«Ουδέποτε υπέβαλα παραίτηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας», ξεκαθαρίζει ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας σε γραπτή δήλωσή του. Ο Σάββας Αγγελίδης σπάει τη σιωπή του μετά από τέσσερις ημέρες, ενόψει της δημόσιας συζήτησης που έχει ξεσπάσει. Παραδέχεται ότι υπήρχαν σκέψεις και προθέσεις για παραίτηση, αλλά τονίζει ότι δεν τις υλοποίησε λόγω της αντίδρασης και των ανησυχιών των συνεργατών του στη Νομική Υπηρεσία.

Αναφέρει «ευθαρσώς» ότι στο παρελθόν αξιολογήθηκαν πληροφορίες για απειλές προς τον ίδιο και την οικογένειά του, χωρίς ωστόσο ποτέ να θέσει θέμα αποχώρησης γι’ αυτό τον λόγο. Τονίζει επίσης ότι ουδέποτε υποστήριξε ότι υπάρχει διαφθορά στην Αστυνομία και επισημαίνει πως κάτι τέτοιο δεν θα αποτελούσε ποτέ λόγο για παραίτησή του.

Όσον αφορά τις υποθέσεις που εκκρεμούν ενώπιον της Αρχής Κατά της Διαφθοράς, ο Αγγελίδης επισημαίνει ότι δεν του επιτρέπεται να σχολιάσει δημόσια ζητήματα καθυστέρησης και διαδικασίας, ως άμεσα επηρεαζόμενο πρόσωπο. Στέλνει, ωστόσο, μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση ότι «η ανοχή που εκ της θέσεώς μου οφείλω να επιδείξω ως προς τη μη ολοκλήρωση εντός εύλογου χρόνου των ερευνών, δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αποδοχή μιας κατάστασης που υπονομεύει τα θεμέλια του κράτους δικαίου».

Η δήλωση του Σάββα Αγγελίδη:

«Με αφορμή τη δημόσια συζήτηση που εξελίσσεται τις τελευταίες ημέρες αναφορικά με το πρόσωπό μου, κρίνω σκόπιμο να ξεκαθαρίσω ότι ουδέποτε υπέβαλα παραίτηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Πολλές φορές εξέφρασα προβληματισμούς για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο θεσμός που υπηρετώ. Το γεγονός ότι δεν υλοποίησα τις σκέψεις ή τις προθέσεις μου περί παραίτησης οφείλεται στην αντίδραση και στις ανησυχίες των συνεργατών μου στη Νομική Υπηρεσία για τη συλλογική μας ευθύνη απέναντι στο δημόσιο συμφέρον και τον τόπο, αλλά και στους προβληματισμούς που μου διατύπωσαν άτομα που τυγχάνουν του σεβασμού μου.

Ευθαρσώς αναφέρω ότι στο παρελθόν αξιολογήθηκαν πληροφορίες για απειλές που αφορούσαν εμένα και μέλη της οικογένειάς μου, με ανάλογη διαχείριση από τις αρμόδιες αρχές. Δεν έθεσα ποτέ θέμα αποχώρησης από τη Νομική Υπηρεσία για αυτόν τον λόγο και εκφράζω έκκληση για σεβασμό σε αυτό το ευαίσθητο ζήτημα. Παράλληλα, ουδέποτε εξέφρασα θέση ότι υπάρχει διαφθορά στην Αστυνομία, κάτι που λανθασμένα παρουσιάζεται.

Δεν μου επιτρέπεται να προβώ σε δημόσιο σχολιασμό σχετικά με την καθυστέρηση ή πιο σοβαρά ζητήματα που αφορούν τις εκκρεμείς καταγγελίες ενώπιον της Αρχής Κατά της Διαφθοράς, λόγω του ότι είμαι άμεσα επηρεαζόμενο πρόσωπο και της θεσμικής αυτοσυγκράτησης που απαιτείται. Τονίζω, ωστόσο, ότι η ανοχή που οφείλω να επιδείξω απέναντι στη μη ολοκλήρωση των ερευνών εντός εύλογου χρόνου δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αποδοχή μιας κατάστασης που υπονομεύει τα θεμέλια του κράτους δικαίου. Πρόκειται για ζήτημα που πρέπει να προβληματίσει όλους.

Η αποστολή μου δεν είναι να σπαταλώ δυνάμεις ή να αντιδρώ σε κάθε κακόβουλο ή συκοφαντικό σχόλιο. Ευελπιστώ ότι η Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας θα συνεχίσει να εργάζεται απρόσκοπτα για τη διασφάλιση των συμφερόντων του Κράτους».

Η φιλοσοφία της λεγόμενης «τραμπικής ειρήνης» συνοψίζεται σε τρία βασικά στοιχεία: την πίστη στη μέθοδο του εκφοβισμού, την αντίληψη ότι «η ισχύς επιβάλλει το δίκαιο» και την ιδέα ότι ο πόλεμος είναι «κακός για τις μπίζνες». Η ιστορία, όμως, είναι γεμάτη παραδείγματα όπου ακριβώς αυτά τα στοιχεία οδήγησαν σε καταστροφικές συμφωνίες.

Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα της εποχής μας είναι το τι συνιστά πραγματική και βιώσιμη ειρήνη, καθώς η διεθνής κοινότητα ανησυχεί όλο και περισσότερο για συμφωνίες που μπορεί να υπονομεύσουν τη σταθερότητα παγκοσμίως. Η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι οι λανθασμένες επιλογές «ειρήνευσης» συχνά προετοιμάζουν το έδαφος για νέες συγκρούσεις, αντί να τις αποτρέπουν. Ο Βενιαμίν Φραγκλίνος είχε γράψει ότι «ποτέ δεν υπήρξε καλός πόλεμος ή κακή ειρήνη». Η φράση αυτή δεν αντανακλά πάντοτε την πραγματικότητα, σημειώνει ο Economist. Ο πόλεμος είναι φρικτός, όμως η χρήση βίας, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να είναι δίκαιη και αναγκαία.

Στην τρέχουσα εποχή, όπου ο Ντόναλντ Τραμπ αυτοπαρουσιάζεται ως ειρηνοποιός, γίνεται όλο και πιο εμφανές ότι πράγματι υπάρχουν και «κακές» συμφωνίες ειρήνης. Γι’ αυτό, στις 22 Νοεμβρίου, δεκαπέντε ηγέτες από τον Καναδά, την Ευρώπη και την Ιαπωνία εξέδωσαν επείγουσα δήλωση, καλώντας τον αμερικανό πρόεδρο να επιδιώξει μια «δίκαιη και διαρκή ειρήνη» για την Ουκρανία. Πίσω από αυτή την έκκληση βρίσκονται τόσο ηθικές όσο και πρακτικές ανησυχίες: οι σύμμαχοι των ΗΠΑ φοβούνται ότι μια μονομερώς υπέρ της Ρωσίας συμφωνία θα ήταν αδύνατο να γίνει αποδεκτή από τον ουκρανικό λαό χωρίς να διαρραγεί ο κοινωνικός ιστός και η εύθραυστη δημοκρατία της χώρας. Ανησυχούν επίσης μήπως μια εκεχειρία που διαπραγματευτεί ο Τραμπ ανταμείψει την επιθετικότητα του Πούτιν και ενθαρρύνει μελλοντικές ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία και την Ανατολική Ευρώπη.

Οι απόψεις του Τραμπ μεταβάλλονται συχνά. Του αρέσουν οι επιδείξεις ισχύος και οι μεγαλόστομες απειλές, όχι για να οδηγήσουν σε πόλεμο, αλλά για να ανοίξουν το δρόμο για διαπραγματεύσεις. Η διαίσθησή του κλίνει συνήθως υπέρ της εναρμόνισης με τις άλλες μεγάλες δυνάμεις, γι’ αυτό ισχυρίζεται ότι η Ουκρανία «ποτέ δεν έπρεπε να είχε ξεκινήσει» πόλεμο για την άμυνά της, αλλά θα έπρεπε να είχε «κάνει συμφωνία» με τον εισβολέα της.

Σύμφωνα με πρώην συνεργάτες του στον Economist, ο Τραμπ δυσκολεύεται να αντιληφθεί την ανάγκη κάποιων να πολεμήσουν για αξίες, φτάνοντας στο σημείο να ειρωνεύεται Αμερικανούς βετεράνους ως «κορόιδα». Ο αντιπρόεδρός του, Τζ. Ντ. Βανς, έλεγε πρόσφατα ότι ο Τραμπ αναρωτιέται γιατί Ρώσοι και Ουκρανοί δεν σταματούν απλώς να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον και δεν αρχίζουν να εμπορεύονται μεταξύ τους, καθώς «περισσότερη ειρήνη στον κόσμο» θα ωφελούσε και τους Αμερικανούς εργαζόμενους.

Εν ολίγοις, η φιλοσοφία της «τραμπικής ειρήνης» συνοψίζεται σε τρία στοιχεία: πίστη στη μέθοδο του εκφοβισμού, αντίληψη ότι η ισχύς επιβάλλει το δίκαιο και η ιδέα ότι ο πόλεμος είναι κακός για τις μπίζνες. Η ιστορία, όμως, δείχνει αμέτρητα παραδείγματα όπου αυτά τα στοιχεία οδήγησαν σε καταστροφικές συμφωνίες.

Ο Αδόλφος Χίτλερ επιστρέφει θριαμβευτής στο Βερολίνο, έχοντας μόλις υπογράψει τη Συμφωνία του Μονάχου το 1938. Επί χρόνια, η ακαδημαϊκή κοινότητα θεωρούσε ότι η Συνθήκη των Βερσαλλιών, που επιβλήθηκε στη Γερμανία μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν υπερβολικά τιμωρητική και άνοιξε τον δρόμο στην άνοδο του Χίτλερ και στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτή η άποψη ενισχύθηκε από το βιβλίο του Τζον Μέιναρντ Κέινς «Οι Οικονομικές Συνέπειες της Ειρήνης».

Αργότερα, όμως, έρευνες έδειξαν ότι ο Κέινς αγνόησε κρίσιμα δεδομένα, όπως το γεγονός ότι η Γερμανία του 1918 ήταν πιο εύρωστη οικονομικά από τις χώρες που είχε ρημάξει ο στρατός της. Το πιο σχετικό για τη σημερινή εποχή είναι ότι οι μεγάλες δυνάμεις τότε μπλόφαραν: δεν αντέδρασαν όταν οι Γερμανοί ηγέτες διέδιδαν ότι ο στρατός τους δεν είχε ηττηθεί στο πεδίο της μάχης, αλλά «προδόθηκε» από πολιτικούς, ούτε όταν η Γερμανία σταμάτησε να πληρώνει αποζημιώσεις και άρχισε να επανεξοπλίζεται.

Η ειλικρίνεια και η σταθερή δέσμευση των ισχυρών δυνάμεων είναι απαραίτητες για μια βιώσιμη ειρήνη. Η Μάργκαρετ ΜακΜίλαν, συγγραφέας του βιβλίου «Paris 1919», υπογραμμίζει ότι η πολιτική βούληση να επιβληθεί μια συμφωνία ίσως είναι σημαντικότερη από το πόσο σκληροί είναι οι όροι της. Μετά το 1945, η Γερμανία και η Ιαπωνία αποδέχθηκαν οδυνηρούς όρους χωρίς να έχουν καμία συμμετοχή στη διαμόρφωσή τους, με τη διαφορά ότι ο Ψυχρός Πόλεμος διασφάλισε την ενεργή παρουσία της Αμερικής σε Ευρώπη και Ασία. Η αμερικανική βοήθεια ανοικοδόμησης έπεισε ακόμη και τους ηττημένους ότι οι ΗΠΑ λειτουργούσαν πλέον ως «ευεργέτιδα δύναμη».

Η ιστορία διδάσκει επίσης ότι η κατευναστική πολιτική προς τους επιτιθέμενους συχνά οδηγεί σε τραγωδίες. Το 1938, με τη Συμφωνία του Μονάχου, η Βρετανία και η Γαλλία θυσίασαν την Τσεχοσλοβακία για να διατηρήσουν την ειρήνη. Ο Χίτλερ, όμως, δεν ήθελε ειρήνη, αλλά πόλεμο.

Όσον αφορά την προτεραιότητα των οικονομικών συμφερόντων έναντι των αρχών, η εμπειρία των τελευταίων δεκαετιών είναι αποθαρρυντική. Ο Γερμανός διπλωμάτης Γιόχανες Ρέγκενμπρεχτ θυμάται τις διαπραγματεύσεις του Μινσκ το 2015 ως αποτυχημένη προσπάθεια να ανακοπεί η αργή διάλυση της Ουκρανίας. Η Γερμανία, θεωρώντας την Ουκρανία στρατιωτικά αδύναμη, πίστευε ότι η μόνη ρεαλιστική επιλογή ήταν μια «παγωμένη ειρήνη» που θα περιόριζε τις απώλειες και θα κρατούσε τη Ρωσία μακριά από τη Μολδαβία και τα σύνορα του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, αύξανε τις εισαγωγές φθηνού ρωσικού αερίου, ελπίζοντας ότι η αμοιβαία οικονομική εξάρτηση θα λειτουργούσε κατευναστικά.

Όπως εξηγεί ο διπλωμάτης στον Economist, «αν και κατανοούσαν τους κινδύνους, οι γερμανοί ηγέτες δεν ήθελαν να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της δικής τους διαχείρισης». Σήμερα, οι μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες επενδύουν ξανά στις συμμαχίες, στις δεσμευτικές συμφωνίες με κυρώσεις και σε ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις. Φοβούνται ότι η Αμερική ίσως ακολουθήσει διαφορετική πορεία, η οποία δεν θα οδηγήσει σε μια πραγματικά βιώσιμη ειρήνη.

Ένα ταξίδι που υπερβαίνει τα όρια της διπλωματίας

Η πρώτη αποστολική επίσκεψη του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ στην Τουρκία και τον Λίβανο δεν αποτελεί απλώς ένα ακόμη βήμα στην παπική διπλωματία, αλλά μια πολυδιάστατη πρωτοβουλία που συνδυάζει ιστορική μνήμη, διαθρησκειακό διάλογο και σύμβολα ενότητας σε μια γεωπολιτικά ευαίσθητη περιοχή. Η έξι ημερών περιοδεία, από τις 27 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου 2025, περιλαμβάνει συναντήσεις με ηγέτες, προσκυνηματικούς σταθμούς, κοινές προσευχές με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και έντονο πολιτικό πλαίσιο, με δεδομένη τη συνάντηση με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Recep Tayyip Erdoğan και τη συμμετοχή του στον Λίβανο, χώρα πληγμένη από συνεχείς κρίσεις.

Μια επίσκεψη σε δύο κομβικές χώρες

Το Βατικανό παρουσίασε λεπτομερώς το πρόγραμμα του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄, που καλύπτει Άγκυρα, Κωνσταντινούπολη, İznik (Νίκαια) και Βηρυτό, δίνοντας έμφαση στα 1.700 χρόνια από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο. Πρόκειται για ιστορική στιγμή, καθώς για πρώτη φορά μετά από αιώνες ο προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος συναντώνται στον τόπο συγκρότησης του χριστιανικού δόγματος τον 4ο αιώνα.

Η περιοδεία ξεκινά από την Άγκυρα, με απόδοση τιμών στον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ στο Ανıtkabir, και συνεχίζεται με συνάντηση με τον Πρόεδρο Recep Tayyip Erdoğan στο προεδρικό συγκρότημα Beştepe. Το Βατικανό διαβεβαιώνει ότι έχουν ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας για μία από τις πιο απαιτητικές παπικές επισκέψεις των τελευταίων ετών.

Διπλωματικές ισορροπίες και στρατηγικά μηνύματα

Ο Πρόεδρος Erdoğan αναμένεται να προσδώσει ιδιαίτερη πολιτική βαρύτητα στη συνάντηση με τον Πάπα, καθώς η Άγκυρα επιχειρεί να ενισχύσει το προφίλ της ως χώρα-γέφυρα Ανατολής και Δύσης. Τουρκικά μέσα τονίζουν ότι η επιλογή της Τουρκίας ως πρώτου σταθμού αναγνωρίζει τις προσπάθειές της για διαμεσολάβηση στις περιφερειακές συγκρούσεις και για τον ρόλο της ως ενεργού συνομιλητή σε θέματα ειρήνης.

Το Βατικανό τονίζει τον καθαρά αποστολικό χαρακτήρα της περιοδείας, με στόχο την ενίσχυση του χριστιανικού στοιχείου σε μια ευαίσθητη περιοχή και την προώθηση του διαλόγου με το Ισλάμ και άλλες χριστιανικές παραδόσεις. Η Ρώμη επιδιώκει να αναδείξει την Εκκλησία ως φορέα αποκλιμάκωσης, συνεννόησης και προστασίας των ευάλωτων κοινοτήτων.

Νίκαια: Εκκλησιαστική ιστορία και μήνυμα ενότητας

Η κορύφωση της επίσκεψης θα είναι η κοινή παρουσία του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στον αρχαιολογικό χώρο της Βασιλικής του Αγίου Νεοφύτου στο İznik. Εκεί, μπροστά στα ερείπια της βασιλικής που ανακαλύφθηκε το 2014, θα τελεστεί συμβολική προσευχή με άναμμα κεριού ενώπιον εικόνων του Χριστού και της Συνόδου. Η πράξη αυτή συμβολίζει την ανάγκη ενότητας μεταξύ των χριστιανικών παραδόσεων, επαναφέροντας μνήμες από τα 1.700 χρόνια της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου.

Η συμμετοχή του Οικουμενικού Πατριάρχη και η στάση του Βατικανού θεωρούνται από θεολόγους ως προσπάθεια αναθέρμανσης των οικουμενικών δεσμών μετά το Μεγάλο Σχίσμα του 1054. Η Νίκαια αναδεικνύεται σε τόπο συμβολικής επανασύνδεσης με μια εποχή ενιαίας Χριστιανοσύνης.

Η διάσταση του διαθρησκειακού διαλόγου

Ο Πάπας θα επισκεφθεί τη Διεύθυνση Θρησκευτικών Υποθέσεων της Τουρκίας (Diyanet), θα συναντηθεί με τον Αρχιραββίνο της χώρας και θα έχει ιδιωτική συνομιλία με ηγέτες μουσουλμανικών και δρούζικων κοινοτήτων στον Λίβανο. Οι συναντήσεις αυτές δίνουν διεθνές βάθος στην περιοδεία, αναδεικνύοντας τη σημασία της θρησκευτικής διπλωματίας σε μια περίοδο συγκρούσεων, μετακινήσεων πληθυσμών και αυξημένης πόλωσης.

Για το Βατικανό, η ενίσχυση του διαλόγου με μουσουλμανικές κοινότητες και άλλες θρησκείες αποτελεί στρατηγική επιλογή, στοχεύοντας στη θωράκιση της κοινωνικής συνοχής και στη δημιουργία κοινών χώρων κατανόησης.

Λίβανος: Μνήμη, κρίση και ελπίδα

Στη Βηρυτό, ο Πάπας θα προσευχηθεί στο λιμάνι για τα θύματα της έκρηξης του 2020, ένα γεγονός που έχει τραυματίσει βαθιά την κοινωνία και έχει γίνει σύμβολο κρατικής αποδιάρθρωσης και συλλογικού πένθους. Στη Μαρωνίτικη Πατριαρχία της Bkerké θα συναντήσει νέους, μεταφέροντας μήνυμα αντοχής και ελπίδας σε μια χώρα που αγωνίζεται να σταθεί οικονομικά και πολιτικά.

Η επιλογή του Λιβάνου δεν είναι τυχαία: το Βατικανό θεωρεί την πολυθρησκευτική ταυτότητα της χώρας ως «εργαστήριο συνύπαρξης» που πρέπει να προστατευτεί, εν μέσω μετανάστευσης, φτώχειας και πολιτικής αστάθειας που απειλούν τις χριστιανικές κοινότητες.

Μια επίσκεψη με πολλαπλά επίπεδα

Η περιοδεία του Πάπα δεν περιορίζεται στη θεσμική και πνευματική διάσταση. Συμβαίνει ενώ η Τουρκία επιδιώκει να επανατοποθετήσει τον ρόλο της ως διαμεσολαβητή σε διεθνείς κρίσεις, από την Ουκρανία έως τη Μέση Ανατολή, και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική ισχύ της με τη Δύση. Παράλληλα, οι χριστιανικές κοινότητες αντιμετωπίζουν δημογραφική συρρίκνωση, οικονομική πίεση και ανησυχίες ασφαλείας.

Διπλωματικοί αναλυτές σημειώνουν ότι η κοινή παρουσία Πάπα και Πατριάρχη στη Νίκαια μπορεί να αποτελέσει διεθνές μήνυμα σταθερότητας και αναζήτησης ενότητας, ενώ η συνάντηση με τον Erdoğan προσδίδει πολιτικό βάρος, υπενθυμίζοντας ότι οι θρησκευτικοί θεσμοί εξακολουθούν να επηρεάζουν την διεθνή κοινή γνώμη και την αντίληψη για την περιοχή.

Μια επίσκεψη που μόλις αρχίζει να «γράφει» ιστορία

Η περιοδεία του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ στην Τουρκία και τον Λίβανο συνδυάζει ιστορικό βάθος, εκκλησιαστικό διάλογο, διπλωματική κινητικότητα και έντονο συμβολισμό. Η Νίκαια, ο Λίβανος και η Κωνσταντινούπολη αναδεικνύονται σε σκηνές σύνθετων μηνυμάτων ειρήνης και ελπίδας, σε μια στιγμή που η ευρύτερη περιοχή χρειάζεται επειγόντως σταθερότητα και αξιόπιστα κανάλια επικοινωνίας.

Το έντονο ενδιαφέρον διεθνών μέσων, η παρουσία χιλιάδων πιστών και οι υψηλού επιπέδου συναντήσεις επιβεβαιώνουν ότι η περιοδεία αυτή δύσκολα θα καταγραφεί ως μια απλή επίσκεψη. Αντιθέτως, αναμένεται να εξελιχθεί σε γεγονός με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις για την Εκκλησία, τη διπλωματία και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.

ΠΗΓΗ: IBNA