Οι επόμενες κινήσεις στο Κυπριακό μετά τη συνάντηση της Πέμπτης ανάμεσα στους δύο ηγέτες διαμορφώνουν ένα σύνθετο σκηνικό, στο οποίο η ελληνοκυπριακή πλευρά επιδιώκει να διατηρήσει το θετικό κλίμα, την ώρα που η τουρκοκυπριακή πλευρά επανέρχεται με δημόσιες αιχμές και πρόσθετες «μεθοδολογικές» προϋποθέσεις. Στο επίκεντρο βρίσκονται ο διαπραγματευτής της ελληνοκυπριακής πλευράς Μενέλαος Μενελάου, ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Tufan Erhürman, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης και η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ Maria Angela Holguin, η οποία αναμένεται εκ νέου στο νησί τις επόμενες ημέρες.

Ο Μενέλαος Μενελάου, μιλώντας στο Omega TV, σκιαγράφησε τα επόμενα βήματα της διαδικασίας. Όπως εξήγησε, βασικός στόχος της ελληνοκυπριακής πλευράς παραμένει η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο στο οποίο διακόπηκαν στο Κραν Μοντανά το 2017, με πλήρη διαφύλαξη του κεκτημένου – τόσο των συγκλίσεων όσο και των έξι σημείων του Γενικού Γραμματέα. Στο πλαίσιο αυτό, το επόμενο διάστημα αναμένεται να αρχίσουν συναντήσεις των δύο διαπραγματευτών, του ίδιου και του Τουρκοκύπριου διαπραγματευτή Mehmet Dana, με στόχο να προετοιμάσουν το έδαφος για την επόμενη «διευρυμένη» συνάντηση.

Σύμφωνα με τον Μενελάου, η επίσκεψη της Maria Angela Holguin στη Λευκωσία στις αρχές Δεκεμβρίου, καθώς και οι επαφές της σε Αθήνα και Άγκυρα, θα αποτελέσουν κρίσιμη φάση της προεργασίας. Η απεσταλμένη του ΟΗΕ αναμένεται να έχει χωριστές συναντήσεις με τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Tufan Erhürman, αλλά και με άλλους εμπλεκόμενους παράγοντες, ώστε –όπως είπε– «να πάμε στην επόμενη διευρυμένη με σαφέστερο πλαίσιο και προοπτική ουσιαστικών αποτελεσμάτων». Υπενθύμισε ότι στις δύο προηγούμενες διευρυμένες συναντήσεις, τον Μάρτιο και τον Ιούλιο, δεν υπήρξε διέξοδος σε θέματα ουσίας λόγω της επιμονής της τουρκικής πλευράς στη «κυριαρχική ισότητα» και στα δύο κράτη, θέσεις που βρίσκονται εκτός του συμφωνημένου πλαισίου της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Ο Μενελάου εντόπισε ωστόσο μια πρώτη διαφορά στην πρόσφατη ρητορική του Tufan Erhürman σε σχέση με τον προκάτοχό του, σημειώνοντας ότι η αναφορά στην «κυριαρχική ισότητα» φαίνεται να αντικαθίσταται από τον όρο «πολιτική ισότητα». Όπως εξήγησε, η πολιτική ισότητα «είναι έννοια που εντάσσεται στο πλαίσιο της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας», σε αντίθεση με την κυριαρχική ισότητα, η οποία συνδέεται με λογική δύο κρατών. Παρά ταύτα, επισήμανε ότι οι μεθοδολογικές εισηγήσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη «εμπεριέχουν στοιχεία που πρέπει να ξεκαθαρίσουν», δείχνοντας πως εξακολουθεί να υπάρχει απόσταση μέχρι το σημείο όπου η επανέναρξη των συνομιλιών θα καταστεί πραγματικά απτή.

Στον αντίποδα, ο Tufan Erhürman, με δημόσια ανάρτησή του, επέλεξε να απαντήσει στις δηλώσεις του Νίκου Χριστοδουλίδη κατά την τελετή απονομής μεταλλίων στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου στη Μαλούντα, παρουσία του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Τασούλα. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είχε διαμηνύσει ότι «για εμάς λύση του Κυπριακού χωρίς αποχώρηση των τουρκικών κατοχικών στρατευμάτων δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή» και ότι λύση μπορεί να υπάρξει «μόνο με κατάργηση των εγγυήσεων και αποχώρηση του τουρκικού στρατού».

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης υποστήριξε ότι στη συνάντηση που είχε με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη την προηγουμένη, οι δύο πλευρές είχαν συμφωνήσει να αποφύγουν δημόσιες δηλώσεις μέσω των ΜΜΕ, ώστε να δημιουργηθεί ένα πιο εποικοδομητικό κλίμα. Όπως υποστήριξε, η συμφωνία αυτή «παραβιάστηκε» με τη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας, την οποία ο ίδιος χαρακτηρίζει «άκυρη και ανυπόστατη». Παράλληλα, κατηγόρησε την ελληνοκυπριακή πλευρά ότι δεν μπορεί να διαμορφώνει θέσεις χωρίς τη βούληση του «τουρκοκυπριακού λαού», τον οποίο περιέγραψε ως έναν από τους δύο «ισότιμους συνιδρυτές εταίρους» του νησιού, ασκώντας κριτική και για τις αμυντικές συμφωνίες που η Λευκωσία έχει υπογράψει με κράτη που δεν είναι εγγυήτριες δυνάμεις.

Η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας, από την πλευρά της, επιχειρεί να κρατήσει χαμηλούς τόνους, επιμένοντας ότι το θετικό κλίμα που δημιουργήθηκε κατά τη συνάντηση της Πέμπτης δεν πρέπει να μείνει «στο τυπικό επίπεδο», αλλά να μετατραπεί σε επόμενο βήμα. Ο αναπληρωτής κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Αντωνίου, σε δηλώσεις του, υπογράμμισε ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά «δεν πρόκειται να δεχθεί οποιαδήποτε προσέγγιση οδηγεί σε λογική δύο χωριστών κρατών», αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η επιμονή του Erhürman να τίθεται θέμα αλλαγής του στάτους κβο για τους Τουρκοκυπρίους, σε περίπτωση αποτυχίας του διαλόγου με ευθύνη της ελληνοκυπριακής πλευράς, «υπηρετεί αυτή τη λογική».

Ο Αντωνίου σημείωσε ότι προσεγγίσεις του τύπου «ας δούμε από τώρα ποια θα είναι η επόμενη μέρα αν δεν υπάρξει κατάληξη» δεν βοηθούν τον διάλογο και τόνισε πως η Λευκωσία αποφεύγει να σχολιάσει οτιδήποτε θα μπορούσε να υπονομεύσει την προσπάθεια, «δηλητηριάζοντας το κλίμα» εξαρχής. Παράλληλα, χαρακτήρισε «θετική και δημιουργική» τη συνάντηση των δύο ηγετών, προσθέτοντας ότι «δεν είμαστε εκεί που ήμασταν πριν» και ότι η συνάντηση «επιτρέπει να συνεχίσουμε, υπό προϋποθέσεις, ώστε η συνέχεια να αποδειχθεί πιο δημιουργική».

Σε πιο τεχνοκρατικό επίπεδο, ο Μενέλαος Μενελάου επανήλθε, υπογραμμίζοντας ότι «υπάρχει δρόμος» μέχρι την ουσιαστική επανέναρξη της διαδικασίας. Μίλησε για ανάγκη «εξαντλητικής προεργασίας» πριν από την επόμενη διευρυμένη συνάντηση, ώστε αυτή να μην περιοριστεί σε μια τυπική ανταλλαγή θέσεων, αλλά να οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ως προς τις προϋποθέσεις και τη μεθοδολογία που θέτει η τουρκοκυπριακή πλευρά, υπογράμμισε ότι γνώμονας πρέπει να είναι η διαμόρφωση πλαισίου εντός του συμφωνημένου παραμέτρου της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, κάτι που –όπως υπενθύμισε– η ελληνοκυπριακή πλευρά επαναλαμβάνει σταθερά έναντι των θέσεων για λύση δύο κρατών.

Ο διαπραγματευτής αναφέρθηκε και στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, σημειώνοντας ότι θα γίνει νέα προσπάθεια προώθησής τους, με άξονα και τη διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης. Τα ΜΟΕ, σύμφωνα με τη Λευκωσία, εντάσσονται στην ευρύτερη στρατηγική δημιουργίας ενός κλίματος που θα διευκολύνει την επιστροφή σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο στον εσωτερικό τουρκοκυπριακό διάλογο πρόσθεσε, τέλος, ο Τουρκοκύπριος δήμαρχος Λευκωσίας Mehmet Harmanci. Αν και δήλωσε ότι στηρίζει τις συνολικές προσπάθειες του Tufan Erhürman, εξέφρασε επιφυλάξεις για μέρος των προϋποθέσεων που θέτει ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, καλώντας να «χαλαρώσουν όσο μπορούν» οι όροι, προκειμένου να υπάρξει πραγματική πρόοδος. Διαφορετικά, όπως είπε χαρακτηριστικά, «θα υπάρξουν δυσκολίες».

