Σημαντικές διατάξεις για την ενίσχυση του σχήματος 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ) και τη θεσμική κατοχύρωση του αμερικανικού ενδιαφέροντος στα ζητήματα ασφάλειας της Ανατολικής Μεσογείου περιλαμβάνει η πρώιμη εκδοχή του νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής (State Reauthorization Act), που κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ.

Οι συγκεκριμένες προβλέψεις προέρχονται από νομοσχέδιο που είχε παρουσιάσει πριν από μερικούς μήνες η βουλευτής Νικόλ Μαλλιωτάκη, με αντικείμενο τη συνεργασία σε θέματα αντιτρομοκρατίας και θαλάσσιας ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Στο State Reauthorization Act ενσωματώθηκαν οι διπλωματικές πρόνοιες του αρχικού κειμένου, ενώ οι αμυντικές μεταφέρθηκαν στο νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA).

Οι διατάξεις του State Reauthorization Act προβλέπουν την παράταση της διακοινοβουλευτικής ομάδας συνεργασίας 3+1 (ΗΠΑ–Ελλάδα–Κύπρος–Ισραήλ) έως το 2027. Η ομάδα αυτή είχε θεσμοθετηθεί με τον Νόμο για την Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ–Ελλάδας του 2021, που είχε εισηγηθεί ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ, και λήγει στο τέλος του 2025. Παράλληλα, προβλέπεται η σύσταση υποομάδας ασφάλειας, στην οποία θα συμμετέχουν έξι βουλευτές και έξι γερουσιαστές.

Το νέο νομοσχέδιο πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα, καθώς για πρώτη φορά θεσμοθετείται σε επίπεδο εκτελεστικής εξουσίας το σχήμα 3+1, μέσω της δημιουργίας Διυπηρεσιακής Ομάδας Συνεργασίας για την Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτήν θα συμμετέχουν εκπρόσωποι του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, του Υπουργείου Άμυνας και του Υπουργείου Εσωτερικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, οι οποίοι θα συνεδριάζουν δύο φορές τον χρόνο με αξιωματούχους από την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, προκειμένου να συζητούν ζητήματα τρομοκρατίας και θαλάσσιας ασφάλειας.

Το State Reauthorization Act επεκτείνεται και στην Κύπρο, μέσω ρύθμισης που προώθησε ο βουλευτής Κρις Πάππας, σχετικά με το εμπάργκο πώλησης όπλων. Η διάταξη δεν αίρει το εμπάργκο, αλλά αυξάνει τη διάρκεια ανανέωσής του από ένα σε πέντε έτη, διευκολύνοντας έτσι τον μακροπρόθεσμο εξοπλιστικό σχεδιασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η εξέταση του νομοσχεδίου από την Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων έχει ολοκληρωθεί και αναμένεται η συζήτησή του στην Ολομέλεια της Βουλής μετά την επανέναρξη λειτουργίας της αμερικανικής κυβέρνησης. Στη Γερουσία, ωστόσο, ο πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων Τζιμ Ρις δεν έχει καταθέσει αντίστοιχο σχέδιο νόμου, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο η τελική πορεία των διατάξεων που περιλαμβάνονται στην εκδοχή της Βουλής να παραμείνει αβέβαιη.