Η Αρκτική, μια περιοχή που για χρόνια συνδέθηκε με το απέραντο ψύχος και τις πολικές αρκούδες, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος. Η κλιματική αλλαγή και η συνεπαγόμενη τήξη των πάγων έχουν αναδείξει την περιοχή σε στρατηγικό και οικονομικό κόμβο, προσελκύοντας τις ισχυρότερες παγκόσμιες δυνάμεις. Ο Mads Qvist Frederiksen, εκτελεστικός διευθυντής του Arctic Economic Council, μιλά για τη γεωπολιτική σημασία της Αρκτικής, τις επενδυτικές προοπτικές και το ρόλο της ελληνικής ναυτιλίας σε αυτή τη νέα πραγματικότητα.

Η αυξημένη εστίαση των μεγάλων δυνάμεων στην Αρκτική δεν είναι τυχαία. Όπως εξηγεί ο κ. Frederiksen, η περιοχή αποτελεί το πεδίο όπου η Ρωσία διατηρεί ξεκάθαρη υπεροχή: το 50% της Αρκτικής ανήκει στη ρωσική επικράτεια, ενώ το 75% της οικονομικής δραστηριότητας στην περιοχή συνδέεται με τη Ρωσία. Επιπλέον, η Μόσχα διαθέτει περισσότερα παγοθραυστικά από τις ΗΠΑ, γεγονός που ενισχύει τον έλεγχό της στις εμπορικές διαδρομές.

Η Ουάσιγκτον, υπό την ηγεσία του Ντόναλντ Τραμπ, έχει στραμμένο το βλέμμα της σε τρεις στρατηγικές χώρες: τον Καναδά, τη Γροιλανδία και την Ουκρανία. Ο κοινός παρονομαστής; Οι κρίσιμες πρώτες ύλες και οι εξορυκτικές δυνατότητες. Η αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη Γροιλανδία είναι δεδομένη, ενώ οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα να επεκτείνουν τις εξορυκτικές επενδύσεις τους στο νησί, χωρίς να χρειάζεται να το προσαρτήσουν.

Η Κίνα, από την πλευρά της, έχει αναπτύξει τον λεγόμενο Polar Silk Road, ωστόσο οι επενδύσεις της στην περιοχή είναι περιορισμένες σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις.

Η οικονομία της Αρκτικής στηρίζεται κυρίως σε τρεις τομείς:

  1. Αλιεία: Το 95% των εξαγωγών της Γροιλανδίας και ένα σημαντικό ποσοστό των εξαγωγών της Νορβηγίας προέρχονται από την αλιευτική βιομηχανία. Η Κίνα αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά για αυτά τα προϊόντα.
  2. Ενέργεια: Η Αρκτική διαθέτει πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, ιδίως στη Ρωσία και την Αλάσκα. Στην Ισλανδία, ωστόσο, κυριαρχεί η γεωθερμική ενέργεια.
  3. Εξορυκτική βιομηχανία: Παρότι η Κίνα έχει πραγματοποιήσει κάποιες επενδύσεις, οι μεγάλες ευκαιρίες εξακολουθούν να είναι ανοιχτές για εταιρείες που ενδιαφέρονται για κρίσιμες πρώτες ύλες, όπως χαλκός, νικέλιο και ουράνιο.

Με την τήξη των πάγων, νέες θαλάσσιες διαδρομές αρχίζουν να διαμορφώνονται, προσφέροντας εναλλακτικές στο Σουέζ και τον Παναμά. Οι τρεις κύριες διαδρομές είναι:

  • Βορειοδυτικό Πέρασμα (πάνω από τον Καναδά): Παραμένει αβέβαιο εάν θα γίνει πλήρως πλωτό στο άμεσο μέλλον.
  • Βορειοανατολικό Πέρασμα (κατά μήκος των ρωσικών ακτών): Προς το παρόν χρησιμοποιείται κυρίως από ρωσικά και κινεζικά πλοία.
  • Transpolar Route: Πιθανό να καταστεί πλωτό μέσα στα επόμενα 20-30 χρόνια, απαιτεί όμως τεράστιες επενδύσεις σε υποδομές.

Για να αξιοποιηθούν οι διαδρομές αυτές, απαιτούνται επενδύσεις που εκτιμάται ότι θα ξεπεράσουν το 1 τρισ. δολάρια τα επόμενα 15 χρόνια. Η βιωσιμότητα αποτελεί κεντρικό ζητούμενο, καθώς η περιοχή φιλοξενεί μόλις 4 εκατομμύρια ανθρώπους, εκ των οποίων το 10% είναι ιθαγενείς. Η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να συνδυαστεί με περιβαλλοντική προστασία, ιδιαίτερα στον τομέα της αλιείας, της ενέργειας και της εξόρυξης.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της Αρκτικής είναι η προσέλκυση και διατήρηση εργατικού δυναμικού. Στο παρελθόν, το αφήγημα επικεντρωνόταν στην αγάπη για τη φύση και τα χειμερινά σπορ. Σήμερα, οι ευκαιρίες εργασίας εστιάζουν στην πράσινη μετάβαση και τις εξορυκτικές δραστηριότητες. Το ΝΑΤΟ και η ΕΕ ήδη επενδύουν σε άμυνα και εξόρυξη στη Φινλανδία και τη Σουηδία, αυξάνοντας τη ζήτηση για εργατικό δυναμικό.

Ο κ. Frederiksen στέλνει ένα σαφές μήνυμα στους Έλληνες εφοπλιστές: η Αρκτική αποτελεί έναν νέο εμπορικό και επενδυτικό ορίζοντα. Η ελληνική ναυτιλία, ως παγκόσμια δύναμη, έχει ήδη παρουσία στην περιοχή και μπορεί να επωφεληθεί από τις αναδυόμενες ναυτιλιακές διαδρομές και τις επενδύσεις στις θαλάσσιες υποδομές.

«Η Ελλάδα πάντα είχε σχέση με την Αρκτική μέσω των ναυτιλιακών της εταιρειών. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες και ανυπομονούμε να συνεργαστούμε περισσότερο με τους Έλληνες. Η ναυτιλία είναι στο DNA της Ελλάδας και της Αρκτικής. Αν συνδυάσουμε την εμπειρία από τον νότο και τον βορρά, θα δημιουργηθεί κάτι μαγικό», επισημαίνει.

Το μέλλον της Αρκτικής είναι αβέβαιο αλλά γεμάτο προκλήσεις και ευκαιρίες. Η κλιματική αλλαγή αναμένεται να αλλάξει το τοπίο, καθιστώντας την περιοχή πιο προσβάσιμη. Η αύξηση των επενδύσεων, οι νέες ναυτιλιακές διαδρομές και η ανάγκη για φυσικούς πόρους καθιστούν την Αρκτική έναν ανερχόμενο οικονομικό και γεωπολιτικό πυλώνα. Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η ελληνική ναυτιλία έχει τη δυνατότητα να παίξει καθοριστικό ρόλο, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση του εμπορικού μέλλοντος της περιοχής.

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