Τρία χρόνια πολέμου στην Ουκρανία έχουν αφήσει την Ευρώπη με έναν λογαριασμό που προκαλεί ίλιγγο: περίπου 122 δισεκατομμύρια δολάρια σε άμεση βοήθεια και ακόμα περισσότερα δισεκατομμύρια που έχουν διοχετευθεί στη στρατιωτική της βιομηχανία. Ωστόσο, την ίδια στιγμή που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αναζητούν τρόπους να συνεχίσουν τη στήριξη προς το Κίεβο, υπάρχει ένα ταμείο-θησαυρός 229 δισεκατομμυρίων δολαρίων από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, το οποίο παραμένει ανέγγιχτο.

Γιατί, λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν αγγίζει αυτά τα κεφάλαια, παρόλο που ήδη χρησιμοποιεί τους τόκους τους για να εγγυηθεί δάνεια προς την Ουκρανία; Η απάντηση βρίσκεται στις δύο ιερές αγελάδες της ευρωπαϊκής πολιτικής: τη νομική ευσέβεια και την οικονομική αυτοσυγκράτηση.

Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στο σίριαλ της κατάσχεσης αυτών των κεφαλαίων ήρθε από τη Γαλλία. Η γαλλική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε μια μη δεσμευτική απόφαση που καλεί την κυβέρνηση να χρησιμοποιήσει τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της στρατιωτικής βοήθειας και της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Ωστόσο, η απόφαση αυτή είναι περισσότερο ένα συμβολικό κούνημα του δακτύλου παρά μια πραγματική αλλαγή πολιτικής.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο Καναδάς έχουν ήδη νομοθετήσει τη δυνατότητα δήμευσης των ρωσικών κεφαλαίων. Η Ουάσινγκτον, μάλιστα, στις τελευταίες της μέρες υπό την κυβέρνηση Μπάιντεν, άσκησε πιέσεις προς τους Ευρωπαίους να ακολουθήσουν το παράδειγμα. Την περασμένη εβδομάδα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συμφώνησε σε ένα ψήφισμα υπέρ της κατάσχεσης των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την «άμυνα και ανασυγκρότηση» της Ουκρανίας, αλλά οι ευρωβουλευτές δεν έχουν ακόμη ψηφίσει επί του θέματος.

Οπότε, τι είναι αυτό που κρατάει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις πίσω; Οι λόγοι είναι δύο: οικονομικοί και νομικοί. Η νομική ανησυχία αφορά το κατά πόσο η κατάσχεση αυτών των κεφαλαίων θα αντέξει σε πιθανές δικαστικές διαμάχες και αν μια τέτοια κίνηση θα παραβίαζε διεθνείς συνθήκες. Η οικονομική ανησυχία, από την άλλη, έχει να κάνει με τις πιθανές επιπτώσεις στις ξένες επενδύσεις. Η Ευρώπη, ως οικονομικός παράδεισος για ξένα κεφάλαια, δεν θέλει να δημιουργήσει ένα προηγούμενο που θα έκανε χώρες όπως η Κίνα να σκεφτούν δύο φορές πριν τοποθετήσουν χρήματα στην περιοχή.

Η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης, Σοφί Πρίμας, το είπε ξεκάθαρα: «Δεν αγγίζουμε αυτά τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία». Μπορεί η Γαλλία να εξετάζει νομικούς τρόπους αξιοποίησής τους, αλλά η προτεραιότητα παραμένει η διατήρηση της εμπιστοσύνης των αγορών. Ένα κράτος όπως η Κίνα, που γνωρίζει πως αν εισβάλει στην Ταϊβάν μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπο με ευρωπαϊκές κυρώσεις, σίγουρα θα είναι πιο διστακτικό να επενδύσει στην Ευρώπη αν δει ότι τα ρωσικά κεφάλαια δημεύονται με συνοπτικές διαδικασίες.

Αυτό που καταλήγουμε να βλέπουμε είναι μια κλασική ευρωπαϊκή προσέγγιση: να γίνεται το ελάχιστο δυνατόν, με τη μέγιστη δυνατή γραφειοκρατική κάλυψη. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποφεύγουν να λάβουν ξεκάθαρες αποφάσεις, διατηρώντας την ψευδαίσθηση πως η νομική ασφάλεια μπορεί να συνυπάρξει με την πολιτική αποφασιστικότητα. Εν τω μεταξύ, η Ουκρανία εξακολουθεί να μάχεται, η Ρωσία συνεχίζει τον πόλεμο, και τα 229 δισεκατομμύρια παραμένουν καλά φυλαγμένα—για ποιον ακριβώς σκοπό, παραμένει άγνωστο.