του Άδωνη Γιάγκου

Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του ΡΙΚ για τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας (Απρίλιος 2024 – Νοέμβριος 2025) παρουσιάζει ένα εύρημα που, αν δεν ήταν τόσο ανησυχητικό, θα ήταν σχεδόν σουρεαλιστικό, οι «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» καταγράφονται στο μηδέν. Κυριολεκτικά. Από το ήδη ισχνό 1% του 2024, το ποσοστό πέφτει σε 0% το 2025. Σε μια χώρα που ψήνεται κάθε καλοκαίρι, που διψάει κάθε φθινόπωρο και που καίγεται κάθε Ιούλιο και Αύγουστο, οι πολίτες αξιολογούν την κλιματική κρίση ως… ανύπαρκτο πρόβλημα!

Την ώρα που η διαφθορά ανεβαίνει στο 28% και η ακρίβεια αγγίζει το 24%, η κλιματική αλλαγή εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο των Κυπρίων. Όχι γιατί τα περιβαλλοντικά προβλήματα μειώθηκαν, αφού το αντίθετο συμβαίνει. Η ξηρασία βαθαίνει, τα δάση συρρικνώνονται, οι καύσωνες πολλαπλασιάζονται, η θάλασσα ανεβαίνει. Αλλά η δημόσια συνείδηση φαίνεται να λειτουργεί ως τυφλό σημείο, η κλιματική κρίση δεν καταγράφεται ως «άμεσος πόνος», άρα δεν θεωρείται πρόβλημα. Η κοινωνία μετρά αυτό που πονά σήμερα, όχι αυτό που θα της κοστίσει αύριο και τα πολιτικά συστήματα, δυστυχώς, ακολουθούν την ίδια λογική.

Η Κύπρος είναι νησί της Μεσογείου, μία από τις πιο ευάλωτες περιοχές στον πλανήτη. Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, θα γίνει συντομότερα και εντονότερα ένα από τα μεγάλα θύματα της κλιματικής αποσταθεροποίησης. Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες αντιλαμβάνονται τα προβλήματα με τρόπο ριζικά αποκομμένο από αυτή την πραγματικότητα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, η κλιματική κρίση δεν παρουσιάζεται στα ΜΜΕ ως καθημερινή είδηση, αλλά ως περιστασιακή ειδική αναφορά.

Ο πολίτης βλέπει την ακρίβεια στο σουπερμάρκετ, τη διαφθορά στα πρωτοσέλιδα και την κρίση στο μεταναστευτικό στην τηλεόραση. Δεν βλέπει όμως τα ρεπορτάζ για τα υδροφόρα στρώματα που στερεύουν, ούτε για την ερημοποίηση που προχωρά.

Δεύτερον, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν σχεδόν εξοικειωθεί. Οι Κύπριοι μεγάλωσαν με ζέστη, πυρκαγιές και λειψυδρία. Η μέρα με 45°C πια δεν συγκλονίζει, είναι άλλη μια καλοκαιρινή μέρα. Όσο η καταστροφή μοιάζει με το φυσιολογικό, τόσο η πολιτική βαρύτητά της μειώνεται. Τρίτον, οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, δεν έχουν χτίσει το αφήγημα ότι η κλιματική κρίση είναι οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα. Παραμένει ακόμη παγιδευμένη στο περιβαλλοντικό της κουτάκι, σαν να αφορά μόνο φυσιολάτρες και οικολόγους και όχι τους εργαζομένους, τους αγρότες ή τους κατοίκους των πόλεων.

Το μηδενικό ποσοστό στις «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» δεν είναι απλά δείκτης αδιαφορίας. Είναι πολιτικό μήνυμα: «Κανείς δεν θα ζητήσει λογαριασμό για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα».

Και αυτό ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να το αφήνουν για αργότερα, μόνο που το «αργότερα» έχει ήδη φτάσει. Την ώρα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν πράσινες μεταβάσεις, η Κύπρος εξακολουθεί να είναι ενεργειακά εξαρτημένη, γεμάτη παράνομα χωματουργικά, με ανεπαρκή αστική σκιά και με ανθεκτικότητα σχεδόν μηδενική απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Η χώρα βρίσκεται εκτεθειμένη αλλά η κοινωνική αντίληψη επιμένει πως δεν είναι της ώρας.

