Στη συνάντηση με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη αναμένεται να αποσαφηνιστούν καίρια ζητήματα, δήλωσε σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, τονίζοντας ότι αύριο τα Ηνωμένα Έθνη θα εκδώσουν επίσημη ανακοίνωση σχετικά με την επικείμενη συνάντηση των δύο ηγετών των κοινοτήτων.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά το μνημόσυνο πεσόντων και θανόντων στελεχών του Κυπριακού Στρατού, και κληθείς να σχολιάσει τις αναφορές του Τουρκοκύπριου ηγέτη για το Κυπριακό κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Τουρκία, ο Πρόεδρος σημείωσε: «Άκουσα με ιδιαίτερη προσοχή τις δηλώσεις του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη, όπως και του Τούρκου Προέδρου στη μεταξύ τους συνάντηση. Το Κυπριακό είναι ένα εθνικό ζήτημα, ίσως το σημαντικότερο για την πατρίδα μας, και η προσπάθειά μας για τερματισμό της κατοχής και επανένωση δεν μπορεί να εξαντλείται ή να καθορίζεται από δημόσιες τοποθετήσεις. Επαναλαμβάνω, έχω λάβει πολύ σοβαρά υπόψη όλα όσα έχουν λεχθεί».

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επανέλαβε ότι «αύριο τα Ηνωμένα Έθνη θα προβούν σε ανακοίνωση σχετικά με την πρώτη συνάντηση που θα έχω με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Πρόκειται για μια ιδιαίτερα σημαντική πρώτη συνάντηση, διότι μέσα από τη συζήτηση αναμένεται να ξεκαθαριστούν κρίσιμες πτυχές, ειδικά ως προς τα επόμενα βήματα, με αποκλειστικό στόχο την επανέναρξη των συνομιλιών από το σημείο όπου διακόπηκαν το καλοκαίρι του 2017, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου για την επίλυση του Κυπριακού».

Πρόσθεσε πως «ως ένδειξη της σοβαρότητας και της υπευθυνότητας με την οποία προσεγγίζουμε αυτό το μείζον εθνικό θέμα, δεν θα προχωρήσω σε δημόσιο σχολιασμό όσων έχουν ειπωθεί. Υπάρχουν πολλά σημεία που θα μπορούσα να σχολιάσω, όμως επικεντρώνομαι στην ουσία, στη συνάντηση που έρχεται, όπου θεωρώ ότι θα διαφωτιστούν αρκετά ζητήματα».

Αναφερόμενος στις δηλώσεις Ερχιουρμάν και στις προϋποθέσεις που θέτει για επιστροφή στις συνομιλίες, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε: «Έχω απαντήσεις για όλα τα θέματα. Όμως, ως δείγμα της σοβαρής στάσης που κρατούμε, δεν θα εμπλακώ σε δημόσια διαπραγμάτευση. Αν πράγματι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης και η Τουρκία επιθυμούν επίλυση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, τότε μπορεί να υπάρξει πρόοδος. Αν όμως υπάρχουν άλλες επιδιώξεις, δεν θα δούμε θετικές εξελίξεις. Παρ’ όλα αυτά, εμείς, ως η πλευρά που έχει την πατρίδα της υπό κατοχή, οφείλουμε να λειτουργούμε με απόλυτη σοβαρότητα και αυτό πράττουμε. Το Κυπριακό δεν θα λυθεί μέσα από δημόσιες αντιπαραθέσεις ή απαντήσεις στον κ. Ερντογάν ή στον Τουρκοκύπριο ηγέτη. Επαναλαμβάνω, αύριο τα ΗΕ θα ανακοινώσουν πότε θα γίνει η πρώτη συνάντηση, όπου και θα ξεκαθαρίσουν πολλά».

Σε ερώτηση για πιθανή νέα διάσταση στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης και τη σύνδεσή της με το έργο IMEC, ο Πρόεδρος απάντησε: «Η διασύνδεση Ινδίας–Μέσης Ανατολής–Ευρώπης αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό έργο που φέρνει κοντά τόσο την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και τις ΗΠΑ. Στο ευρύτερο πλαίσιο του IMEC, συγκεκριμένα έργα —όπως η ηλεκτρική διασύνδεση— αναμένεται να συμβάλουν ουσιαστικά στην υλοποίησή του. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και πολλές άλλες δράσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη και που θα ανακοινωθούν από πλευράς ΕΕ κατά την Κυπριακή Προεδρία. Δεν μιλάμε για διακηρύξεις ή θεωρητικούς στόχους, αλλά για συγκεκριμένες πρωτοβουλίες που θα ενισχύσουν το IMEC και θα επιβεβαιώσουν εμπράκτως το πραγματικό ενδιαφέρον της ΕΕ για τη Μέση Ανατολή».

