Ουκρανία: Κλιμάκωση και Παγκόσμιος Πόλεμος;

του Σταύρου Χατζηγιάννη*

Τις τελευταίες μέρες γινόμαστε μάρτυρες του πιο πρόσφατου σταδίου κλιμάκωσης του πολέμου της Ουκρανίας. Την περασμένη Κυριακή (17/11/24) δυτικά ΜΜΕ δημοσιοποίησαν ότι η εξερχόμενη Αμερικανική προεδρία έδωσε τελικά το πράσινο φως για πυραυλικά κτυπήματα εντός Ρωσικού εδάφους πριν του 2014, δηλαδή σε εδάφη που ακόμα και η Δύση αναγνωρίζει σαν Ρωσικά. Αμέσως ακολούθησαν Βρετανικά και Γαλλικά ΜΜΕ, τα οποία επίσης ισχυρίστηκαν ότι παρόμοια στάση θα υιοθετήσουν και οι δικές τους κυβερνήσεις, σε σχέση με τα πυραυλικά συστήματα μεγάλου βεληνεκούς που εδώ και καιρό παρέχουν στην Ουκρανία. Εδώ πρέπει να σημειωθεί το γεγονός ότι τα Αμερικανικά HIMARS/ATACMS και τα Αγγλογαλλικά Storm Shadow/SCALP χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια από τις Ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις κατά των Ρωσικών, αλλά μόνο μέσα στο επίσημο Ουκρανικό έδαφος που η Ρωσία κατέχει.

Την περασμένη Κυριακή (17/11/24) δυτικά ΜΜΕ δημοσιοποίησαν ότι η εξερχόμενη Αμερικανική προεδρία έδωσε τελικά το πράσινο φως για πυραυλικά κτυπήματα εντός Ρωσικού εδάφους πριν του 2014, δηλαδή σε εδάφη που ακόμα και η Δύση αναγνωρίζει σαν Ρωσικά

Σε πρώτη φάση, αυτό που πρέπει να λεχθεί, είναι το γεγονός ότι η σφοδρά αντι-Ρωσική διακυβέρνηση των Δημοκρατικών, απέφυγε επιμελώς να υιοθετήσει μια τόσο ακραία πολιτική εδώ και σχεδόν τρία έτη. Ακόμα πιο χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η διακυβέρνηση Biden τόλμησε να δώσει το πράσινο φως για πυραυλικά κτυπήματα στο επίσημο Ρωσικό έδαφος μόνο αφού είχε ήδη χάσει ταπεινωτικά τις προεδρικές εκλογές από τον φερώμενο (από τους ίδιους τους Δημοκρατικούς) εώς φιλο-ρωσο, Donald J. Trump. Πάνω σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο, πολλοί αναλυτές είναι που εκτιμούν ότι ίσως και ο βασικότερος λόγος πίσω από την συγκεκριμένη απόφαση της εξερχόμενης Αμερικανικής προεδρίας, είναι η δημιουργία νέων και δραματικά πιο οξυμένων δεδομένων σε σχέση με την Ουκρανική κρίση, ούτως ώστε ο καινούργιος Αμερικανός πρόεδρος που θα αναλάβει την εξουσία μόνο με την πάροδο ακόμα δύο μηνών, να μην είναι σε καλή θέση στην όποια διαπραγμάτευση με τη Ρωσική πλευρά για πιθανή αποκλιμάκωση ή ακόμα και οριστική διευθέτηση της φοβερής Ουκρανικής κρίσης. Μια προέκταση αυτής της λογικής, είναι και το δίλημμα στο οποίο ο Biden βάζει, με αυτή τη κίνηση τη Ρωσική ηγεσία. Εάν η Ρωσική ηγεσία, εκτιμά, πως κάποιος συμβιβασμός, ή έστω μια αποκλιμάκωση του Ουκρανικού μετώπου είναι δυνατό να επιτευχθεί μετά από διαπραγματεύσεις με την νέα Αμερικανική προεδρία, τότε ίσως να έιναι καλύτερα να απορροφήσει τα Ουκρανο-ΝΑΤΟικά πλήγματα, ή τουλάχιστον νε μετριάσει σοβορά τα αντίποινα της, ούτως ώστε να μην φέρει τον εκλελεγμένο Αμερικανό πρόεδρο σε μια τραγικά δύσκολη θέση, από την οποία δεν θα είναι ο ίδιος σε θέση να διαπραγματευτεί ένα διακανονισμό με τους Ρώσους. Σε τέτοια όμως περίπτωση, η Ρωσία διατρέχει το σοβαρό κίνδυνο του να επιδείξει μοιραία αδυναμία μπροστά στις επιθέσεις του ΝΑΤΟ, κάτι που ίσως ενθαρρύνει μια ακόμα πιο σκληρή στάση από τα ΝΑΤΟικά γεράκια και πιθανόν και από τον ίδιο τον πρόεδρο Trump μελλοντικά.

Πάνω σε αυτό το συγκεκριμένο σημείο, πολλοί αναλυτές είναι που εκτιμούν ότι ίσως και ο βασικότερος λόγος πίσω από την συγκεκριμένη απόφαση της εξερχόμενης Αμερικανικής προεδρίας, είναι η δημιουργία νέων και δραματικά πιο οξυμένων δεδομένων σε σχέση με την Ουκρανική κρίση

Εν προκειμένω, οι Ουκρανο-ΝΑΤΟικές δυνάμεις, δεν άργησαν καθόλου να εκμεταλλευτούν την αδειοδότηση Biden, και την περασμένη Τρίτη (19/11/24) εκτόξευσαν Αμερικανικούς ATACMS κατά στόχων στη Ρωσική περιοχή του Bryansκ, και την Τετάρτη (20/11/24) Βρετανικούς Storm Shadow στη περιοχή Kursk. Οι Ρώσοι από την πλευρά τους, ισχυρίστηκαν ότι κατέρριψαν όλους τους ATACMS και τους περισσότερους από τους Storm Shadow. Ταυτόχρονα, διάφορες δυτικές πρεσβείες στο Κίεβο (ΗΠΑ, Ισπανία, Ελλάδα κτλ) στις 20/11/24, ανακοίνωσαν ότι αναστέλουν τις δραστηριότητες των, για τουλάχιστον 24 ώρες, φοβούμενες Ρωσικά αντίποινα.

Μια αρχική Ρωσική αντίδραση, φαίνεται να έλαβε χώρα, μια μέρα ακριβώς μετά, Πέμπτη 21/11/24. Κατά τις πρώτες πρωινές ώρες, διάφορα πλάνα από την Ουκρανική πόλη του Dnipropetrovsk, εμφανίστηκαν στα κοινωνικά δίκτυα, προβάλλοντας Ρωσικές πυραυλικές επιθέσεις (ένα κατά τα άλλα καθημερινό φαινόμενο σε αυτό το πόλεμο) με την ειδοποιό διαφορά ότι τα πυραυλικά μέσα τα οποία παρατηρήσαμε, ήταν εντελώς διαφορετικά από τους καθιερωμένους πλέον Iskander/Kalibr/Kh-101/Khinzhal. Οι πλείστοι βετεράνοι παρατηρητές του Ουκρανικού πολέμου, υπέθεσαν σχεδόν αμέσως ότι τα συγκεκριμένα πυραυλικά συστήματα ήταν ICBM/ΔΒΠ (Διηπειρωτικοί Βαλλιστικοί Πυραύλοι) με συμβατικές κεφαλές. Αυτό λόγω της τροχαιάς, υψηλής ταχύτητας αλλά και των πολλαπλών κεφαλών κρούσης (MIRV) Μια τέτοια εξέλιξη θα έμοιαζε σαν μια ξεκάθαρη προειδοποίηση προς τους Αμερικανούς, αφού ο ουσιαστικός ρόλος των ΔΒΠ, είναι το πλήξιμο Αμερικανικών στόχων από Ρωσικό έδαφος. Με την πάροδο μερικών ωρών, Αμερικανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι, δήλωσαν στο Reuters, ότι τα Ρωσικά πυραυλικά συστήματα που έπληξαν το Dnipro, δεν ήταν ΔΒΠ αλλά ένα εντελώς καινοφανές MRBM (Βαλλιστικοί Πυραύλοι Μέσου Βεληνεκούς)

Οι πλείστοι βετεράνοι παρατηρητές του Ουκρανικού πολέμου, υπέθεσαν σχεδόν αμέσως ότι τα συγκεκριμένα πυραυλικά συστήματα ήταν ICBM/ΔΒΠ (Διηπειρωτικοί Βαλλιστικοί Πυραύλοι) με συμβατικές κεφαλές. Αυτό λόγω της τροχαιάς, υψηλής ταχύτητας αλλά και των πολλαπλών κεφαλών κρούσης (MIRV)

Η επιβεβαίωση των Αμερικανικών ισχυρισμών δεν άργησε, αφού λίγες ώρες μετά, ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμήρ Πούτιν, σε σύντομο διάγγελμα του ανακοίνωσε μεταξύ άλλων ότι η Ρωσία χρησιμοποίησε το καινούργιο σύστημα μέσου βεληνεκούς Oreshnik, το οποίο όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος, είναι αδύνατο να αναχαιτιστεί από τα υφιστάμενα Αμερικανικά και Ευρωπαικά αντιπυραυλικά συστήματα. Η προσωπική μου εκτίμηση, είναι πως το συγκεκριμένο σύστημα, είναι ειδικά σχεδιασμένο για την πλήξη υψηλής αξίας στόχων στην Ευρω-ΝΑΤΟική επικράτεια, όπως βάσεις αλλά και βιομηχανίες παραγωγής οπλικών συστημάτων. Ο Ρώσος πρόεδρος πρόσθεσε πως η σύρραξη έχει πλέον αποκτήσει στοιχεία παγκόσμιας φύσης και ότι η Ρωσία νοιώθει πλέον δικαιολογημένη να πλήξει τις χώρες τις οποίες επιτρέπουν τα οπλικά τους συστήματα να στοχεύουν την Ρωσία. Εν τέλει, η Ρωσία θα δίνει προειδοποίηση σε αμάχους όταν οπλικά συστήματα όπως το Oreshnik θα χρησιμοποιούνται.

Με άλλα λόγια, ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε με διπλωματικό και ψύχραιμο τρόπο το διαχρονικό μας ισχυρισμό, ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται πλέον στα αρχικά στάδια ενός Γ Παγκοσμίου Πολέμου που είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτονωθεί. Σε αυτό το σημείο, θα ήταν χρήσιμη μια μικρή περίληψη του πως βρεθήκαμε εδώ, με έμφαση στα πιο προσφατα γεγονότα, για λόγους συντομίας. Η Ρωσία ζητά στο τέλος του 2021, από τους Αμερικανούς και το ΝΑΤΟ, γραπτές εγγυήσεις ότι η Ουκρανία δεν θα γίνει ποτέ μέλος του ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ απαντά, πως η επέκταση του είναι μη διαπραγματεύσιμη. Στις αρχές του 2022, η Ρωσία ξεκινά την Ειδική Στρατιωτική Επιχείρηση. Το ΝΑΤΟ απαντά με άνευ προηγουμένου στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας, μέχρι και στην παροχή υποστρατηγικών όπλων όπως ATACMS, Storm Shadow, HIMARS, SCALP, F16, Mirage αλλά και δορυφορικής παρακολούθησης και στόχευσης. Η Ρωσία προειδοποιεί για συνέπειες αλλά συνεχίζει να περιορίζει τις επιχειρήσεις της αποκλειστικά σε Ουκρανικό έδαφος. Εν έτει 2024, η Ρωσικές δυνάμεις παίρνουν το πάνω χέρι, και οι Ουκρανικές αντίστοιχες, αρχίζουν να χάνουν αργά αλλά σταθερά εδάφη στην Ανατολική Ουκρανία. Η Ουκρανική ηγεσία τότε, ζητά άδεια για χρήση των υποστρατηγικών όπλων που της παρέχει ήδη το ΝΑΤΟ ενάντια σε επίσημο Ρωσικό έδαφος. Οι Αμερικανοί αρχικά απορρίπτουν το αίτημα, αλλά μετά την εξευτελιστική ήττα των Δημοκρατικών στις Αμερικανικές εκλογές και την απώλεια εξουσίας, χρησιμοποιούν το μικρό χρονικό διάστημα στη διάθεση τους πριν την ανάληψη καθηκόντων από τον Trump, για να προχωρήσουν στη μέχρι τώρα πιο επικίνδυνη κλιμάκωση του πολέμου. Οι Ρώσοι απαντούν με επίδειξη νέων πολεμικών δυνατοτήτων και απειλούν για απευθείας πυραυλικές επιθέσεις ενάντια στο de jure ΝΑΤΟ.

Με άλλα λόγια, ο Ρώσος πρόεδρος επιβεβαίωσε με διπλωματικό και ψύχραιμο τρόπο το διαχρονικό μας ισχυρισμό, ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται πλέον στα αρχικά στάδια ενός Γ Παγκοσμίου Πολέμου που είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτονωθεί.

Νομίζω ότι είναι πλεόν ξεκάθαρο, πως τα πράγματα έχουν φτάσει στη πιο κρίσιμη μέχρι τώρα καμπή. Είναι δυνατό κάποια από τις δύο πλευρές να προχωρήσει σε μονομερής και εξευτελιστικές υποχωρήσεις? Ποιες θα είναι οι συνέπειες για την πλευρά που θα υποχωρήσει? Είναι δυνατό για τη Ρωσική πλευρά να υποστεί αλλεπάλληλα πυραυλικά πλήγματα από ΝΑΤΟικά συστήματα και να αγνοήσει τις ίδιες της τις διακυρήξεις? Είναι δυνατό για τη ΝΑΤΟική πλευρά πλέον, σιωπηρά να ακυρώσει ή να αναβάλει το πράσινο φως που με τόση προβολή ο απερχόμενος πρόεδρος Biden έδωσε στους Ουκρανούς? Οι επόμενες μέρες και βδομάδες θα είναι σχεδόν βέβαια ιστορικές και κατά πάση πιθανότητα θα μας φέρουν στην επόμενη και διευρημένη φάση του ΓΠΠ.

*Ο Σταύρος Χατζηγιάννης είναι πολιτικός επιστήμονας