Το παράδοξο είναι ότι, σε μερικά χρόνια, τα προβλήματα που σήμερα βρίσκονται στην κορυφή, διαφθορά, ακρίβεια, μετανάστευση θα εντείνονται εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Η ακρίβεια θα αυξηθεί λόγω κλιματικών πληγμάτων στη γεωργία. Η μετανάστευση θα αυξηθεί λόγω νέων κλιματικών προσφύγων. Η διαφθορά θα βρει νέο τεράστιο πεδίο δράσης στις πράσινες επενδύσεις. Και τότε, το σημερινό μηδενικό θα μοιάζει όχι μόνο λανθασμένο, αλλά μοιραίο.

Αν η δημοσκόπηση δείχνει κάτι, είναι ότι το μεγάλο στοίχημα της Κύπρου δεν είναι να πείσει τους πολίτες πως η κλιματική κρίση είναι πραγματική. Το γνωρίζουν. Το στοίχημα είναι να αντιληφθούν ότι είναι εδώ και ότι αν συνεχίσουν να τη θεωρούν ασήμαντη, η ίδια η ζωή στο νησί θα γίνει ασήμαντη μπροστά στις δυνάμεις που ήδη ξεδιπλώνονται. Τότε, κανένα μηδενικό δεν θα μας σώσει.

*Μέλους Κινήματος Οικολόγων

Το πολυαναμενόμενο βιβλίο «Ιθάκη» του πρώην Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα κυκλοφόρησε σήμερα, πυροδοτώντας νέο κύκλο συζητήσεων για τη διακυβέρνησή του, τις διαπραγματεύσεις για το ελληνικό χρέος και —κυρίως— το Κυπριακό. Με κεντρικό πρόσωπο τον ίδιο τον Τσίπρα, το βιβλίο περιλαμβάνει λεπτομερείς περιγραφές για το τι συνέβη στο Κραν Μοντανά, ενώ αποκλειστικά στο IBNA ανώτερα διπλωματικά στελέχη της Τουρκίας που συμμετείχαν στις συνομιλίες απαντούν στις αναφορές του, καταθέτοντας τη δική τους εκδοχή.

Η «Ιθάκη» και οι νέες αφηγήσεις για το Κυπριακό

Στο εκτενές κεφάλαιο με τίτλο «Κυπριακό, μια ανάσα από τη λύση», ο Αλέξης Τσίπρας περιγράφει με λεπτομέρειες το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων της περιόδου 2016–2017, τον σχεδιασμό της ελληνικής και ελληνοκυπριακής πλευράς και την κορυφαία στιγμή της Διάσκεψης στο Κραν Μοντανά. Ο πρώην Πρωθυπουργός υποστηρίζει ότι η Ελλάδα επικέντρωσε αποκλειστικά στη διεθνή πτυχή ασφάλειας, αξιώνοντας την κατάργηση των εγγυήσεων και την πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο. Θεωρεί δε ότι το «Πλαίσιο Guterres» αποτέλεσε ιστορική ευκαιρία για συμφωνία, η οποία χάθηκε λόγω της «αδιαλλαξίας» της τουρκικής πλευράς στο δείπνο της 6ης Ιουλίου. Παράλληλα, αναφέρεται στις κρίσιμες επαφές με τον τότε Τούρκο Πρωθυπουργό Binali Yıldırım, αλλά και στο μήνυμα που, όπως γράφει, είχε δώσει ο Mevlüt Çavuşoğlu στον António Guterres σχετικά με πιθανή κατάργηση των εγγυήσεων.

