MILITAIRE
Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός: Πραγματικότητα ή επικοινωνιακή υπερβολή;
Γράφει ο
Δρ Ευάγγελος Στεργιούλης

Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται ένας καταιγισμός δηλώσεων και έντονου ενθουσιασμού από πολιτικά πρόσωπα σχετικά με τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της Ελλάδας. Χαρακτηρισμοί όπως «ιστορική μέρα για τη χώρα», «αναγνώριση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας των νησιών», ή ακόμη και «αναγνώριση ΑΟΖ με την Κύπρο», έχουν δημιουργήσει εντυπώσεις που δεν ανταποκρίνονται πλήρως στην πραγματικότητα.
Στην ουσία, ο εν λόγω σχεδιασμός δεν αποτελεί κάποιον διπλωματικό θρίαμβο αλλά μια προσπάθεια συμμόρφωσης με τις επιταγές του ευρωπαϊκού δικαίου, η οποία καθυστέρησε χαρακτηριστικά και τελικώς επιβλήθηκε από σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Η αιτία αυτής της καθυστέρησης δεν ήταν τεχνική δυσκολία, όπως υποστηρίχθηκε, αλλά η πάγια επιφυλακτικότητα της Ελλάδας να προβεί σε ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένταση με την Τουρκία.
Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι το 2021 η Ελλάδα υπέβαλε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έναν πρόχειρο και ελλιπή θαλάσσιο σχεδιασμό, σε μια προσπάθεια να αποφύγει εντάσεις, ο οποίος φυσικά απορρίφθηκε. Επιπλέον, είναι κρίσιμο να σημειωθεί ότι ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός αφορά κυρίως ζητήματα περιβάλλοντος και οικονομικής ανάπτυξης, εστιάζοντας στην προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων και στην πράσινη ανάπτυξη, και όχι σε θέματα κυριαρχίας ή οριοθέτησης ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Αναμφίβολα, το σχέδιο φέρει και μια γεωπολιτική διάσταση, αφού αποτυπώνει μεν τα όρια των ελληνικών θαλάσσιων ζωνών βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας, και ενσωματώνεται στο ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο, ενισχύοντας την ελληνική επιχειρηματολογία έναντι των τουρκικών διεκδικήσεων. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορούμε να μιλάμε για “ιστορική στιγμή”.
Αληθινά σημαντική μέρα για την Ελλάδα θα ήταν η επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, κίνηση που θα αμφισβητούσε ευθέως την απειλή πολέμου (casus belli) που έχει εκδώσει η Τουρκία, καταπατώντας το άρθρο 2 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ. Ωστόσο, η Ελλάδα απέφυγε ακόμη και να απεικονίσει αυτό το δικαίωμα στον χάρτη του χωροταξικού σχεδιασμού, περιοριζόμενη σε μια απλή υποσημείωση για να μην προκαλέσει την Άγκυρα.
Πραγματικά ιστορική πράξη θα ήταν επίσης η οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο. Όμως κάτι τέτοιο δεν προχώρησε ποτέ, ενώ έχει καταγραφεί ιστορικά η έκκληση του Τάσσου Παπαδόπουλου το 2004 προς την Αθήνα για χάραξη ΑΟΖ, η οποία απορρίφθηκε για να μην «ενοχληθεί» η Τουρκία.
Συμπερασματικά, ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, όσο σημαντικός κι αν είναι στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής πολιτικής, δεν αποτελεί ούτε διπλωματικό άθλο ούτε ιστορικό ορόσημο, όπως επιχειρείται να προβληθεί. Η ουσιαστική πολιτική βούληση θα φανεί μέσα από πιο γενναίες εθνικές αποφάσεις και πράξεις.
ΠΗΓΗ: MILITAIRE
MILITAIRE
Συμφωνία στρατηγικής αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ
MILITAIRE
Τι σηματοδοτεί η συμμετοχή της Τουρκίας στο διεθνές Task Force της Γάζας;
Στη Γάζα, μια τέτοια σιωπηλή αλλά καθοριστική στροφή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Η συμμετοχή της Τουρκίας στο υπό διαμόρφωση διεθνές Task Force αποτελεί το μέσο με το οποίο η Άγκυρα επιχειρεί να επανέλθει δυναμικά στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων — και παράλληλα να ενισχύσει τη θέση της στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.
Από την περιθωριοποίηση στην επιστροφή
Η απόφαση της Τουρκίας να συμμετάσχει στο Task Force, που συγκροτείται με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αιγύπτου, με τη συμμετοχή και του Κατάρ, σηματοδοτεί μια σαφή επιστροφή από την περίοδο διεθνούς απομόνωσης των τελευταίων ετών. Ο μηχανισμός αυτός έχει ως αποστολή την επίβλεψη της εφαρμογής της εκεχειρίας, τη διευκόλυνση της ανταλλαγής αιχμαλώτων και την παρακολούθηση της πρώτης φάσης του σχεδίου, το οποίο περιλαμβάνει και τη σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.
Ύστερα από σχετικό αίτημα του Ντόναλντ Τραμπ, η Τουρκία καλείται να λειτουργήσει ως δίαυλος επικοινωνίας με τη Χαμάς, συμβάλλοντας στην αποδοχή του πλαισίου της εκεχειρίας. Έτσι, επανέρχεται ως παράγοντας που δεν μπορεί να παραβλεφθεί, επιδιώκοντας να δείξει ότι, ακόμη και όταν δεν βρίσκεται στο προσκήνιο, διαθέτει τα μέσα και την επιρροή για να επηρεάζει τις εξελίξεις.
Η εξωτερική σκηνή ως απάντηση στην εσωτερική πίεση
Η τουρκική στρατηγική γίνεται κατανοητή μόνο μέσα από το πρίσμα της εσωτερικής συγκυρίας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με μία από τις πιο δύσκολες πολιτικές φάσεις της εικοσαετούς κυριαρχίας του: ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 70%, η κοινωνική δυσαρέσκεια διογκώνεται, ενώ οι ήττες σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη αποκάλυψαν τη φθορά και την κόπωση του εκλογικού σώματος.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η εικόνα της Τουρκίας ως «προστάτιδας των Παλαιστινίων» και «απαραίτητης μεσολαβητικής δύναμης» λειτουργεί ως μέσο συσπείρωσης του εσωτερικού ακροατηρίου και αναπλήρωσης της φθίνουσας πολιτικής νομιμοποίησης. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι οι διεθνείς πρωτοβουλίες μπορούν να προσφέρουν στο καθεστώς του τη σταθερότητα που πλέον δεν εξασφαλίζουν οι εσωτερικές πολιτικές.
Η Γάζα ως διαπραγματευτικό χαρτί
Η εμπλοκή της Άγκυρας στο Task Force δεν της εξασφαλίζει μόνο εικόνα επιρροής, αλλά της προσφέρει και νέα διαπραγματευτικά όπλα. Η συμμετοχή της στις μεταπολεμικές διαδικασίες μπορεί να μεταφραστεί σε αυξημένο ρόλο στις συνομιλίες για τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφαλείας, την ανοικοδόμηση και τη διαχείριση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα, της δίνει τη δυνατότητα να ενισχύσει τη θέση της έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μια συγκυρία όπου παραμένουν ανοιχτά ζητήματα όπως ο εκσυγχρονισμός των F-16 ή ακόμη και η πιθανή επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35.
Παρά τις δηλώσεις Τραμπ ότι είναι πρόθυμος να υποστηρίξει την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, τα θεσμικά εμπόδια παραμένουν. Οι κυρώσεις του νόμου CAATSA, οι περιορισμοί του Κογκρέσου και οι ρήτρες της νομοθεσίας NDAA εξακολουθούν να ισχύουν. Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Γάζα δεν εγγυάται λύση, αλλά λειτουργεί ως διαπραγματευτικό κεφάλαιο.
Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τη χρησιμότητα της Τουρκίας ως δίαυλου επικοινωνίας, παραμένει όμως επιφυλακτική λόγω των στενών σχέσεών της με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Από την πλευρά του, το Ισραήλ αντιμετωπίζει με καχυποψία μια χώρα που έχει για χρόνια υιοθετήσει ανοικτά φιλοπαλαιστινιακή στάση. Έτσι, αν και η Άγκυρα βλέπει ένα παράθυρο ευκαιρίας να ανοίγει, αυτό απέχει πολύ από το να συνιστά λευκή επιταγή.