Τέσσερα θετικά σημεία που υποδηλώνουν πρόθεση επαναπροσέγγισης μεταξύ των δύο ηγετών, αλλά και ισάριθμες προϋποθέσεις που θέτει η τ/κ πλευρά για να εισέλθει σε διαπραγματεύσεις, προέκυψαν από την πρώτη συνάντηση μεταξύ του Νίκου Χριστοδουλίδη και του Τουφάν Έρχιουρμαν.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Ανδρέα Πιμπίσιη στον «Φιλελεύθερο», η κατ’ ιδίαν εικοσάλεπτη συζήτηση Χριστοδουλίδη – Έρχιουρμαν περιστράφηκε γύρω από τη λίστα ζητημάτων που παρέθεσε ο τ/κ ηγέτης, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να τοποθετείται αναλυτικά επ’ όλων.

Διατεθειμένοι για διάλογο

Τόσο ο Νίκος Χριστοδουλίδης όσο και ο Τουφάν Έρχιουρμαν φάνηκαν να επιδεικνύουν πρόθεση για διάλογο κατά την πρώτη τους συνάντηση, ανοίγοντας τον δρόμο για πιο εντατικές επαφές ανάμεσα στους διαπραγματευτές των δύο πλευρών.

Η συνάντηση μεταξύ του Προέδρου της Δημοκρατίας και του τ/κ ηγέτη ανέδειξε τέσσερα ενθαρρυντικά σημεία, αλλά ταυτόχρονα άφησε στο τραπέζι τέσσερις βασικές προϋποθέσεις που θέτει η τ/κ πλευρά.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, επιστρέφοντας από τη συνάντηση, κατέγραψε τα θετικά στοιχεία που προέκυψαν. Τα τέσσερα αυτά σημεία αφορούν:

1. Τη συμφωνία για κοινή συνάντηση με την προσωπική απεσταλμένη του ΓΓ του ΟΗΕ, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, εντός Δεκεμβρίου.

2. Την επανέναρξη των συναντήσεων των διαπραγματευτών των δύο κοινοτήτων, με στόχο την προετοιμασία μιας νέας, ευρύτερης συνάντησης υπό τον ΟΗΕ.

3. Τις επερχόμενες επισκέψεις της κ. Ολγκίν σε Ελλάδα και Τουρκία, που εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν το πλαίσιο των εξελίξεων.

4. Το προγραμματισμένο ταξίδι στην Κύπρο του Ευρωπαίου απεσταλμένου για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, επίσης τον Δεκέμβριο.

Ζητούμενο οι συνομιλίες

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θεωρεί κρίσιμο ότι «μπαίνουμε σε μια διαδικασία» η οποία αποσκοπεί στο βασικό ζητούμενο: την επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων από το σημείο όπου σταμάτησαν στο Κραν Μοντανά.

Από την πλευρά του, ο Τουφάν Έρχιουρμαν, μέσα από τις τοποθετήσεις του, έδειξε ότι δεν συμμερίζεται απόλυτα τον ρυθμό και την κατεύθυνση που επιδιώκει η ε/κ πλευρά.

Η λίστα με τα δέκα σημεία που παρουσίασε —και τα οποία σχολίασε ο ΠτΔ στη μεταξύ τους συζήτηση— καταδεικνύει πως ο τ/κ ηγέτης δίνει ιδιαίτερο βάρος σε έναν ενδοκυπριακό διάλογο που θα καλλιεργήσει θετικό κλίμα.

Ο ίδιος ανέφερε ότι για πρώτη φορά είχε την ευκαιρία να καταθέσει ενώπιον του Προέδρου Χριστοδουλίδη και του ΟΗΕ την πρόταση των «τεσσάρων σημείων για μια συνολική λύση» στο Κυπριακό.

Επιμένει στις προϋποθέσεις του ο Έρχιουρμαν

Οι τέσσερις προϋποθέσεις που θέτει ο τ/κ ηγέτης και στις οποίες εμφανίζεται αμετακίνητος είναι οι εξής:

α) Αναγνώριση της πολιτικής ισότητας από την ε/κ πλευρά, χωρίς αυτή να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
β) Θέσπιση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος για τη διαδικασία των συνομιλιών, ώστε να μην εξελιχθεί σε μια ατέρμονη διαδικασία.
γ) Μη επαναφορά θεμάτων που έχουν ήδη συμφωνηθεί σε προηγούμενες συνομιλίες.
δ) Πρόβλεψη εγγυήσεων για το αποτέλεσμα, ακόμη και αν η διαδικασία καταλήξει σε αδιέξοδο.

