Τρίπτυχο στρατηγικής συνεργασίας Ελλάδας–Ισραήλ–Κύπρου ενάντια στην τουρκική επιθετικότητα

Οι αμυντικές σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ βρίσκονται σε πορεία περαιτέρω σύσφιξης, καθώς η αυξανόμενη τουρκική επιθετικότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο ενισχύει τη συλλογική στρατηγική αντίληψη για την ασφάλεια της περιοχής. Σύμφωνα με το Policy Brief του αμερικανικού think tank Foundation for Defense of Democracies (FDD), που υπογράφεται από τους Justin Leopold-Cohen και Ryan Brobst, καταγράφονται νέες εξελίξεις στις τριμερείς ισορροπίες Ελλάδας–Ισραήλ–Τουρκίας, αλλά και το αυξανόμενο ενδιαφέρον της Ουάσινγκτον.

Τουρκική επιθετικότητα από θάλασσα και αέρα

Το FDD σημειώνει ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει συνεχείς προκλήσεις:

– στις 18 Νοεμβρίου, το ελληνικό Λιμενικό πραγματοποίησε προειδοποιητικές βολές κατά τουρκικών αλιευτικών που αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν ελληνικά χωρικά ύδατα,
– τον Σεπτέμβριο, οπλισμένα τουρκικά F-16 εισήλθαν στον ελληνικό FIR,
– τον Οκτώβριο, τουρκικό F-16 παραβίασε τον ελληνικό εναέριο χώρο.

Ταυτόχρονα, μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ, η Άγκυρα ενίσχυσε τη ρητορική και την πολιτική στήριξής της προς τη Χαμάς, αυξάνοντας την απόσταση από το Τελ Αβίβ.

Εξοπλιστικά προγράμματα, πυραυλικά συστήματα και η «Ασπίδα Αχιλλέας»

Το ελληνικό εξοπλιστικό πρόγραμμα, προϋπολογισμού 27 δισ. ευρώ για την περίοδο 2025–2035, εστιάζει στην ενίσχυση των αποτρεπτικών δυνατοτήτων απέναντι στην Τουρκία. Σύμφωνα με το Policy Brief του FDD, η Ελλάδα:

– βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την απόκτηση 36 εκτοξευτών PULS από το Ισραήλ,
– εξετάζει την ενσωμάτωση ισραηλινών συστημάτων στο πολυεπίπεδο αντιαεροπορικό δίκτυο «Achilles Shield»,
– έχει ήδη προμηθευτεί τα συστήματα Heron, Orbiter-3 και SPIKE NLOS.

Παράλληλα, η συνεργασία επεκτείνεται και σε θεσμικό επίπεδο μέσω της συμφωνίας του 2021, η οποία προέβλεπε τη δημιουργία ισραηλινού εκπαιδευτικού κέντρου της Πολεμικής Αεροπορίας στην Καλαμάτα.

Το FDD επισημαίνει ότι η υπεροχή των F-35 αποτελεί καθοριστικό παράγοντα: το Ισραήλ τα επιχειρεί ήδη, ενώ η Ελλάδα αναμένεται να παραλάβει τα πρώτα το 2028. Η Τουρκία παραμένει αποκλεισμένη λόγω της κατοχής των S-400.

Η διπλωματική αρχιτεκτονική ΗΠΑ – Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου

Σύμφωνα με το Policy Brief, οι ΗΠΑ έχουν ενισχύσει τη στρατιωτική παρουσία τους στην Ελλάδα, κάτι που πέρα από την αποτροπή της Ρωσίας λειτουργεί και ως έμμεση αποτροπή για την Τουρκία.

Κεντρική στρατηγική σημασία έχουν:

– η τετραμερής συνεργασία 3+1 (Ελλάδα–Ισραήλ–Κύπρος + ΗΠΑ),
– η εξασφάλιση ενεργειακής ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο,
– η διευκόλυνση μέσω Ουάσινγκτον της μεταφοράς αμερικανικού LNG στην Ουκρανία μέσω Ελλάδας.

Το FDD προτείνει την ταχύτερη έγκριση από τις ΗΠΑ των ισραηλινών πωλήσεων προς την Ελλάδα που περιλαμβάνουν αμερικανικά εξαρτήματα, καθώς και την ενίσχυση της συμμετοχής τους στην άσκηση Iniochos, ενθαρρύνοντας ταυτόχρονα και τη συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας.

Ο κοινός στόχος: ανάσχεση της τουρκικής επιθετικότητας

Η ενισχυμένη συνεργασία Ελλάδας–Ισραήλ, σε συντονισμό με ΗΠΑ και Κύπρο, δημιουργεί μια νέα περιφερειακή ισορροπία που περιορίζει τις δυνατότητες τουρκικής επιθετικότητας. Η στρατηγική ολοκλήρωση των αμυντικών συστημάτων, οι τακτικές κοινές ασκήσεις και η συντονισμένη ενεργειακή διπλωματία διαμορφώνουν το νέο πλαίσιο ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο.