Οι επιδιώξεις της Λευκωσίας για την επικείμενη Άτυπη Διάσκεψη για το Κυπριακό

Την πρόθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας να επιδιώξει ουσιαστική συζήτηση για το Κυπριακό στη διευρυμένη συνάντηση της Νέας Υόρκης, επανέλαβε σήμερα ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης. Μιλώντας στους δημοσιογράφους από το Προεδρικό Μέγαρο, ανέφερε πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, αναχωρεί αύριο, 15 Ιουλίου 2025, το μεσημέρι για τη Νέα Υόρκη. Ο Πρόεδρος έχει προσκληθεί από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να συμμετάσχει στην άτυπη και διευρυμένη συνάντηση για το Κυπριακό, η οποία θα διεξαχθεί στις 16 και 17 Ιουλίου.

Το πρόγραμμα της Διάσκεψης

Την Τετάρτη, 16 Ιουλίου, στις 7 το βράδυ (ώρα Νέας Υόρκης), ο Πρόεδρος θα παρακαθίσει σε δείπνο που παραθέτει ο ΓΓ του ΟΗΕ προς όλους τους συμμετέχοντες. Το δείπνο θα πραγματοποιηθεί σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα στο κεντρικό κτήριο της έδρας των Ηνωμένων Εθνών και σηματοδοτεί την έναρξη της άτυπης διευρυμένης συνάντησης.

Την επομένη, Πέμπτη 17 Ιουλίου, στις 10:25 το πρωί (ώρα Νέας Υόρκης), ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Αντόνιο Γκουτέρες στον ίδιο χώρο. Αντίστοιχες διμερείς συναντήσεις θα πραγματοποιηθούν και με τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα μέρη στη διαδικασία.

Στις 11:30 π.μ. θα ξεκινήσει η Ολομέλεια της άτυπης συνάντησης, με αρχικές τοποθετήσεις από κάθε πλευρά, και θα ακολουθήσει ανταλλαγή απόψεων. Στη 1:30 μ.μ. οι επικεφαλής των αντιπροσωπειών, συνοδευόμενοι από ένα ακόμη μέλος της ομάδας τους, θα συμμετάσχουν σε γεύμα εργασίας.

Μετά το γεύμα, θα πραγματοποιηθεί η τελική φάση της Ολομέλειας, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 4:45 το απόγευμα (ώρα Νέας Υόρκης). Το ίδιο βράδυ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης θα αναχωρήσει από τη Νέα Υόρκη.

Ποιοι θα συνοδεύσουν τον Πρόεδρο

Τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας θα συνοδεύσουν στην αποστολή: ο Γενικός Εισαγγελέας Γιώργος Σαββίδης, ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, η Υφυπουργός για Ευρωπαϊκά Θέματα Μαριλένα Ραουνά, ο Ελληνοκύπριος Διαπραγματευτής Μενέλαος Μενελάου, ο Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Προέδρου Βίκτωρας Παπαδόπουλος, ο Διευθυντής του Διπλωματικού Γραφείου Δώρος Βενέζης, καθώς και οι Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, Βασίλης Πρωτοπαπάς και άλλοι υπηρεσιακοί αξιωματούχοι.

Οι στόχοι της Λευκωσίας

«Πηγαίνουμε στη συνάντηση αυτή πλήρως προετοιμασμένοι, με πλήρη συναίσθηση της ευθύνης μας και με απόλυτη πολιτική βούληση να συμβάλουμε ουσιαστικά στις προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών», ανέφερε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Τόνισε ότι η Λευκωσία προσέρχεται με θετική και εποικοδομητική στάση, προτείνοντας συγκεκριμένα μέτρα και εισηγήσεις με σκοπό αυτή η συνάντηση να αποτελέσει έναυσμα για επανέναρξη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων, βασισμένων στο συμφωνημένο πλαίσιο λύσης και στα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Η Κυπριακή Δημοκρατία, σημείωσε, παραμένει δεσμευμένη στην προσπάθεια επίτευξης μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως αυτή καθορίζεται από τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες της ΕΕ.

«Με τη συνέπειά μας στις αρχές του διεθνούς δικαίου, την προθυμία μας να συνεισφέρουμε εποικοδομητικά και τη γνήσια πολιτική μας βούληση, θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια να υποστηρίξουμε τη διαδικασία που συντονίζει ο Γενικός Γραμματέας και η Προσωπική του Απεσταλμένη».

Η ΕΕ εκτός διαπραγματευτικού τραπεζιού

Σε ερώτηση για το αν η ΕΕ θα συμμετάσχει στη διευρυμένη συνάντηση, ο Εκπρόσωπος δήλωσε ότι οι προσκλήσεις και η τελική σύνθεση των συμμετεχόντων καθορίζονται αποκλειστικά από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ. Υπογράμμισε, ωστόσο, πως η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί ότι η συμμετοχή της ΕΕ θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμη και εποικοδομητική, δεδομένου ότι οι ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως προβλέπεται και στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, συνδέονται άρρηκτα με την πορεία του Κυπριακού.

Επανέλαβε πως η απόφαση για την παρουσία της ΕΕ εναπόκειται στον Αντόνιο Γκουτέρες, υπενθυμίζοντας τη γνωστή αντίθεση της Τουρκίας στο συγκεκριμένο ζήτημα.

Σε συμπληρωματική ερώτηση, ο Εκπρόσωπος ανέφερε πως, σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες, η ΕΕ δεν θα συμμετέχει τελικά στην παρούσα συνάντηση. Υπενθύμισε ωστόσο τη σαφή θέση τόσο της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και της ίδιας της ΕΕ, όπως αυτή εκφράστηκε μέσα από την κοινή επιστολή των Προέδρων της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς τον ΓΓ του ΟΗΕ κατά την προηγούμενη συνάντηση.

Πρόσθεσε ότι, ιδίως μετά τον διορισμό του Γιοχάνες Χαν ως ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ για το Κυπριακό, διαφαίνεται μια ουσιαστική πρόθεση της Ένωσης να εμπλακεί πιο ενεργά στη διαδικασία. «Η δική μας θέση είναι σαφής: η Τουρκία δίνει μεγάλη βαρύτητα στις ευρωτουρκικές σχέσεις, όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις των κυρίων Ερντογάν και Φιντάν. Πλέον, η ΕΕ έχει εκφραστεί με σαφήνεια για τη διασύνδεση της ευρωτουρκικής προόδου με τις εξελίξεις στο Κυπριακό, και θεωρούμε ότι υπό αυτό το πρίσμα η συμβολή της στην προσπάθεια του ΟΗΕ μπορεί να αποδειχθεί καταλυτική».

«Η συζήτηση πρέπει να αφορά την ουσία»

Ερωτηθείς αν υπάρχει προοπτική για ουσιαστική συζήτηση στη Νέα Υόρκη ή αν η συζήτηση θα περιοριστεί σε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ο Εκπρόσωπος ήταν ξεκάθαρος: «Δεν προσερχόμαστε σε αυτή τη συνάντηση με χαμηλές προσδοκίες ούτε περιορισμένο ορίζοντα. Αντιθέτως, στοχεύουμε ξεκάθαρα στη συζήτηση επί της ουσίας».

Τόνισε ότι η παρούσα σύνθεση της πολυμερούς συνάντησης προσφέρει τις προϋποθέσεις για μια ουσιαστική προσέγγιση και ότι σε καμία περίπτωση η ενασχόληση με ΜΟΕ δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη συζήτηση για την επίλυση του Κυπριακού. «Ο στόχος μας είναι η συνάντηση της Νέας Υόρκης να λειτουργήσει ως αφετηρία για την επανεκκίνηση πραγματικών διαπραγματεύσεων, από το σημείο που διακόπηκαν».

Η στάση του Ηνωμένου Βασιλείου

Αναφορικά με τη στάση του Ηνωμένου Βασιλείου, και απαντώντας σε σχετική ερώτηση για το κατά πόσο προκαλεί ανησυχία η τοποθέτηση ορισμένων Βρετανών αξιωματούχων, ο Εκπρόσωπος υπογράμμισε ότι το Λονδίνο, ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας και ως συντάκτης σημαντικών ψηφισμάτων για το Κυπριακό, παραμένει σταθερά δεσμευμένο στο συμφωνημένο πλαίσιο της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας.

Υπενθύμισε τη στάση αρχών που υιοθέτησε το ΗΒ στην τελευταία πολυμερή διάσκεψη, όπου επαναβεβαίωσε την προσήλωσή του στα ψηφίσματα των ΗΕ. Τόνισε επίσης τις επανειλημμένες σχετικές τοποθετήσεις του Υπουργού Εξωτερικών της χώρας και του ίδιου του Πρωθυπουργού. Όπως σημείωσε, «υπό την ηγεσία του Κιρ Στάρμερ, οι διμερείς σχέσεις Κύπρου – Ηνωμένου Βασιλείου έχουν ενισχυθεί σημαντικά. Σε μόλις δέκα μήνες διακυβέρνησης, ο Πρωθυπουργός έχει ήδη πραγματοποιήσει τρεις συναντήσεις με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη».