Τι μπλοκάρει τη συμφωνία; Οι βασικές απαιτήσεις και οι μεταβολές στα σύνορα της Ουκρανίας

Παρά το ιδιαίτερα αισιόδοξο κλίμα που επιχειρεί να προωθήσει η Ουάσιγκτον, τουλάχιστον τρία κομβικά ζητήματα συνεχίζουν να δημιουργούν βαθιές ρωγμές ανάμεσα στις αμερικανικές απαιτήσεις και τις «κόκκινες γραμμές» του Κιέβου.
Και φυσικά παραμένει το κεντρικό ερώτημα: ακόμη κι αν τελικά κάμψει όλες τις αντιστάσεις του ο ήδη πιεσμένος Βολοντίμιρ Ζελένσκι, θα μπορέσει ο Ντόναλντ Τραμπ να εξασφαλίσει το οριστικό «ναι» του Βλαντίμιρ Πούτιν;
Πόσο κοντά —ή πόσο μακριά— βρισκόμαστε πραγματικά από το τέλος του πολέμου;

«Τεράστια πρόοδος» – αλλά πόσο αληθινή;

Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και η κυβέρνησή του παρουσιάζουν μια εικόνα ότι οι διαπραγματεύσεις πλησιάζουν στην τελική τους ευθεία. Ο ίδιος έκανε λόγο για «τεράστια πρόοδο», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο μίλησε για «πολύ θετικές» συνομιλίες στη Γενεύη και «ζητήματα που δεν είναι ανυπέρβλητα».
Επιπλέον, η δήλωση Αμερικανού στρατιωτικού αξιωματούχου ότι «οι Ουκρανοί έχουν συμφωνήσει στο ειρηνευτικό σχέδιο» ενίσχυσε την αίσθηση ότι απομένουν μόνο «λεπτομέρειες».

Ωστόσο, σύμφωνα με ανώτατη ουκρανική πηγή που μίλησε στο CNN, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο περίπλοκη — και σίγουρα πιο απαιτητική απ’ ό,τι αφήνει να εννοηθεί η αμερικανική πλευρά.

Τα τρία μεγάλα αγκάθια: Εδάφη, στρατός, ΝΑΤΟ

Παρότι Κίεβο και Ουάσιγκτον έχουν φτάσει σε ένα είδος «συναίνεσης» στα περισσότερα από τα 28 σημεία του σχεδίου, τρεις βασικές απαιτήσεις των ΗΠΑ παραμένουν αδιαπραγμάτευτα μη αποδεκτές για την Ουκρανία. Καθεμία αγγίζει τον πυρήνα της εθνικής της ασφάλειας.

1. Παράδοση εδαφών: Το πιο εκρηκτικό σημείο

Το ενδεχόμενο η Ουκρανία να εγκαταλείψει καίρια τμήματα του Ντονμπάς —συμπεριλαμβανομένης της στρατηγικής «fortress belt», της αμυντικής ζώνης που επί χρόνια συγκρατεί τη ρωσική προέλαση— παραμένει ανοικτό.

Στην αρχική αμερικανική πρόταση, ορισμένες περιοχές εμφανίζονται ως ρωσική διοίκηση, εντός αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης. Παρά την «πρόοδο» που λέγεται ότι επιτεύχθηκε, η ουκρανική πλευρά υπογραμμίζει ότι δεν υπάρχει καμία τελική συμφωνία ούτε αποδεκτή διατύπωση.

Η παραχώρηση αυτών των εδαφών θα δημιουργούσε μια εξαιρετικά ευάλωτη γραμμή άμυνας — κάτι που στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν «ανεφάρμοστο».

2. Περιορισμός των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων

Το σχέδιο θέτει ανώτατο όριο 600.000 στρατιωτών.
Το Κίεβο συζητά έναν υψηλότερο αριθμό, αλλά υποστηρίζει ότι κάθε περιορισμός πρέπει να βασίζεται στις πραγματικές ανάγκες άμυνας απέναντι στη Ρωσία — μια χώρα με σχεδόν απεριόριστες δυνατότητες σε ανθρώπινο δυναμικό.

Πολιτικά, η ουκρανική ηγεσία δυσκολεύεται να αποδεχτεί κάτι που θα μπορούσε να εκληφθεί ως «μερικός αφοπλισμός».

3. Οριστική εγκατάλειψη της προοπτικής ένταξης στο ΝΑΤΟ

Πρόκειται για τη συμβολικά βαρύτερη απαίτηση.
Η ουκρανική πηγή δηλώνει κατηγορηματικά πως η παραίτηση από την ένταξη στη Συμμαχία θα αποτελούσε «επικίνδυνο προηγούμενο» και μια de facto ρωσική επιβολή στη δομή ασφάλειας της Ευρώπης.

Το αίτημα αυτό παραμένει «απαράδεκτο» για το Κίεβο.
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι και αρκετοί Ευρωπαίοι ηγέτες θεωρούν πως η διεύρυνση του ΝΑΤΟ έχει φτάσει στα όριά της.

Πώς αλλάζουν τα ουκρανικά σύνορα

Το αρχικό αμερικανο-ρωσικό πλαίσιο προβλέπει:

• Αναγνώριση της Κριμαίας, του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ως de facto ρωσικών.

• Απόσυρση ουκρανικών δυνάμεων από περιοχές του Ντονέτσκ που ακόμη ελέγχει το Κίεβο.

• Μετατροπή των περιοχών αυτών σε ουδέτερη ζώνη, υπό ρωσική διοίκηση αλλά χωρίς ρωσικό στρατό.

• «Πάγωμα» των γραμμών επαφής σε Χερσώνα και Ζαπορίζια, με αναγνώριση του σημερινού status quo.

Συνολικά, το σχέδιο αφαιρεί περίπου το 20% του ουκρανικού εδάφους.
Το πρόβλημα; Αυτή η πρόταση προσκρούει στο ουκρανικό Σύνταγμα αλλά και στην πολιτική πραγματικότητα, καθώς η πλειονότητα των πολιτών θεωρεί τις εδαφικές παραχωρήσεις αδιανόητες.

Γιατί το Κρεμλίνο επιμένει στο Ντονμπάς

Το Ντονμπάς δεν αποτελεί μόνο στρατηγικό προπύργιο. Είναι περιοχή με:

• πλούσιες λιθανθρακικές αποθέσεις

• σημαντικά κοιτάσματα λιθίου, τιτανίου και γραφίτη

• αξιοσημείωτες ενεργειακές δυνατότητες (shale gas)

• κομβική θέση που συνδέει τη Ρωσία με την Κριμαία

Ο συνδυασμός βιομηχανικής βαρύτητας, ιστορικά φιλορωσικής ταυτότητας και γεωστρατηγικής σημασίας το έχει καταστήσει κεντρικό στόχο της Μόσχας ήδη από το 2014.

Το Κίεβο υπό πίεση: Εσωτερικά ρήγματα και διεθνείς περιορισμοί

Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσέρχεται στις διαπραγματεύσεις με:

• σημαντική φθορά λόγω σκανδάλων διαφθοράς

• σοβαρές ζημιές στις υποδομές από ρωσικά πλήγματα

• ενεργειακή κρίση και συνεχή blackouts

• αβεβαιότητα για τη συνέχιση της ευρωπαϊκής στήριξης

• ισχυρή αμερικανική πίεση: πιθανή μείωση προμηθειών όπλων και πληροφοριών

Η Ουκρανία βρίσκεται σε μια σύνθετη κατάσταση: υψηλές κοινωνικές προσδοκίες, αλλά περιορισμένες δυνατότητες στο πεδίο και στην οικονομία.

Πόσο κοντά είμαστε;

Παρά τις εντυπωσιακές δηλώσεις, το χάσμα στις θέσεις παραμένει βαθύ.
Η Ουάσιγκτον επιδιώκει μια συμφωνία που θα παρουσιαστεί ως «γρήγορη επιτυχία» σε πολιτικό επίπεδο.

Η Μόσχα επιμένει στους τρεις πυλώνες της — εδάφη, αφοπλισμός, ΝΑΤΟ.
Η Ουκρανία θεωρεί ότι η αποδοχή των όρων αυτών θα έθετε σε κίνδυνο την ίδια της την κρατική υπόσταση.

Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, αλλά τα καίρια ζητήματα παραμένουν ανοιχτά και βαθιά πολιτικά — όχι μόνο για την Ουκρανία αλλά και για ολόκληρη τη Δύση.
Οι «λίγες λεπτομέρειες» που επικαλείται ο Τραμπ είναι στην πραγματικότητα ο πυρήνας της σύγκρουσης: σύνορα, ασφάλεια, κυριαρχία.

Οι επόμενες ημέρες θα δείξουν αν υπάρχει κοινός τόπος — ή αν η αισιοδοξία αποδειχθεί πρόωρη.

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ .gr