Αποκλειστικά στο IBNA – Τούρκοι διπλωμάτες απαντούν στις αναφορές Τσίπρα

Ανώτερο στέλεχος του τουρκικού ΥΠΕΞ, που συμμετείχε στις συνομιλίες του Κραν Μοντανά, δήλωσε αποκλειστικά στο IBNA ότι «δεν υπήρχε καμία ευκαιρία όπως παρουσιάστηκε», προσθέτοντας πως η τουρκική πλευρά είχε πει ότι θα επανεξέταζε την παρουσία των τουρκικών δυνάμεων μετά από μια περίοδο τριών εκλογικών κύκλων και ότι «απορρίψαμε σαφώς την αυτονομία, όπως στη “ρήτρα λήξης”», καταλήγοντας με τη φράση «αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να το καταλάβουν».

Η τοποθέτηση αυτή διαφοροποιείται έντονα από την ανάγνωση του Τσίπρα, ιδιαίτερα ως προς το ζήτημα των εγγυήσεων και του χρονοδιαγράμματος αποχώρησης. Δεύτερος ανώτερος διπλωμάτης, που επίσης συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις, ανέφερε στο IBNA ότι πρόκειται για «σημαντικά σημεία, αλλά αυτό που λέει για τη θέση μας σχετικά με τις εγγυήσεις δεν είναι αλήθεια», αφήνοντας σαφώς να εννοηθεί ότι η Άγκυρα δεν αποδέχεται τον τρόπο με τον οποίο περιγράφονται οι τουρκικές θέσεις στο βιβλίο.

Οι δηλώσεις αυτές δείχνουν ότι η τουρκική πλευρά αμφισβητεί τον τρόπο με τον οποίο αποτυπώνεται το κλίμα και οι προτάσεις εκείνης της περιόδου, προσθέτοντας μια νέα διάσταση στην ήδη φορτισμένη συζήτηση για το Κραν Μοντανά.

ΟΗΕ, ΕΕ και οι ισορροπίες που καθόρισαν το Κραν Μοντανά

Το Κυπριακό παρέμεινε, για όλη την περίοδο 2016–2017, μία από τις πιο περίπλοκες διεθνείς ατζέντες στο πλαίσιο του ΟΗΕ, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να παρακολουθεί διακριτικά τις εξελίξεις, λόγω του διπλού ρόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας ως κράτους-μέλους. Το «Πλαίσιο Guterres» είχε χαρακτηριστεί τότε από διεθνείς παράγοντες ως το πιο κοντινό σημείο σε μια πιθανή ιστορική συμφωνία.

Ωστόσο, η σύγκρουση ανάμεσα στην ανάγκη της ελληνοκυπριακής πλευράς για ισχυρές ασφαλιστικές δικλείδες και στην τουρκική αντίληψη περί διαχρονικών εγγυήσεων δημιούργησε ένα αξεπέραστο ρήγμα, που τελικά αποδείχθηκε καθοριστικό για την κατάληξη της Διάσκεψης. Το βιβλίο του Τσίπρα αναμένεται να αναζωπυρώσει τη συζήτηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το πώς διαχειρίζεται κρίσιμες ειρηνευτικές διαδικασίες και κατά πόσον το θεσμικό της βάρος μπορεί να επηρεάσει πρακτικά τις ρυθμίσεις ασφαλείας σε ένα μελλοντικό πλαίσιο λύσης.

Τι αποκαλύπτει η «Ιθάκη» για τις ελληνικές και τουρκικές προσεγγίσεις

Η «Ιθάκη» καταθέτει μια εκδοχή που προβάλλει την ευθύνη της τουρκικής πλευράς για την κατάρρευση της Διάσκεψης, παρουσιάζοντας το Κραν Μοντανά ως χαμένη ευκαιρία που ναυάγησε στο ζήτημα των εγγυήσεων και της αποχώρησης των στρατευμάτων. Την ίδια στιγμή, οι αποκλειστικές απαντήσεις που εξασφάλισε το IBNA από ανώτερους Τούρκους διπλωμάτες δημιουργούν έντονη αντίστιξη, φέρνοντας στην επιφάνεια διαφορετικές αναγνώσεις για το τι συνέβη στο δείπνο της 6ης Ιουλίου, αντιφατικές εκτιμήσεις για το περιεχόμενο του μηνύματος Çavuşoğlu προς τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ και πλήρη σύγκρουση σχετικά με το κατά πόσο υπήρξε πράγματι ένα «παράθυρο» κατάργησης των εγγυήσεων.

