οδήγησαν σε καταστροφές που πρέπει να λειτουργούν ως παρακαταθήκη, ώστε μέσω της Παιδείας και της πνευματικής καλλιέργειας να προληφθεί η επανάληψή τους.

ΠΗΓΗ: MILITAIRE.gr

Οι επιδιώξεις της Λευκωσίας για την επικείμενη Άτυπη Διάσκεψη για το Κυπριακό

Την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιδιώξει ουσιαστική συζήτηση για το Κυπριακό στη διευρυμένη συνάντηση της Νέας Υόρκης, επανέλαβε σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης. Μιλώντας στους δημοσιογράφους από το Προεδρικό Μέγαρο, ανέφερε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, αναχωρεί αύριο, 15 Ιουλίου 2025, το μεσημέρι για τη Νέα Υόρκη. Ο Πρόεδρος έχει προσκληθεί από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να συμμετάσχει στην άτυπη και διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό, η οποία θα διεξαχθεί στις 16 και 17 Ιουλίου.

Το πρόγραμμα της Διάσκεψης

Την Τετάρτη, 16 Ιουλίου, στις 7 το βράδυ (ώρα Νέας Υόρκης), ο Πρόεδρος θα παρακαθίσει σε δείπνο που παραθέτει ο ΓΓ του ΟΗΕ προς όλους τους συμμετέχοντες. Το δείπνο θα πραγματοποιηθεί σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στο κεντρικό κτήριο της έδρας των Ηνωμένων Εθνών και σηματοδοτεί την έναρξη της άτυπης διευρυμένης συνάντησης.

Την επομένη, Πέμπτη 17 Ιουλίου, στις 10:25 το πρωί (ώρα Νέας Υόρκης), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες στον ίδιο χώρο. Αντίστοιχες διμερείς συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν και με τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα μέρη στη διαδικασία.

Στις 11:30 π.μ. θα ξεκινήσει η Ολομέλεια της άτυπης συνάντησης, με αρχικές τοποθετήσεις από κάθε πλευρά, και θα ακολουθήσει ανταλλαγή απόψεων. Στη 1:30 μ.μ. οι επικεφαλής των αντιπροσωπειών, συνοδευόμενοι από ένα ακόμη μέλος της ομάδας τους, θα συμμετάσχουν σε γεύμα εργασίας.

Μετά το γεύμα, θα πραγματοποιηθεί η τελική φάση της Ολομέλειας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 4:45 το απόγευμα (ώρα Νέας Υόρκης). Το ίδιο βράδυ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα αναχωρήσει από τη Νέα Υόρκη.

Ποιοι θα συνοδεύσουν τον Πρόεδρο

Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα συνοδεύσουν στην αποστολή: ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα Μαριλένα Ραουνά, ο Ελληνοκύπριος Διαπραγματευτής Μενέλαος Μενελάου, ο Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου Βίκτωρας Παπαδόπουλος, ο Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου Δώρος Βενέζης, καθώς και οι Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, Βασίλης Πρωτοπαπάς και άλλοι υπηρεσιακοί αξιωματούχοι.

Οι στόχοι της Λευκωσίας

«Πηγαίνουμε στη συνάντηση αυτή πλήρως προετοιμασμένοι, με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης μας και με απόλυτη πολιτική βούληση να συμβάλουμε ουσιαστικά στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών», ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Τόνισε ότι η Λευκωσία προσέρχεται με θετική και εποικοδομητική στάση, προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα και εισηγήσεις με σκοπό αυτή η συνάντηση να αποτελέσει έναυσμα για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, βασισμένων στο συμφωνημένο πλαίσιο λύσης και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, σημείωσε, παραμένει δεσμευμένη στην προσπάθεια επίτευξης μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως αυτή καθορίζεται από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ.

«Με τη συνέπειά μας στις αρχές του διεθνούς δικαίου, την προθυμία μας να συνεισφέρουμε εποικοδομητικά και τη γνήσια πολιτική μας βούληση, θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να υποστηρίξουμε τη διαδικασία που συντονίζει ο Γενικός Γραμματέας και η Προσωπική του Απεσταλμένη».

