του Άδωνη Γιάγκου

Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του ΡΙΚ για τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας (Απρίλιος 2024 – Νοέμβριος 2025) παρουσιάζει ένα εύρημα που, αν δεν ήταν τόσο ανησυχητικό, θα ήταν σχεδόν σουρεαλιστικό, οι «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» καταγράφονται στο μηδέν. Κυριολεκτικά. Από το ήδη ισχνό 1% του 2024, το ποσοστό πέφτει σε 0% το 2025. Σε μια χώρα που ψήνεται κάθε καλοκαίρι, που διψάει κάθε φθινόπωρο και που καίγεται κάθε Ιούλιο και Αύγουστο, οι πολίτες αξιολογούν την κλιματική κρίση ως… ανύπαρκτο πρόβλημα!

Την ώρα που η διαφθορά ανεβαίνει στο 28% και η ακρίβεια αγγίζει το 24%, η κλιματική αλλαγή εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο των Κυπρίων. Όχι γιατί τα περιβαλλοντικά προβλήματα μειώθηκαν, αφού το αντίθετο συμβαίνει. Η ξηρασία βαθαίνει, τα δάση συρρικνώνονται, οι καύσωνες πολλαπλασιάζονται, η θάλασσα ανεβαίνει. Αλλά η δημόσια συνείδηση φαίνεται να λειτουργεί ως τυφλό σημείο, η κλιματική κρίση δεν καταγράφεται ως «άμεσος πόνος», άρα δεν θεωρείται πρόβλημα. Η κοινωνία μετρά αυτό που πονά σήμερα, όχι αυτό που θα της κοστίσει αύριο και τα πολιτικά συστήματα, δυστυχώς, ακολουθούν την ίδια λογική.

Η Κύπρος είναι νησί της Μεσογείου, μία από τις πιο ευάλωτες περιοχές στον πλανήτη. Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, θα γίνει συντομότερα και εντονότερα ένα από τα μεγάλα θύματα της κλιματικής αποσταθεροποίησης. Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες αντιλαμβάνονται τα προβλήματα με τρόπο ριζικά αποκομμένο από αυτή την πραγματικότητα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, η κλιματική κρίση δεν παρουσιάζεται στα ΜΜΕ ως καθημερινή είδηση, αλλά ως περιστασιακή ειδική αναφορά.

Ο πολίτης βλέπει την ακρίβεια στο σουπερμάρκετ, τη διαφθορά στα πρωτοσέλιδα και την κρίση στο μεταναστευτικό στην τηλεόραση. Δεν βλέπει όμως τα ρεπορτάζ για τα υδροφόρα στρώματα που στερεύουν, ούτε για την ερημοποίηση που προχωρά.

Δεύτερον, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν σχεδόν εξοικειωθεί. Οι Κύπριοι μεγάλωσαν με ζέστη, πυρκαγιές και λειψυδρία. Η μέρα με 45°C πια δεν συγκλονίζει, είναι άλλη μια καλοκαιρινή μέρα. Όσο η καταστροφή μοιάζει με το φυσιολογικό, τόσο η πολιτική βαρύτητά της μειώνεται. Τρίτον, οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, δεν έχουν χτίσει το αφήγημα ότι η κλιματική κρίση είναι οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα. Παραμένει ακόμη παγιδευμένη στο περιβαλλοντικό της κουτάκι, σαν να αφορά μόνο φυσιολάτρες και οικολόγους και όχι τους εργαζομένους, τους αγρότες ή τους κατοίκους των πόλεων.

Το μηδενικό ποσοστό στις «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» δεν είναι απλά δείκτης αδιαφορίας. Είναι πολιτικό μήνυμα: «Κανείς δεν θα ζητήσει λογαριασμό για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα».

Και αυτό ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να το αφήνουν για αργότερα, μόνο που το «αργότερα» έχει ήδη φτάσει. Την ώρα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν πράσινες μεταβάσεις, η Κύπρος εξακολουθεί να είναι ενεργειακά εξαρτημένη, γεμάτη παράνομα χωματουργικά, με ανεπαρκή αστική σκιά και με ανθεκτικότητα σχεδόν μηδενική απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Η χώρα βρίσκεται εκτεθειμένη αλλά η κοινωνική αντίληψη επιμένει πως δεν είναι της ώρας.

Το παράδοξο είναι ότι, σε μερικά χρόνια, τα προβλήματα που σήμερα βρίσκονται στην κορυφή, διαφθορά, ακρίβεια, μετανάστευση θα εντείνονται εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Η ακρίβεια θα αυξηθεί λόγω κλιματικών πληγμάτων στη γεωργία. Η μετανάστευση θα αυξηθεί λόγω νέων κλιματικών προσφύγων. Η διαφθορά θα βρει νέο τεράστιο πεδίο δράσης στις πράσινες επενδύσεις. Και τότε, το σημερινό μηδενικό θα μοιάζει όχι μόνο λανθασμένο, αλλά μοιραίο.

Αν η δημοσκόπηση δείχνει κάτι, είναι ότι το μεγάλο στοίχημα της Κύπρου δεν είναι να πείσει τους πολίτες πως η κλιματική κρίση είναι πραγματική. Το γνωρίζουν. Το στοίχημα είναι να αντιληφθούν ότι είναι εδώ και ότι αν συνεχίσουν να τη θεωρούν ασήμαντη, η ίδια η ζωή στο νησί θα γίνει ασήμαντη μπροστά στις δυνάμεις που ήδη ξεδιπλώνονται. Τότε, κανένα μηδενικό δεν θα μας σώσει.

*Μέλους Κινήματος Οικολόγων

Δυναμική κινητοποίηση πραγματοποίησαν σήμερα στη Λευκωσία τα μέλη του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Φορτηγών Skip, διαμαρτυρόμενοι για τις πρακτικές που, όπως υποστηρίζουν, επιβάλλονται στην αγορά ανακύκλωσης. Δεκάδες φορτηγά παρέλασαν το πρωί μέσω των κεντρικών λεωφόρων της πρωτεύουσας, προκαλώντας προσωρινές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις, με τελικό προορισμό το Προεδρικό Μέγαρο.

Οι διαμαρτυρόμενοι ζητούν άμεση παρέμβαση από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εκφράζοντας την έντονη δυσαρέσκειά τους για τις πιέσεις που, όπως καταγγέλλουν, δέχονται ώστε να συνεργάζονται αποκλειστικά με συγκεκριμένη μονάδα ανακύκλωσης. Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο, η επιβολή μονοπωλιακών πρακτικών και οι υψηλές χρεώσεις στις οποίες υπόκεινται, επιβαρύνουν σημαντικά το κόστος των υπηρεσιών τους, με τις συνέπειες να μετακυλίονται τελικά στον καταναλωτή.

«Δεν είμαστε αντίθετοι με την ανακύκλωση – το αντίθετο. Απαιτούμε όμως δίκαιους όρους στην αγορά και ισότιμη πρόσβαση σε όλους τους σταθμούς ανακύκλωσης. Οι αυξήσεις στις χρεώσεις είναι αδικαιολόγητες και πλήττουν όχι μόνο τον κλάδο μας, αλλά και τον πολίτη», δήλωσε εκπρόσωπος του Συνδέσμου.

Οι ιδιοκτήτες φορτηγών τονίζουν ότι έχουν απευθυνθεί επανειλημμένα στα αρμόδια υπουργεία χωρίς ουσιαστική ανταπόκριση και ζητούν άμεση συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας για επίλυση του ζητήματος.

Η κινητοποίηση έρχεται να αναδείξει ευρύτερα προβλήματα στον τομέα της διαχείρισης αποβλήτων και των συνεργασιών δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στον τομέα της ανακύκλωσης, ενώ φέρνει στο προσκήνιο ερωτήματα για τη διαφάνεια και τη ρύθμιση της αγοράς.

Οι συμμετέχοντες στην εκδήλωση διαμαρτυρίας ξεκαθαρίζουν πως, εάν δεν υπάρξει ανταπόκριση, είναι έτοιμοι να κλιμακώσουν τις κινητοποιήσεις τους το προσεχές διάστημα.

Οι ανησυχίες των αγροτών πρέπει να αντιμετωπιστούν με ένα συγκεκριμένο σύνολο οργανωμένων δράσεων, δήλωσε το Πράσινο Κόμμα την Τρίτη.

Σε επιστολή προς την Υπουργό Γεωργίας Μαρία Παναγιώτου, ο βουλευτής Χαράλαμπος Θεοπέμπτου επεσήμανε τις πολιτικές που πρέπει να αναληφθούν από το κράτος προκειμένου να διασφαλιστεί η εισοδηματική ασφάλεια των παραγωγών τροφίμων χωρίς την ανάγκη για αυξημένες επιδοτήσεις ή παραχωρήσεις στο περιβάλλον και την βιωσιμότητα.

