Χωρίς αποτέλεσμα κατέληξε η προσπάθεια της Κυβέρνησης να επιτύχει τη συμφωνία για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ), αφήνοντας σε αβεβαιότητα το μέλλον της εργατικής ειρήνης. Μετά από περίπου έξι μήνες κοινωνικού διαλόγου, οι διαφορές μεταξύ των κοινωνικών εταίρων παρέμειναν αγεφύρωτες και οι αναγκαίες συγκλίσεις δεν επιτεύχθηκαν. Οι εργοδοτικές οργανώσεις απέρριψαν το κυβερνητικό προσχέδιο, μπλοκάροντας τη διαδικασία, την ώρα που το συνδικαλιστικό κίνημα το ενέκρινε ομόφωνα κατά την 5η πανσυνδικαλιστική σύσκεψη.

Η επόμενη μέρα προμηνύεται δύσκολη για τα εργασιακά, καθώς αναμένονται απεργιακά μέτρα με απρόβλεπτες επιπτώσεις στην οικονομία. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις σχεδιάζουν νέα πανσυνδικαλιστική συνάντηση, όπου θα καθορίσουν τα επόμενα τους βήματα. Από την πλευρά των εργοδοτών, το βάρος πέφτει πλέον στην Κυβέρνηση, η οποία καλείται να αποφασίσει αν θα αναθεωρήσει το προσχέδιο ή θα προχωρήσει σε νέες ρυθμίσεις.

Οι εργοδοτικές οργανώσεις, στην ανακοίνωσή τους, επισημαίνουν πως καθοριστικός παράγοντας για την απόρριψη του προσχεδίου ήταν η τελευταία στιγμή εισαγωγή πρόνοιας που επιτρέπει στους Υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας να εφαρμόσουν μέτρα για την επέκταση της ΑΤΑ σε περισσότερους δικαιούχους. Η πρόνοια αυτή, όπως τονίζουν, προστέθηκε εκ των υστέρων από την Κυβέρνηση και θεωρήθηκε μη αποδεκτή.

Από την άλλη, πηγές του συνδικαλιστικού χώρου αναφέρουν ότι η επίμαχη διάταξη εντάχθηκε με στόχο να ενισχυθεί το συνολικό πλαίσιο, ώστε να περιληφθούν και εργαζόμενοι που σήμερα δεν καλύπτονται από τον θεσμό.

Υπενθυμίζεται ότι η ισχύουσα μεταβατική ρύθμιση για την ΑΤΑ έληξε στο τέλος Ιουνίου, ενώ η νέα, μόνιμη συμφωνία προγραμματίζεται να τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2026, αποκαθιστώντας την αγοραστική δύναμη των μισθών στο 100%.

Οι αποφάσεις

Την απόρριψη του προσχεδίου συμφωνίας για την ΑΤΑ που παρουσίασε η Κυβέρνηση αποφάσισαν οι εργοδοτικές οργανώσεις ΟΕΒ και ΚΕΒΕ.

Σε κοινό ανακοινωθέν τους αναφέρουν ότι οι Εκτελεστικές Επιτροπές των δύο φορέων συνεδρίασαν από κοινού για να εξετάσουν το προσχέδιο «μόνιμης συμφωνίας για την ΑΤΑ» που υποβλήθηκε προς τους κοινωνικούς εταίρους. Μετά από εκτενή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, αποφάνθηκαν πως το κείμενο δεν είναι ικανοποιητικό σε βασικές του πρόνοιες και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να υπογραφεί στην παρούσα μορφή του.

Παρά την απόρριψη, οι εργοδοτικές οργανώσεις υπογραμμίζουν την πρόθεσή τους να υπάρξει μόνιμη ρύθμιση για το ζήτημα της ΑΤΑ, σημειώνοντας ότι σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αποδέχθηκαν την ανάγκη πλήρους κάλυψης των χαμηλών μισθών για όσους τη δικαιούνται. Παράλληλα, τονίζουν την αναγκαιότητα θέσπισης προϋποθέσεων και ασφαλιστικών δικλίδων που θα εκσυγχρονίσουν το σύστημα, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τη βιωσιμότητα του κρατικού μισθολογίου.

Οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι θεωρούν ότι το προσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό οι οποίες δεν ευθυγραμμίζονται με τις συμφωνίες του 2017 και του 2023. Αν και αναγνωρίζουν τη συνυπολογιστική σχέση της ΑΤΑ με τον κατώτατο μισθό, επισημαίνουν ότι η διατύπωση δεν είναι αποδεκτή. Καθοριστικό ρόλο στην τελική τους απόφαση είχε η εισαγωγή της διάταξης που εξουσιοδοτεί τους αρμόδιους υπουργούς να επεκτείνουν την εφαρμογή της ΑΤΑ.

Παρά τις διαφωνίες, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ δηλώνουν ότι παραμένουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προσηλωμένοι στην προσπάθεια επίτευξης κοινά αποδεκτής λύσης.

Στον αντίποδα, η πανσυνδικαλιστική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Δημοσιογραφική Εστία κατέληξε στην πλήρη αποδοχή του προσχεδίου που παρουσίασε η Κυβέρνηση στις 3 Νοεμβρίου 2025.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωσή τους, το συνδικαλιστικό κίνημα, μετά από μήνες διαπραγματεύσεων για τη διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού της ΑΤΑ, ενέκρινε ομόφωνα την κυβερνητική πρόταση. «Το προσχέδιο μόνιμης συμφωνίας γίνεται αποδεκτό ως έχει, χωρίς καμία αλλαγή ούτε κατά ένα γιώτα», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Οι συνδικαλιστές υπογραμμίζουν ότι προχώρησαν σε σημαντικές υποχωρήσεις με στόχο τη διασφάλιση της μόνιμης ισχύος του θεσμού και την εξεύρεση λύσης. Εκφράζουν την ελπίδα ότι και η εργοδοτική πλευρά θα επιδείξει ανάλογο πνεύμα συνεργασίας, ενώ αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο της Κυβέρνησης στη διαπραγματευτική διαδικασία.

Ενήμερο, δια επιστολής της εταιρείας Energean και του ομίλου Cyfield, είναι το Υπουργείο Ενέργειας για την πρόθεσή τους να συνεργαστούν στον τομέα εισαγωγής φυσικού αερίου από το Ισραήλ, για τις ανάγκες του πρώτου ιδιωτικού ηλεκτροπαραγωγού σταθμού στο Μαρί.

Φιλοξενούμενος στην εκπομπή Alpha Ενημέρωση, ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, χαρακτήρισε το έργο «φιλόδοξο» και εκτίμησε ότι οι δύο εταιρείες απέστειλαν την επιστολή για να λάβουν τη γνώμη του Υπουργείου Ενέργειας. Όπως σημείωσε, η Energean δραστηριοποιείται κυρίως στην ισραηλινή ΑΟΖ και έχει υποβάλει αρκετές προτάσεις στην Κυπριακή Δημοκρατία για προμήθεια φυσικού αερίου.

Ο Υπουργός Ενέργειας απαρίθμησε, κατά την άποψή του, σειρά «προκλήσεων» για την εκτέλεση του συγκεκριμένου έργου:

• Η κυπριακή αγορά είναι πολύ μικρή για κατανάλωση φυσικού αερίου.

• Η χρήση του για ηλεκτροπαραγωγή είναι ρυπογόνα.

• Θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η κατασκευή και λειτουργία του τερματικού σταθμού φυσικού αερίου στο Βασιλικό.

• Θα πρέπει να ζητηθεί αλλαγή της αναδυόμενης αγοράς από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

• Θα πρέπει να γίνουν τροποποιήσεις στους κανονισμούς της ΡΑΕΚ.

«Εμείς δεν λέμε όχι, αλλά θα πρέπει να αξιολογηθεί. Οι προκλήσεις αφορούν την απόφαση για τον διάδρομο, τις έρευνες βυθού, την έκδοση αδειών από δύο χώρες, καθώς πρόκειται για διασυνοριακό έργο, που περνά από μια ΑΟΖ σε άλλη ΑΟΖ και υπάρχουν σημεία προσαιγιάλωσης. Υπάρχουν πολλές άδειες και πολύς όγκος εργασίας που πρέπει να ολοκληρωθεί. Δεν μπορεί να γίνει άμεσα αποδεκτό χωρίς μελέτη από το Υπουργείο», τόνισε ο Υπουργός.