Παρότι ο Έρχιουρμαν εμφανίζεται θετικός σε μια πολυμερή διάσκεψη, ξεκαθαρίζει πως αυτό μπορεί να γίνει μόνο όταν προηγουμένως υπάρξει σύγκλιση σε ορισμένα βασικά ζητήματα.

Από τον Ανάν μέχρι και τον Γκουτέρες

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τα τέσσερα σημεία του, ο Έρχιουρμαν υπενθύμισε ότι ο ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, έχει επισημάνει πολλές φορές πως «αυτή τη φορά πρέπει να είναι διαφορετικά».

Τόνισε ότι:

• Η πολιτική ισότητα κατοχυρώνεται στα ψηφίσματα του ΣΑ και στις υφιστάμενες συγκλίσεις.

• Η εκ περιτροπής προεδρία, αν και δεν περιλαμβάνεται στα ψηφίσματα, αποτελεί μέρος των συγκλίσεων.

• Το χρονικό πλαίσιο συζητήσεων αποτελεί διαχρονική αναφορά του ΓΓ του ΟΗΕ.

Κατά τον ίδιο, τα ζητήματα στα οποία υπάρχει συμφωνία δεν πρέπει να ξανανοίξουν, διότι κάτι τέτοιο θα παρατείνει τη διαδικασία για δεκαετίες.

Παρέπεμψε επίσης στο τέταρτο σημείο του, που αφορά τη δέσμευση να μην υπάρχει επιστροφή στο σημερινό στάτους κβο σε περίπτωση αποτυχίας — μια αναφορά που, όπως είπε, περιλαμβάνεται στην έκθεση του Κόφι Ανάν μετά τα δημοψηφίσματα του 2004.

Απόλυτα δεσμευμένος στην επίλυση του Κυπριακού

Ερωτηθείς για τη μεθοδολογία του Έρχιουρμαν και τη θέση του σε σχέση με τη ΔΔΟ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απέφυγε να μιλήσει εκ μέρους του τ/κ ηγέτη.

Τόνισε εκ νέου ότι το θετικό στοιχείο είναι πως και οι δύο πλευρές εισέρχονται σε διαδικασία που στοχεύει στη συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο διακοπής στο Κραν Μοντανά.

Αναφορικά με τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, ανέφερε ότι συζητήθηκαν, κυρίως εκείνα που έχουν τεθεί ενώπιον του ΓΓ, ο οποίος —όπως σημείωσε— παραμένει απόλυτα προσηλωμένος στη λύση του Κυπριακού.

Σχετικά με την πιθανότητα διεξαγωγής διευρυμένης συνάντησης πριν από το τέλος του χρόνου, υπογράμμισε ότι ο ίδιος εξέφρασε την ετοιμότητα και την ανάγκη να πραγματοποιηθεί εντός του χρονοδιαγράμματος αυτού.

Η λίστα απαιτήσεων του Έρχιουρμαν

Ο Έρχιουρμαν προσήλθε στη συνάντηση με συγκεκριμένες απαιτήσεις που, όπως εξήγησε, αποσκοπούν στη διαμόρφωση ενός θετικού περιβάλλοντος για διαπραγματεύσεις. Οι δέκα εισηγήσεις του είναι:

1. Επίλυση του ζητήματος υπηκοότητας για τα παιδιά μεικτών γάμων και διευκόλυνση στη χρήση ε/κ αδειών οδήγησης από συζύγους Τ/κ μεικτών γάμων.

2. Στελέχωση τρίτου κουβουκλίου στο σημείο ελέγχου Αγίου Δομετίου και παροχή δυνατοτήτων έκδοσης άδειας κυκλοφορίας και στα οδοφράγματα Δερύνειας και Αστρομερίτη–Ζώδιας.

3. Συμμετοχή παιδιών κάτω των 14 ετών σε φιλικούς αθλητικούς αγώνες.

4. Κοινή επίσκεψη των δύο ηγετών στη ΔΕΑ.

5. Τερματισμός συλλήψεων και δικών που σχετίζονται με το περιουσιακό.

6. Επίλυση γραφειοκρατικών εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι Τ/κ έμποροι.

7. Υπογραφή και εφαρμογή της σύμβασης για το χαλλούμι.

8. Επανενεργοποίηση της ad hoc επιτροπής εναρμόνισης της τ/κ κοινότητας με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.

9. Δημιουργία καναλιού επικοινωνίας μεταξύ τ/κ και ε/κ δυνάμεων ασφαλείας.

10. Παρουσία των δύο ηγετών στην έναρξη του έργου διαπλάτυνσης δρόμου στη νεκρή ζώνη στον Άγιο Δομέτιο.

Μετά από καιρό ανακοίνωση από τον ΟΗΕ

Η ανακοίνωση που εκδόθηκε μετά τη συνάντηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στην οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του ΓΓ του ΟΗΕ στη νεκρή ζώνη στη Λευκωσία, αναφέρει ότι οι δύο ηγέτες εξέφρασαν προθυμία να εργαστούν για μια νέα διευρυμένη συνάντηση υπό τον Γενικό Γραμματέα.

Βγαίνοντας από τον χώρο, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης απάντησε σε ερώτηση δημοσιογράφου για το πώς εξελίχθηκε η συνάντηση με τη φράση «πολύ καλά».

Όπως αναφέρει η ανακοίνωση του εκπροσώπου Τύπου των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Αλίμ Σιντίκ, η συνάντηση —υπό την καθοδήγηση του Ειδικού Αντιπροσώπου Χασίμ Ντιάν— έδωσε στους δύο ηγέτες την πρώτη ευκαιρία για μια ανοιχτή ανταλλαγή απόψεων σε φιλική ατμόσφαιρα.

Οι δύο πλευρές:

• Αναμένουν την άφιξη της κ. Ολγκίν και συμφώνησαν σε κοινή συνάντηση μαζί της στις αρχές Δεκεμβρίου.

• Δεσμεύτηκαν να εργαστούν για την επόμενη διευρυμένη άτυπη συνάντηση που θα συγκαλέσει ο Γενικός Γραμματέας.

• Συμφώνησαν να εξετάσουν περαιτέρω ευκαιρίες για κοινές συναντήσεις.

• Έδωσαν οδηγίες στους εκπροσώπους τους να συνεχίσουν τακτικές επαφές ενόψει της επίσκεψης Ολγκίν και της προετοιμασίας της επόμενης άτυπης διάσκεψης.

Στη συνάντηση συμμετείχε εξ αποστάσεως και η κ. Ολγκίν, από τη Λίμα του Περού.

ΠΗΓΗ: philenews.com

Τέσσερα θετικά στοιχεία ανέδειξε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, μετά την πρώτη του συνάντηση με τον νέο Τουρκοκύπριο κατοχικό ηγέτη, Τουφάν Έρχιουρμαν: Συμφώνησαν να συναντήσουν από κοινού την Ολγκίν τον επόμενο μήνα

Για τέσσερα σημεία που αξιολογούνται ως ιδιαίτερα θετικά, τα οποία προέκυψαν από την πρώτη επίσημη επαφή του με τον νέο ηγέτη των Τουρκοκυπρίων, Τουφάν Έρχιουρμαν, έκανε λόγο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης.

Σε δηλώσεις του προς τους δημοσιογράφους στο Προεδρικό Μέγαρο, μετά την ολοκλήρωση της συνάντησης που φιλοξενήθηκε στην οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Χασίμ Ντιάν, εντός της νεκρής ζώνης στη Λευκωσία, σημείωσε ότι τα τέσσερα αυτά θετικά σημεία σχετίζονται με: τη συμφωνία να έχουν κοινή συνάντηση με την Προσωπική Απεσταλμένη του ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, μέσα στον Δεκέμβριο∙ την επανέναρξη των επαφών των διαπραγματευτών με στόχο την προετοιμασία για μια νέα, διευρυμένη συνάντηση υπό τον Γενικό Γραμματέα∙ τις επικείμενες επισκέψεις της κ. Ολγκίν σε Αθήνα και Άγκυρα∙ καθώς και την άφιξη στην Κύπρο του Ευρωπαίου απεσταλμένου για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν, επίσης εντός Δεκεμβρίου.
«Είναι σημαντικό ότι εισερχόμαστε σε μια διαδικασία που αποσκοπεί στο κύριο ζητούμενο, δηλαδή την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων από το σημείο όπου είχαν διακοπεί στο Κραν-Μοντανά», τόνισε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Νωρίτερα, αποχωρώντας από την οικία του Ειδικού Αντιπροσώπου του ΟΗΕ και ερωτηθείς από δημοσιογράφο για το πώς εξελίχθηκε η συνάντηση, απάντησε λακωνικά: «πολύ καλά».