Υπογραμμίζοντας τη δυσαρέσκεια που εκφράζεται μέσω μαζικών εξεγέρσεων από αγρότες σε όλη την ΕΕ και επίσης στην Κύπρο για το τι αντιλαμβάνονται ως πνιγηρές οδηγίες στο πλαίσιο της κοινής γεωργικής πολιτικής (ΚΓΠ), ο Θεοπέμπτου επεσήμανε ότι ένας κύριος διακηρυγμένος στόχος της πράσινης συμφωνίας της ΕΕ φαίνεται να έχει ξεχαστεί – αυτός είναι ο δίκαιος διαμοιρασμός των εσόδων από τη γεωργία.

Ενώ περιβαλλοντολόγοι κατακρίνουν τους αγρότες για την αντίστασή τους σε προτεινόμενες μειώσεις στη χρήση των φυτοφαρμάκων, των τεχνητών λιπασμάτων και των αντιβιοτικών, οι αγρότες εκφράζουν νόμιμες ανησυχίες ότι αυτές οι πολιτικές, αν εφαρμοστούν ξαφνικά, θα μειώσουν δραματικά τις αποδόσεις μέχρι το σημείο όπου η επάγγελμά τους θα καταστεί αναποτελεσματικό.

Οι πολιτικές “Από το αγρόκτημα στο πιάτο”, που συζητούνται εκτενώς στο επίπεδο της ΕΕ, πρέπει να εφαρμοστούν στην Κύπρο ως μέσο αποζημίωσης των αγροτών για τις απώλειες στις αποδόσεις, είπε ο Θεοπέμπτου.

Αυτές οι πολιτικές, επιπλέον, θα παράσχουν παρεμφερή κίνητρα για την παραγωγή και την πώληση βιολογικών τροφίμων, βελτιωμένες συνθήκες διαβίωσης για τα ζώα, και μείωση των αερίων του θερμοκηπίου που παράγονται από τις συμβατικές γεωργικές πρακτικές, υποστήριξε.

Προς αυτόν τον σκοπό, η επιβίωση των αγροτών μ

πορεί να ενισχυθεί και να εξασφαλιστεί μέσω στρατηγικής ενθάρρυνσης και εξάπλωσης εύκολα προσβάσιμων και υψηλά ορατών τοπικών αγορών αγροτών, συμπεριλαμβανομένων εξειδικευμένων χειροτεχνικών και αρτιζαναλ προϊόντων, πρόσθεσε ο Θεοπέμπτου.

Ο βουλευτής επίσης σημείωσε ότι ενώ έχει εγκριθεί νομοθεσία για την άνιση ανταγωνιστικότητα από μεσάζοντες ή χονδρεμπόρους, δεν εφαρμόζεται, και δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια από το μέρος του κράτους για την προώθηση μιας εταιρικής φιλοσοφίας “αγοράστε τοπικά”.

Οι βιολογικοί αγρότες του νησιού αντιμετωπίζουν επίσης ανταγωνισμό από το εξωτερικό και εντός της χώρας, μην μπορώντας να παρέχουν ως άτομα τις ποσότητες που ζητούνται από δημόσιους φορείς όπως νοσοκομεία, η εθνική φρουρά ή φυλακές, ενώ δεν έχει γίνει καμία προσπάθεια για τη δημιουργία συνεταιρισμών, παρά τη νομοθεσία που το επιτρέπει.

Άλλοι τρόποι υποστήριξης των αγροτών μπορούν να περιλαμβάνουν την επένδυση σε ένα σύστημα παροχής νερού από αποχέτευση και εκτροπή βροχής αντί για την εκφόρτωσή του στη θάλασσα, σημείωσε ο Θεοπέμπτου.

Το άνοιγμα των βοσκοτόπων για τη βοσκή ζώων κοντά σε δάση μπορεί να επιτρέψει τη δημιουργία πυροπροστατευτικών ζωνών και τη βελτίωση της πυρασφάλειας, καθώς και να ωφελήσει τους νομαδικούς, πρότεινε ο βουλευτής.

Τέλος, τα προγράμματα δια βίου μάθησης για τη βιώσιμη γεωργία πρέπει να βελτιωθούν. Πρέπει να αναζητηθεί η διευκόλυνση της εγχώριας βιομηχανίας, καθώς οι τρέχουσες κανόνες ασφάλειας τροφίμων είναι απαγορευτικοί, είπε ο βουλευτής.

Οικονομικά, πρέπει να παρέχονται κίνητρα αν αναμένεται από τους αγρότες να αναλάβουν τον κίνδυνο καινοτόμων πρακτικών. Αυτά περιλαμβάνουν πρόσβαση σε δάνεια με χαμηλά επιτόκια και μικρο-δάνεια, φθηνές εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών συστημάτων, θέσπιση ενεργειακών κοινοτήτων και δωρεάν κομποστοποίηση.

Πηγή: Cyprusmail