Παράλληλα, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό αναδύονται φωνές — όπως αυτή του Ντεβλέτ Μπαχτσελί — που προτείνουν μια στρατηγική «τριάδας» συνεργασίας Τουρκίας–Ρωσίας–Κίνας, ως αντίβαρο στη δυτική αρχιτεκτονική. Αν και η πρόταση αυτή δεν εκφράζει επίσημη πολιτική γραμμή, αντανακλά τον αυξανόμενο εθνικιστικό ρεαλισμό και τη διάθεση να διατηρηθούν ανοιχτές όλες οι επιλογές. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η συμμετοχή της Τουρκίας στη Γάζα λειτουργεί και ως μοχλός πίεσης προς τη Δύση, υπενθυμίζοντας ότι η Άγκυρα διαθέτει εναλλακτικές.
Γιατί μας αφορά;
Οι εξελίξεις αυτές δεν συνιστούν ένα απομακρυσμένο κεφάλαιο της Μέσης Ανατολής· επηρεάζουν άμεσα και την Ανατολική Μεσόγειο. Η επιστροφή της Τουρκίας ως ρυθμιστικής δύναμης δεν περιορίζεται στη Γάζα: ενισχύει την επιρροή της στην Ουάσιγκτον, αναβαθμίζει τη θέση της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και της προσφέρει νέα εργαλεία — από τα εξοπλιστικά έως τα ενεργειακά.
Για να αντιληφθούμε τη σημασία της συμμετοχής της Τουρκίας στο Task Force, πρέπει να τη δούμε όχι ως μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ως μέρος μιας συνεκτικής στρατηγικής επαναφοράς της στο επίκεντρο των περιφερειακών εξελίξεων. Πρόκειται για μια προσπάθεια αναδιαμόρφωσης των ισορροπιών στην περιοχή, κάτι που αφορά άμεσα και την Ελλάδα και την Κύπρο.
Η πρόσκληση του Τραμπ προς Αθήνα και Λευκωσία να συμμετάσχουν στη διάσκεψη για τη Γάζα δείχνει ότι η μεταπολεμική αρχιτεκτονική δεν θα είναι αποκλειστικό πεδίο των ΗΠΑ, της Τουρκίας, της Αιγύπτου και του Κατάρ. Ενδέχεται, επομένως, να υπάρξει περιθώριο παρέμβασης και για εμάς. Εάν κινηθούμε έξυπνα, η παρουσία μας εκεί μπορεί να συνδεθεί με σταθερές θέσεις υπέρ μιας βιώσιμης αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην περιοχή. Μένει, βέβαια, να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.
ΠΗΓΗ: MILITAIRE .gr
MILITAIRE
Η Τουρκία παίζει το χαρτί των Σπάνιων Γαιών στη γεωπολιτική σκακιέρα
-
#exAformis2 days ago#exAformis | Εκ φύσεως Πολιτικός — με τον Μάριο Πουλλικκά, Δευτέρα 27/10 στις 7μμ
-
#exAformis2 days ago8κομματική βουλή δείχνει η δημοσκόπηση
-
#exAformis2 days agoΣύγκριση αποτελεσμάτων Ιουνίου – Οκτωβρίου 2025
-
Άρθρα Χάρη Θεραπή2 days agoΗ ψευδαίσθηση Ερχιουρμάν: προοδευτικός λόγος ή καμουφλαρισμένος εθνικισμός;
-
Βουλευτικές Εκλογές 20262 days agoΔΗΚΟ – Αποστόλου: Οι όροι για κοινή πορεία στις εκλογές 2026
-
#exAformis2 days agoΧαμηλή ικανοποίηση των πολιτών από το έργο της κυβέρνησης – Κυρίαρχο πρόβλημα η ακρίβεια
-
Off the Record3 days agoΑκόμη πανηγυρίζουν για Ερχουρμάν
-
ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ2 days agoΛευκωσία – Παρίσι σε τροχιά στρατηγικής συμμαχίας: Σύντομα στην Κύπρο ο Μακρόν