Τέλος, αναφορικά με το θέμα του ανασχηματισμού και τα σχετικά δημοσιεύματα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε: «Δεν επηρεάζομαι. Όταν λάβω αποφάσεις, θα τις ανακοινώσω. Παρακολουθώ τι γράφεται και τις εκτιμήσεις που διατυπώνονται – είναι δικαίωμα του καθενός και απολύτως σεβαστό. Δεν έχω κάτι περαιτέρω να προσθέσω».

Συγκεκριμένη πρόταση, που θα μπορούσε να επιτρέψει στη Γερμανία να αναλάβει ενεργό ρόλο στις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών στο Κυπριακό, συζήτησαν σήμερα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο Γερμανός Καγκελάριος, Φρίντριχ Μερτς, κατά τη συνάντησή τους στην Καγκελαρία στο Βερολίνο.

Χριστοδουλίδης: «Καταβάλλουμε εντατικές προσπάθειες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων»
Στις δηλώσεις του προς τα ΜΜΕ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ανέφερε ότι η Γερμανία αποτελεί χώρα με την οποία η Κύπρος διατηρεί στενούς δεσμούς, κοινές αξίες και μακρόχρονη συνεργασία σε πολλούς τομείς, όπως η ναυτιλία, η εκπαίδευση και η μετανάστευση.

Σημείωσε ότι ο τομέας της Άμυνας και της Ασφάλειας έχει ενισχυθεί ουσιαστικά τα τελευταία χρόνια, ενώ υπάρχουν προοπτικές για ακόμη στενότερη συνεργασία. Ενδεικτικά, υπενθύμισε το πρόγραμμα αμυντικής συνεργασίας Κύπρου–Γερμανίας, καθώς και τις κοινές ασκήσεις έρευνας και διάσωσης των δύο χωρών.

Υπογράμμισε ότι η Κύπρος παρέχει διευκολύνσεις για τη στάθμευση γερμανικών στρατιωτικών αεροσκαφών για σκοπούς ανεφοδιασμού, ενώ τα τελευταία χρόνια φιλοξενεί γερμανικά στρατιωτικά στελέχη που έχουν αποστολή την εκκένωση πολιτών από τη Μέση Ανατολή.

Όλες αυτές οι δράσεις, όπως πρόσθεσε, ενδυναμώνουν ουσιαστικά την ήδη στενή διμερή συνεργασία, με την Κύπρο να προσβλέπει σε ακόμη μεγαλύτερη σύσφιξη σχέσεων, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε διμερές πλαίσιο.

Σε ό,τι αφορά το Μεταναστευτικό, ένα ζήτημα που απασχολεί και τις δύο χώρες, ο Πρόεδρος έκανε λόγο για εξαιρετική συνεργασία, η οποία συμφωνήθηκε να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο.

Αναφέρθηκε επίσης στην απόφαση για εισαγωγή της γερμανικής γλώσσας στα δημόσια σχολεία της Κύπρου, ως μέτρο ενίσχυσης των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών δεσμών. Υπενθύμισε ακόμη ότι στη Φρανκφούρτη λειτουργεί παράρτημα Κυπριακού Πανεπιστημίου.

Σε επίπεδο διμερών σχέσεων, εξέφρασε τις ευχαριστίες του για τη θετική στάση της Γερμανίας στην πλήρη ένταξη της Κύπρου στη Ζώνη Schengen. Υπενθύμισε ότι η Γερμανία θα εκπροσωπεί την Κυπριακή Δημοκρατία σε έξι χώρες όπου η Κύπρος δεν διαθέτει διπλωματική παρουσία, μετά την πλήρη ένταξή της στο Schengen.

Ο Πρόεδρος ανέφερε ότι ενημέρωσε τον Καγκελάριο για την επικείμενη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, που ξεκινά σε 47 ημέρες.

Τόνισε ότι στόχος της Προεδρίας είναι η προώθηση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και η ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας, της Ασφάλειας και της Στρατηγικής Αυτονομίας της Ένωσης. Σε αυτή την προσπάθεια, όπως σημείωσε, ο ρόλος της Γερμανίας είναι καθοριστικός.