Αυτό δείχνει ότι το Κυπριακό παραμένει μια υπόθεση όπου η μνήμη, το θεσμικό πλαίσιο και η πολιτική ερμηνεία έχουν εξίσου μεγάλη σημασία με τα ίδια τα γεγονότα, ενώ αναδεικνύει το πόσο διαφορετικά αποτιμούν την ίδια συγκυρία Αθήνα, Λευκωσία και Άγκυρα.

Νέος κύκλος συζητήσεων και πολιτικών αναγνώσεων

Η έκδοση της «Ιθάκης» ανοίγει ήδη νέο πολιτικό και διπλωματικό διάλογο εντός Ελλάδας, Κύπρου και Τουρκίας, με το περιεχόμενο του βιβλίου να λειτουργεί ως αφετηρία για επαναξιολόγηση της διαπραγματευτικής στρατηγικής κάθε πλευράς.

Στο επόμενο διάστημα αναμένεται έντονη δημόσια συζήτηση για τις «αλήθειες» και τις διαφορετικές εκδοχές των γεγονότων, αντιδράσεις από Λευκωσία και Άγκυρα για τα σημεία που τους αφορούν, καθώς και αναλυτικά σχόλια από διεθνείς φορείς, ειδικά σε σχέση με το «Πλαίσιο Guterres» και τον ρόλο του ΟΗΕ. Το Κυπριακό, όπως αποδεικνύει και η «Ιθάκη», δεν έχει κλείσει· αντίθετα, η συζήτηση για το Κραν Μοντανά είναι πιθανό να ξαναζωντανέψει με νέα ένταση, τόσο σε πολιτικό όσο και σε διπλωματικό επίπεδο.

ΠΗΓΗ: IBNA

Γράφει ο Μιχάλης Ψύλος διευθυντής του naftemporiki.gr.

Oι μετοχές του αμυντικού κλάδου αναμένεται να δεχθούν ισχυρές πιέσεις, στην περίπτωση που επιτευχθεί η πολυαναμενόμενη ειρήνη στην Ουκρανία – κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά το κλίμα στον τομέα της πολεμικής βιομηχανίας, βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης θα παραμείνουν σταθερές.

Ο φόβος για την …ειρήνη στην Ουκρανία προκαλεί κατάρρευση στις μετοχές των αμυντικών βιομηχανιών στην Ευρώπη!

Στο χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης, η είδηση για την πιθανή επίτευξη συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου με βάση το σχέδιο Τραμπ, βυθίζει τις μετοχές των γερμανικών αμυντικών βιομηχανιών:

Η μετοχή της Rheinmetall υποχώρησε κατά 7,18% στα 1.519,50 ευρώ την Παρασκευή και σήμερα καταγράφει επίσης πτώση κατά 3,78% στα 1.462,00 ευρώ.

Η αξία των μετοχών της Rheinmetall είχε υπερτριπλασιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου, φτάνοντας τα 2.008 ευρώ, αλλά μέχρι σήμερα το πρωί είχαν διορθωθεί κατά 29% από αυτό το ιστορικό υψηλό. Το κέρδος από την αρχή του έτους είχε συρρικνωθεί στο 132%. Παρά την τρέχουσα υποχώρηση, η Rheinmetall παραμένει νικήτρια του πολέμου: η τιμή της μετοχής της έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 2000% από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο του 2022.

Οι μετοχές της HENSOLDT έκλεισαν με πτώση 6,57% στα 72,50 ευρώ και η υποχώρηση συνεχίστηκε σήμερα με απώλειες έως και 3,38%, στα 70,05 ευρώ.

Η μετοχή του προμηθευτή αμυντικού υλικού RENK με έδρα το Άουγκσμπουργκ, μετά την πτώση κατά 8,36% την Παρασκευή, υποχωρεί επίσης σήμερα κατά 3,33%.

Φοβούνται την ειρήνη

Αυτό το φαινόμενο, το οποίο η οικονομική πύλη Borse Express περιγράφει κυνικά αλλά εύστοχα ως «άγχος ειρήνης», αποκαλύπτει μια παράδοξη λογική της αγοράς: δεν είναι ο ίδιος ο πόλεμος που σοκάρει τους μετόχους, αλλά το πιθανό τέλος του.

«Αν και η Rheinmetall αναφέρει παραγγελίες ρεκόρ και πλήρη παραγωγική ικανότητα, η απλή προοπτική μιας εκεχειρίας είναι αρκετή για να κλονίσει την τιμή της μετοχής της», λένε στη Ναυτεμπορική Ευρωπαίοι αναλυτές.

«Οι εικασίες γύρω από ένα πιθανό σχέδιο κατάπαυσης του πυρός επηρέασαν σημαντικά τις τιμές των μετοχών των κορυφαίων γερμανικών αμυντικών εταιρειών, αλλά οι αναλυτές τονίζουν ότι αυτό δεν αλλάζει το θεμελιώδες τοπίο των απειλών ή την πορεία για τον επανεξοπλισμό της Ευρώπης», λέει ο Ντέιβιντ Πέρι της JPMorgan. Ο Aμερικανός οικονομολόγος θεωρεί μάλιστα τη διόρθωση της Rheinmetall ως μια καλή ευκαιρία εισόδου.

Ισχυρές πιέσεις

Σε κάθε περίπτωση, οι μετοχές του αμυντικού κλάδου αναμένεται να δεχθούν ισχυρές πιέσεις, στην περίπτωση που επιτευχθεί η πολυαναμενόμενη ειρήνη στην Ουκρανία – κάτι που θα επηρεάσει αρνητικά το κλίμα στον τομέα της πολεμικής βιομηχανίας, βραχυπρόθεσμα.

Ωστόσο, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης θα παραμείνουν σταθερές, καθώς η πολιτική συσσώρευσης όπλων της Ευρώπης είναι πιθανό να συνεχιστεί ακόμη και με μια εκεχειρία στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με την AKTIONΑR, «αυτό δεν θα αλλάξει τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, επειδή η επίγνωση της ανάγκης για αμυντική θωράκιση της Ευρώπης και οι ανησυχίες για τη Ρωσία ως επιτιθέμενη χώρα στην Ευρώπη δεν θα εξαφανιστούν».

Επανεξοπλισμός – μαμούθ

Η Γερμανία σχεδιάζει να δαπανήσει από 377 δισεκατομμύρια ευρώ για να επανεξοπλιστεί, ώστε να εξασφαλίσει μια ισχυρή θέση στη σκακιέρα, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο, δεδομένου ότι η προβολή ισχύος θα διαρκέσει δεκαετίες, όχι χρόνια.

«Η λίστα της Γερμανίας για στρατιωτικό εξοπλισμό ανέρχεται σε 377 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Politico, που έχει δει το 39σέλιδο σχέδιο των γερμανικών προμηθειών. Το έγγραφο, που μέχρι τους τελευταίους μήνες είχε παραμείνει εν μέρει απόρρητο, καθορίζει το πεδίο εφαρμογής εντός του οποίου η Γερμανία σκοπεύει να μετατρέψει την Bundeswehr στον «ισχυρότερο συμβατικό στρατό στην Ευρώπη» χρησιμοποιώντας όλους τους απαραίτητους οικονομικούς πόρους.

Ο Γερμανός Καγκελάριος Μερτς σκοπεύει να απελευθερώσει την άμυνα από το συνταγματικό φρένο χρέους, επιτρέποντας βιώσιμες πολυετείς δαπάνες πέραν του ειδικού ταμείου των 100 δισεκατομμυρίων ευρώ που συστάθηκε κατά τη διάρκεια της θητείας του Καγκελάριου Όλαφ Σολτς, παραμένοντας παράλληλα «σταθερά προσκολλημένη στην εγχώρια βιομηχανία», γράφει η ευρωπαϊκή ιστοσελίδα.

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ .gr