Ερωτηθείς αν η αναφορά αυτή περιλαμβάνει όλα όσα έπρεπε να γίνουν και δεν έγιναν για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδας μέσω του αγωγού Great Sea Interconnector, ο Υπουργός Ενέργειας επισήμανε ότι η διαδικασία εξασφάλισης αδειών για τοποθέτηση αγωγού φυσικού αερίου στον βυθό είναι ακόμη πιο απαιτητική για περιβαλλοντικούς λόγους.

«Είναι μια πρόκληση που αφορά τις δύο εταιρείες, τα όποια ρίσκα αναλαμβάνονται από αυτές, ενώ εμείς στο Υπουργείο απλώς έχουμε ενημερωθεί ώστε να το εξετάσουμε στο πλαίσιο της αναδυόμενης αγοράς», κατέληξε.

Επιφυλάξεις εκφράζει το Κίνημα Άλμα – Πολίτες για την Κύπρο σχετικά με την παραχώρηση άδειας στη Cyta να δραστηριοποιηθεί στον τομέα της ενέργειας μέσω της δημιουργίας της Cyta Power. Όπως αναφέρει, η Κύπρος διαθέτει ήδη μια 100% κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού, την ΑΗΚ, και η δημιουργία δεύτερης κρατικής επιχείρησης για να την ανταγωνιστεί συνιστά «θεσμική και οικονομική πρωτοτυπία made in Cyprus».

Σε ανακοίνωσή του, το Κίνημα Άλμα επικαλείται τις κατευθυντήριες γραμμές του ΟΟΣΑ, οι οποίες προβλέπουν ενιαία στρατηγική ιδιοκτησίας για τις κρατικές επιχειρήσεις, υπογραμμίζοντας ότι η Κυβέρνηση οφείλει να εξηγήσει τη λογική αυτής της επιλογής.

Επιπλέον, γίνεται αναφορά και στην πρόσφατη έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, σύμφωνα με την οποία η Cyta είχε επιχειρήσει να δραστηριοποιηθεί στην αγορά ηλεκτρισμού χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση, με προβλεπόμενες δαπάνες ύψους 375 εκατ. ευρώ και συνεργασίες με ιδιώτες παραγωγούς. Το Κίνημα προειδοποιεί ότι ένα τέτοιο μοντέλο ενδέχεται να εξυπηρετήσει ιδιώτες αντί του δημοσίου συμφέροντος και να αυξήσει τους οικονομικούς κινδύνους για το κράτος. Αντί για ανταγωνισμό μεταξύ δύο κρατικών οργανισμών, το Άλμα προτείνει τη συνεργασία Cyta και ΑΗΚ σε έργα όπως οι έξυπνοι μετρητές και η ψηφιοποίηση ενεργειακών υπηρεσιών, ώστε να επιτευχθούν συνέργειες και να προστατευτεί το δημόσιο χρήμα.

«Αντί η Κυβέρνηση να επικεντρωθεί στα πραγματικά προβλήματα της αγοράς ηλεκτρισμού, όπως η αποτυχία της λεγόμενης ανταγωνιστικής αγοράς, οι καθυστερήσεις στα έργα του Βασιλικού και η απουσία ρύθμισης για τα υπερκέρδη των ιδιωτών παραγωγών, επιδίδεται σε ενεργειακές αλχημείες, δημιουργώντας τη Cyta Power. Αντί να διορθώσει μια στρεβλή αγορά που επιβαρύνει πολίτες και μικρομεσαίους, κινδυνεύει να την περιπλέξει περαιτέρω, μετατρέποντας ένα τηλεπικοινωνιακό ίδρυμα σε ενεργειακό παίκτη χωρίς αποστολή, στρατηγική ή δημόσιο όφελος», επισημαίνει το Άλμα.