Μεταξύ των βασικών προτεραιοτήτων της Κυπριακής Προεδρίας περιλαμβάνεται η συνέχιση της στήριξης της ανεξαρτησίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, καθώς και η ενίσχυση των σχέσεων της ΕΕ με τις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Κόλπου, περιοχή όπου η Κύπρος διαθέτει βαθιά γνώση και διασυνδέσεις.

Αναφερόμενος στην Ανταγωνιστικότητα, ένα ζήτημα που απασχολεί όλα τα κράτη μέλη, ο Πρόεδρος είπε ότι η Κυπριακή Προεδρία θα εργαστεί εντατικά προς δύο κατευθύνσεις:
• την απλοποίηση της νομοθεσίας και τη μείωση της γραφειοκρατίας,
• και την ολοκλήρωση των συζητήσεων για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο έως το τέλος του 2026.

Υπενθύμισε ότι ο ίδιος και ο Καγκελάριος, μαζί με 20 ακόμη Ευρωπαίους ηγέτες, υπέγραψαν επιστολή με αίτημα τη σύγκληση έκτακτου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Φεβρουάριο για να συζητηθεί το θέμα της Ανταγωνιστικότητας.

Αναφερόμενος στο Κυπριακό, ο Πρόεδρος είπε ότι ενημέρωσε τον Καγκελάριο για τις εντατικές προσπάθειες επανέναρξης των διαπραγματεύσεων, στο πλαίσιο του συμφωνημένου πλαισίου και των αρχών της ΕΕ. Τόνισε την ανάγκη ανάληψης πρωταγωνιστικού ρόλου από την ΕΕ μετά τον διορισμό του πρώην Επιτρόπου Γιοχάνες Χαν, υπογραμμίζοντας ότι η Ένωση διαθέτει τόσο τα εργαλεία όσο και τα κίνητρα για μια αμοιβαία επωφελή λύση, προς όφελος του κυπριακού λαού, της Τουρκίας, των ευρωτουρκικών σχέσεων και της ευρύτερης περιοχής. Σε αυτή την προσπάθεια, είπε, η Γερμανία έχει κρίσιμο ρόλο.

Τέλος, ο Πρόεδρος εξέφρασε την προσδοκία να υποδεχθεί σύντομα τον Καγκελάριο στην Κύπρο.

Καγκελάριος: «Είμαι διατεθειμένος να αναλάβω αυτό το καθήκον, ώστε η διχοτόμηση τουλάχιστον σε κάποιους τομείς να μπορέσει να ξεπεραστεί»
Ο Καγκελάριος Μερτς, μιλώντας μέσω διερμηνέα, ανέφερε ότι η Κύπρος έχει εργαστεί εντατικά για την επικείμενη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Τόνισε ότι το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο θα απασχολήσει έντονα την ΕΕ το επόμενο διάστημα και αποτελεί ζήτημα όπου η Κυπριακή Προεδρία θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, αξιοποιώντας το υφιστάμενο επίπεδο διαπραγματεύσεων.

Αναφέρθηκε επίσης στη σημασία της Ανταγωνιστικότητας ως κορυφαίας προτεραιότητας της ΕΕ.

Για το Ουκρανικό, επεσήμανε ότι αποτελεί θέμα ασφάλειας για όλους και συνεπώς κοινή ευθύνη.

Σε σχέση με τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, είπε ότι ενημέρωσε τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη για την πρόοδο των συζητήσεων.

Αναφέρθηκε ακόμη στις σχέσεις ΕΕ–Τουρκίας, τονίζοντας την ανάγκη για στενότερη συνεργασία με την Άγκυρα, ειδικά υπό το φως των γεωπολιτικών εξελίξεων.

Εξήγησε ότι συζήτησε με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη την πρόσφατη επίσκεψή του στην Τουρκία και τις δυνατότητες βελτίωσης των ευρωτουρκικών σχέσεων. Τόνισε ότι γνωρίζει τις ανησυχίες και προτεραιότητες της Κύπρου και αναγνώρισε τον εποικοδομητικό ρόλο της ως επικείμενης Προεδρίας του Συμβουλίου.

Υπογράμμισε ότι η επίσκεψή του στην Άγκυρα, σε συνδυασμό με τη στενή σχέση Γερμανίας–Τουρκίας, μπορεί να βοηθήσει σε βήματα προσέγγισης. Δήλωσε διατεθειμένος να συμβάλει ουσιαστικά, μαζί με τους συνεργάτες του, ώστε «η διχοτόμηση, τουλάχιστον σε ορισμένους τομείς, να ξεπεραστεί σταδιακά».

Σε ερώτηση για το τι αναμένει η Κυπριακή Δημοκρατία από τη Γερμανία στο Κυπριακό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης ευχαρίστησε δημόσια τον Καγκελάριο για την ετοιμότητα να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στην προώθηση των συνομιλιών και στην ενίσχυση των ευρωτουρκικών σχέσεων. Σημείωσε ότι συζητήθηκαν πολύ συγκεκριμένες ιδέες για το πώς η Γερμανία μπορεί να συμβάλει και τόνισε τη θετική συγκυρία της Κυπριακής Προεδρίας.

Σε ερώτηση για τα δεσμευμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι η Κύπρος δεν αντιτίθεται στην αξιοποίησή τους, αλλά υποστηρίζει, μαζί με τα άλλα κράτη μέλη, ότι πρέπει να υπάρξει νομικά ορθή διαδικασία. Επεσήμανε επίσης ότι η ΕΕ πρέπει να διασφαλίσει την πλήρη εφαρμογή των κυρώσεων όχι μόνο εντός της Ένωσης αλλά και από τρίτες χώρες που θέλουν θεσμικές σχέσεις μαζί της.

Σε ερώτηση για τον ενεργειακό ρόλο της Κύπρου, ο Πρόεδρος είπε ότι η Ανατολική Μεσόγειος μπορεί να αποτελέσει εναλλακτικό ενεργειακό διάδρομο για την Ευρώπη και ότι η Κύπρος συνεργάζεται στενά με την Αίγυπτο και το Ισραήλ. Στόχος είναι η εξαγωγή κυπριακού φυσικού αερίου στην Ευρώπη το 2027.

Σε ερώτηση για την παράκαμψη των κυρώσεων προς τη Ρωσία από την Τουρκία, ο Καγκελάριος είπε ότι η Γερμανία καταδικάζει τέτοιες πρακτικές και επιδιώκει να περιορίσει αυτές τις δυνατότητες, ενώ το θέμα συζητείται διαρκώς με την Άγκυρα. Τόνισε ότι οι κυρώσεις έχουν πραγματικές επιπτώσεις στη ρωσική οικονομία και ότι αυτό το γνωρίζει η Τουρκία.

Υπενθύμισε ότι, αν η Τουρκία επιθυμεί να βελτιώσει τις σχέσεις της με την ΕΕ, οφείλει να τηρεί τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, ιδίως σε ό,τι αφορά το κράτος δικαίου.

Σε ερώτηση για τη συμμετοχή της Τουρκίας στο πρόγραμμα SAFE και ταυτόχρονα για τις δηλώσεις Ερντογάν περί λύσης δύο κρατών στην Κύπρο, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης τόνισε ότι, όσο η Άγκυρα επιμένει στη θέση περί δύο κρατών, η ευρωπαϊκή της πορεία δεν μπορεί να προχωρήσει. Υπενθύμισε ότι η λύση του Κυπριακού προσδιορίζεται ξεκάθαρα από τα ψηφίσματα του ΣΑ και τις αρχές της ΕΕ. Για το SAFE, διευκρίνισε ότι μια τρίτη χώρα μπορεί να συμμετάσχει μόνο εφόσον έχει συμφωνία ασφαλείας με την ΕΕ — κάτι που η Τουρκία δεν διαθέτει.

Ο Πρόεδρος έγινε δεκτός στην Καγκελαρία νωρίς το απόγευμα, στο πλαίσιο επίσκεψης εργασίας για την επικείμενη Κυπριακή Προεδρία. Αποδόθηκαν στρατιωτικές τιμές, ακούστηκαν οι εθνικοί ύμνοι και ακολούθησαν διμερείς και διευρυμένες συνομιλίες.

Μετά τις δηλώσεις, ο Πρόεδρος, συνοδευόμενος από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο Κωνσταντίνο Λετυμπιώτη, την Υφυπουργό Ευρωπαϊκών Θεμάτων Μαριλένα Ραουνά και τον Διευθυντή του Διπλωματικού Γραφείου Δώρο Βενέζη, αναχώρησε για Κύπρο.