Η ΕΕ εκτός διαπραγματευτικού τραπεζιού

Σε ερώτηση για το αν η ΕΕ θα συμμετάσχει στη διευρυμένη συνάντηση, ο Εκπρόσωπος δήλωσε ότι οι προσκλήσεις και η τελική σύνθεση των συμμετεχόντων καθορίζονται αποκλειστικά από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Υπογράμμισε, ωστόσο, πως η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί ότι η συμμετοχή της ΕΕ θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη και εποικοδομητική, δεδομένου ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως προβλέπεται και στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συνδέονται άρρηκτα με την πορεία του Κυπριακού.

Επανέλαβε πως η απόφαση για την παρουσία της ΕΕ εναπόκειται στον Αντόνιο Γκουτέρες, υπενθυμίζοντας τη γνωστή αντίθεση της Τουρκίας στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Σε συμπληρωματική ερώτηση, ο Εκπρόσωπος ανέφερε πως, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, η ΕΕ δεν θα συμμετέχει τελικά στην παρούσα συνάντηση. Υπενθύμισε ωστόσο τη σαφή θέση τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και της ίδιας της ΕΕ, όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από την κοινή επιστολή των Προέδρων της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς τον ΓΓ του ΟΗΕ κατά την προηγούμενη συνάντηση.

Πρόσθεσε ότι, ιδίως μετά τον διορισμό του Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό, διαφαίνεται μια ουσιαστική πρόθεση της Ένωσης να εμπλακεί πιο ενεργά στη διαδικασία. «Η δική μας θέση είναι σαφής: η Τουρκία δίνει μεγάλη βαρύτητα στις ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις των κυρίων Ερντογάν και Φιντάν. Πλέον, η ΕΕ έχει εκφραστεί με σαφήνεια για τη διασύνδεση της ευρωτουρκικής προόδου με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, και θεωρούμε ότι υπό αυτό το πρίσμα η συμβολή της στην προσπάθεια του ΟΗΕ μπορεί να αποδειχθεί καταλυτική».

«Η συζήτηση πρέπει να αφορά την ουσία»

Ερωτηθείς αν υπάρχει προοπτική για ουσιαστική συζήτηση στη Νέα Υόρκη ή αν η συζήτηση θα περιοριστεί σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ο Εκπρόσωπος ήταν ξεκάθαρος: «Δεν προσερχόμαστε σε αυτή τη συνάντηση με χαμηλές προσδοκίες ούτε περιορισμένο ορίζοντα. Αντιθέτως, στοχεύουμε ξεκάθαρα στη συζήτηση επί της ουσίας».

Τόνισε ότι η παρούσα σύνθεση της πολυμερούς συνάντησης προσφέρει τις προϋποθέσεις για μια ουσιαστική προσέγγιση και ότι σε καμία περίπτωση η ενασχόληση με ΜΟΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συζήτηση για την επίλυση του Κυπριακού. «Ο στόχος μας είναι η συνάντηση της Νέας Υόρκης να λειτουργήσει ως αφετηρία για την επανεκκίνηση πραγματικών διαπραγματεύσεων, από το σημείο που διακόπηκαν».

Η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου

Αναφορικά με τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, και απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το κατά πόσο προκαλεί ανησυχία η τοποθέτηση ορισμένων Βρετανών αξιωματούχων, ο Εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι το Λονδίνο, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και ως συντάκτης σημαντικών ψηφισμάτων για το Κυπριακό, παραμένει σταθερά δεσμευμένο στο συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Υπενθύμισε τη στάση αρχών που υιοθέτησε το ΗΒ στην τελευταία πολυμερή διάσκεψη, όπου επαναβεβαίωσε την προσήλωσή του στα ψηφίσματα των ΗΕ. Τόνισε επίσης τις επανειλημμένες σχετικές τοποθετήσεις του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας και του ίδιου του Πρωθυπουργού. Όπως σημείωσε, «υπό την ηγεσία του Κιρ Στάρμερ, οι διμερείς σχέσεις Κύπρου – Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Σε μόλις δέκα μήνες διακυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός έχει ήδη πραγματοποιήσει τρεις συναντήσεις με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη».