Παγκόσμια εικόνα: το 1% απέναντι στην πλειονότητα

Το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατέχει σήμερα περισσότερο πλούτο από ό,τι η συντριπτική πλειονότητα των ανθρώπων μαζί. Η ανισότητα πλούτου, ήδη έντονη στις αρχές του 21ου αιώνα, βαθαίνει με ρυθμούς που προκαλούν ανησυχία για την κοινωνική συνοχή και την οικονομική σταθερότητα.

Τα δεδομένα της έρευνας

Η πλατφόρμα BestBrokers συγκέντρωσε και ανέλυσε στοιχεία από τη World Inequality Database, μια ανοιχτού κώδικα βάση δεδομένων που καλύπτει 217 χώρες. Το αντικείμενο της μελέτης ήταν η πορεία του μεριδίου εθνικού πλούτου που συγκεντρώνεται στα χέρια του πλουσιότερου 10%. Η μέτρηση περιλαμβάνει τόσο τα χρηματοοικονομικά όσο και τα μη χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία.

Η σχετική έκθεση, με τίτλο «Ανισότητα πλούτου στον 21ο αιώνα: χώρες όπου οι πλούσιοι έχουν γίνει πλουσιότεροι από το 2000», δημοσιεύθηκε πρόσφατα και προσφέρει μια αποκαλυπτική εικόνα των τάσεων.

Κίνα: η πιο δραματική άνοδος

Η Κίνα καταγράφει τη μεγαλύτερη αύξηση στη συγκέντρωση πλούτου μεταξύ των πλουσιότερων πολιτών της. Το μερίδιο του πλουσιότερου 10% εκτινάχθηκε από 48,3% το 2000 σε 68% το 2023, δηλαδή άνοδο σχεδόν 20 ποσοστιαίων μονάδων. Η εξέλιξη αυτή αντανακλά τις επιπτώσεις της εκρηκτικής οικονομικής ανάπτυξης της χώρας, αλλά και τη διεύρυνση του χάσματος μεταξύ αστικών ελίτ και αγροτικού πληθυσμού.

Νότια Αφρική: η πιο άνιση κοινωνία

Η Νότια Αφρική συνεχίζει να κατέχει τη θλιβερή πρωτιά στην παγκόσμια κατάταξη της ανισότητας: το πλουσιότερο 10% συγκεντρώνει 85,8% του εθνικού πλούτου. Το εύρημα επιβεβαιώνει τις χρόνιες παθογένειες μιας κοινωνίας που κουβαλά ακόμη τις πληγές του απαρτχάιντ.

Κύπρος: ευρωπαϊκή πρωταγωνίστρια στην ανισότητα

Η Κύπρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες της Ευρώπης με τις πιο απότομες αυξήσεις συγκέντρωσης πλούτου. Το μερίδιο του πλουσιότερου 10% αυξήθηκε από 50,7% το 2000 σε 66,7% το 2023, δηλαδή κατά 16 ποσοστιαίες μονάδες.

Σύμφωνα με την έκθεση, καθοριστικό ρόλο διαδραμάτισε το πρόγραμμα των «χρυσών διαβατηρίων» (2007–2020), που προσέλκυσε πλούσιους ξένους επενδυτές και εκτίναξε τις τιμές των ακινήτων, επηρεάζοντας την κοινωνική ισορροπία.

Ακόμη πιο εντυπωσιακή είναι η άνοδος του πλουσιότερου 1% στην Κύπρο: από 12,8% το 2000 σε 33,3% το 2023. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη αύξηση όχι μόνο στην Ευρώπη αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, στοιχείο που φέρνει τη χώρα στο επίκεντρο της διεθνούς συζήτησης για τις πολιτικές κατανομής πλούτου.

Σλοβενία: από «πρότυπο ισότητας» σε ανησυχητική άνοδο

Η Σλοβενία, που το 2000 αποτελούσε το «καλό παράδειγμα» με το πλουσιότερο 1% να κατέχει μόλις 12,1% του εθνικού πλούτου, σημείωσε επίσης σημαντική άνοδο. Το 2023 το μερίδιο αυτό σχεδόν διπλασιάστηκε, φτάνοντας το 23,1%, γεγονός που καταδεικνύει ότι η ανισότητα δεν αφήνει ανεπηρέαστη ούτε την Κεντρική Ευρώπη.

Ασία: το δίδυμο Κίνας – Ινδίας

Εκτός από την Κίνα, και η Ινδία καταγράφει ραγδαία αύξηση στη συγκέντρωση πλούτου, με τους υπερπλούσιους να απολαμβάνουν δυσανάλογο μερίδιο σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Οι δύο χώρες-γίγαντες της Ασίας επιβεβαιώνουν ότι η οικονομική ανάπτυξη δεν σημαίνει απαραίτητα δίκαιη κατανομή.

Σχόλιο: το τίμημα της ανισότητας

Η έκθεση αποτυπώνει μια σαφή παγκόσμια τάση: οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι, ενώ οι μεσαίες και κατώτερες τάξεις δυσκολεύονται να διατηρήσουν την αγοραστική τους δύναμη. Ειδικά για χώρες όπως η Κύπρος, το φαινόμενο εγείρει ερωτήματα για τις συνέπειες στις τιμές κατοικίας, την κοινωνική κινητικότητα και την ποιότητα ζωής.

Οι αριθμοί δεν είναι απλώς στατιστικά δεδομένα· αποτελούν καμπανάκι για τις κυβερνήσεις, που καλούνται να επαναξιολογήσουν φορολογικές πολιτικές, επενδυτικά προγράμματα και μηχανισμούς κοινωνικής προστασίας. Αν η ανισότητα συνεχίσει να βαθαίνει με αυτόν τον ρυθμό, το ζήτημα δεν θα είναι μόνο οικονομικό, αλλά και βαθιά πολιτικό και κοινωνικό.