Στο πρώτο του επίσημο ταξίδι στο εξωτερικό μετά τη σαρωτική εκλογική του νίκη, ο Τουφάν Ερχιουρμάν, νέος ηγέτης της διεθνώς μη αναγνωρισμένης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ), συναντήθηκε την Πέμπτη στην Άγκυρα με τον Πρόεδρο της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι δύο ηγέτες εξέπεμψαν μήνυμα απόλυτης σύμπλευσης, δηλώνοντας ότι τα παραδοσιακά μοντέλα διαπραγμάτευσης για το Κυπριακό έχουν πλέον εξαντλήσει τα όριά τους και ότι η λύση δύο κρατών, στη βάση της κυρίαρχης ισότητας, αποτελεί τη μοναδική εφαρμόσιμη επιλογή.

Κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου στο Προεδρικό Συγκρότημα, έπειτα από συνάντηση διάρκειας 90 λεπτών, υπογραμμίστηκε η ανάγκη για σαφή απομάκρυνση από δεκαετίες άκαρπων συνομιλιών. Όπως μετέδωσε το τουρκικό μέσο T24, ο Ερντογάν απέρριψε κατηγορηματικά την επιστροφή σε «ατελέσφορες» διαπραγματεύσεις. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο Ερχιουρμάν, δηλώνοντας: «Το καθεστώς του λαού μου δεν αποτελεί αντικείμενο συζήτησης, διαπραγμάτευσης ή παζαριού».

Ο Τούρκος Πρόεδρος επέρριψε την ευθύνη για το διαχρονικό αδιέξοδο στην ελληνοκυπριακή πλευρά, κατηγορώντας την ότι αρνείται να αναγνωρίσει το «διεθνώς ίσο καθεστώς» των Τουρκοκυπρίων. «Η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί λύση τη μετατροπή των Τουρκοκυπρίων σε μειονότητα εντός του ομόσπονδου κράτους που κατέλαβαν το 1963 με τα όπλα», υποστήριξε. Παράλληλα, έκανε λόγο για «ιστορικά λάθη» τόσο από το Συμβούλιο Ασφαλείας όσο και από την ΕΕ, επικρίνοντας ιδίως την απόφαση ένταξης της Κυπριακής Δημοκρατίας παρά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν. «Δεν μπορείς να στεγνώσεις το σημερινό πλύσιμο με τον χθεσινό ήλιο», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Από την πλευρά του, ο Ερχιουρμάν επανέλαβε τους «ακλόνητους δεσμούς αδελφοσύνης» μεταξύ Τουρκίας και ΤΔΒΚ, αναγνωρίζοντας τον καθοριστικό ρόλο της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης στην περιφερειακή ασφάλεια. Τόνισε ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά παραμένει προσηλωμένη σε μια δίκαιη και αμοιβαία επωφελή λύση, χωρίς αυτό να συνεπάγεται παραχωρήσεις σε θεμελιώδη δικαιώματα. «Ο τουρκοκυπριακός λαός θα συμμετάσχει σε διαπραγματεύσεις εφόσον αυτές υπηρετούν τον στόχο της λύσης», σημείωσε, προσθέτοντας ωστόσο πως «υπάρχει και ένας κόσμος πέρα από το τραπέζι, με τον οποίο ο λαός μου έχει δικαίωμα να έρθει σε επαφή».

Η επίσκεψη αποκτά ιδιαίτερη πολιτική σημασία, δεδομένου ότι ο Ερχιουρμάν εξελέγη τον Οκτώβριο με ποσοστό 62,8%, επικρατώντας του υποψηφίου που είχε την ανοιχτή στήριξη της Άγκυρας. Το αποτέλεσμα είχε προκαλέσει αρχικά έντονες αντιδράσεις, με τον ηγέτη του MHP και κυβερνητικό σύμμαχο του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, να ζητά την προσάρτηση της ΤΔΒΚ ως «82ης επαρχίας» της Τουρκίας.

Ωστόσο, η συνάντηση της Πέμπτης επιδίωξε να προβάλει εικόνα ενότητας και σταθερότητας, με τον Ερντογάν να επαναλαμβάνει ότι η Τουρκία, ως «μητέρα πατρίδα και εγγυήτρια δύναμη», «δεν θα εγκαταλείψει ποτέ τον τουρκοκυπριακό λαό στον δίκαιο αγώνα του».