Ο Τουφάν Έρχιουρμαν, νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση κατά της Λευκωσίας, επικρίνοντας τις πρόσφατες ενεργειακές πρωτοβουλίες της Κυπριακής Δημοκρατίας και κάνοντας λόγο για παραγκωνισμό της τουρκοκυπριακής κοινότητας. Σε γραπτή του δήλωση, χαρακτήρισε τις κινήσεις αυτές ως «αρνητική ένδειξη» για την ειλικρίνεια των προθέσεων της ελληνοκυπριακής πλευράς, εστιάζοντας ιδιαίτερα στο έργο του υποθαλάσσιου αγωγού φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Κύπρο.

Ο κ. Έρχιουρμαν άσκησε έντονη κριτική στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, σημειώνοντας πως από τη μια πλευρά «καλεί σε επανέναρξη των συνομιλιών για συνολική λύση» και από την άλλη «συμμετέχει σε ενέργειες που αγνοούν τους Τουρκοκύπριους». «Δεν θεωρώ θετικό σημάδι, στο πλαίσιο ενός τεστ ειλικρίνειας, τη συμμετοχή του κ. Χριστοδουλίδη σε πρωτοβουλίες για τη μεταφορά φυσικού αερίου από το Ισραήλ στην Κύπρο μέσω υποθαλάσσιου αγωγού», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Ο Τουφάν Έρχιουρμαν επανέλαβε τη θέση ότι οι Τουρκοκύπριοι αποτελούν «έναν από τους δύο ίσους συνιδρυτές εταίρους στο νησί», επισημαίνοντας πως «δεν είναι αποδεκτό να λαμβάνονται αποφάσεις χωρίς τη συμμετοχή και τη βούλησή μας σε ζητήματα όπως η ενέργεια και οι θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας». Παράλληλα, υπενθύμισε τις αντιδράσεις της τουρκοκυπριακής πλευράς απέναντι και στο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης «Great Sea Interconnector (GSI)», το οποίο –όπως υποστήριξε– παραβλέπει τα συμφέροντα της κοινότητάς του.

Ο Τουρκοκύπριος ηγέτης υπογράμμισε ότι για να υπάρξει προοπτική λύσης στην Κύπρο απαιτείται πρώτα η διαμόρφωση «ενός κλίματος λύσης», κάτι που, όπως είπε, δεν μπορεί να επιτευχθεί όταν προωθούνται πρωτοβουλίες που ενδέχεται να πλήξουν τη σταθερότητα της περιοχής και αποκλείουν τους Τουρκοκύπριους από τη διαδικασία.

Καταλήγοντας, ο Έρχιουρμαν διαβεβαίωσε ότι θα συνεχίσει να εργάζεται προς την κατεύθυνση δημιουργίας θετικού κλίματος για λύση, ξεκαθαρίζοντας ωστόσο πως η τουρκοκυπριακή πλευρά «δεν πρόκειται να παραβλέψει ενέργειες που την πλήττουν ή την αγνοούν».

Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος του ΔΗΣΥ, Ευθύμιος Δίπλαρος, τοποθετήθηκε στην εκπομπή Μεσημέρι και Κάτι απαντώντας στον νομικό και Πρόεδρο της ΔΗΜΑΛ, Χρίστο Κληρίδη, σχετικά με την απουσία πρόσκλησης προς την οικογένεια για το μνημόσυνο του Γλαύκου Κληρίδη.

Αρχικά, ο κ. Δίπλαρος ανέφερε: «Θα προσπεράσω όσα είπε ο φίλτατος και αγαπητός Χρίστος Κληρίδης, επισημαίνοντας πως υπήρξε δημόσια πρόσκληση. Το γεγονός ότι στο 12ο μνημόσυνο ο κύριος ομιλητής ήταν ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας λέει πολλά. Πρώτον, αναδεικνύει την άριστη σχέση Ελλάδας–Κύπρου, δεύτερον, τη στενή συνεργασία που διατηρούμε ως ΔΗΣΥ με τη Νέα Δημοκρατία, και τρίτον, υπενθυμίζει ότι ο πατέρας του Πρωθυπουργού συμπορεύτηκε με τον Πατριάρχη της παράταξής μας σε κοινά οράματα, όπως η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μόνη η παρουσία του Πρωθυπουργού αποτέλεσε για εμάς μεγάλη τιμή».

Αναφορικά με το ζήτημα της πρόσκλησης, διευκρίνισε: «Υπήρξε δημόσια πρόσκληση, ωστόσο κρατώ από όσα είπε ο φίλος Χρίστος Κληρίδης ότι θα μπορούσε να γίνει και επίσημη πρόσκληση — όπως, όμως, δεν εστάλη επίσημη πρόσκληση σε κανέναν. Δεν υπήρξε κανένα κίνητρο, ούτε πρόθεση για προεκλογική εκμετάλλευση ή πολιτική σύναξη. Θα θέλαμε πραγματικά να παρευρεθεί ολόκληρη η οικογένεια. Εκφράζω την ειλικρινή μου απολογία, αν ανέμεναν μια πιο επίσημη πρόσκληση· ίσως αυτό να γίνει στο μέλλον».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί την Τουρκία να επιβεβαιώσει εκ νέου τη δέσμευσή της στις συνομιλίες για διευθέτηση του Κυπριακού υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, υπογραμμίζοντας στην ετήσια έκθεση προόδου ότι θα πρέπει να αποφευχθούν μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις στο νησί και να μπλοκάρουν την επανέναρξη των συνομιλιών. Παράλληλα, επαναλαμβάνεται ότι η ΕΕ παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού εντός του πλαισίου του ΟΗΕ και βάσει των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας και των αρχών της Ένωσης.

Η ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Τουρκία δημοσιοποιήθηκε μετά την έγκριση από το Κολλέγιο των Επιτρόπων και καλύπτει την περίοδο Σεπτέμβριος 2024 – Σεπτέμβριος 2025. Αν και αποτυπώνει μικρές βελτιώσεις σε ορισμένους οικονομικούς και τεχνικούς τομείς, υπογραμμίζει τη συνεχιζόμενη υποχώρηση σε θέματα δημοκρατίας, κράτους δικαίου και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Επίτροπος για τη Διεύρυνση, Μάρτα Κος, δήλωσε ότι «η Τουρκία παραμένει σημαντικός εταίρος στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα, όμως η συνεχιζόμενη επιδείνωση των δημοκρατικών προτύπων και του κράτους δικαίου παραμένει σοβαρή ανησυχία. Οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε στασιμότητα από το 2018».

Η έκθεση τονίζει ότι η ΕΕ αναμένει σαφή δέσμευση της Τουρκίας για σχέσεις καλής γειτονίας και ειρηνική επίλυση διαφορών, αν χρειαστεί με προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο. Οι βασικές απαιτήσεις είναι:

1. Αποφυγή απειλών και ενεργειών που βλάπτουν τις σχέσεις καλής γειτονίας.

2. Ομαλοποίηση των σχέσεων με την Κυπριακή Δημοκρατία.

3. Σεβασμός της κυριαρχίας όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί των χωρικών υδάτων και του εναέριου χώρου τους, καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων, σύμφωνα με το διεθνές και ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της UNCLOS.

Η έκθεση καταγράφει την άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει και να συνεργαστεί με την Κυπριακή Δημοκρατία και σημειώνει τη συνέχιση στρατιωτικών ασκήσεων στις θαλάσσιες ζώνες της Κύπρου, την παρενόχληση κυπριακών αλιευτικών σκαφών και παραβίαση του εναέριου χώρου.

Σχετικά με το Κυπριακό, η Τουρκία εξακολουθεί να υποστηρίζει λύση δύο κρατών, αντίθετα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, ενώ η «τδβκ» συμμετέχει ως παρατηρητής στον Οργανισμό Τουρκικών Κρατών από το 2022. Η ΕΕ αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία και τονίζει ότι κάθε ενέργεια που διευκολύνει την αναγνώριση της τουρκοκυπριακής οντότητας υπονομεύει τις διαπραγματεύσεις υπό τον ΟΗΕ.

Η έκθεση επαναλαμβάνει την ανάγκη η Τουρκία να αναθεωρήσει μονομερείς ενέργειες στα Βαρώσια, σε πλήρη συμμόρφωση με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας (550, 789, 1251), ενώ τονίζει τη σημασία σεβασμού του διεθνούς δικαίου και συνεργασίας για δίκαιη λύση στο Κυπριακό.

Στον τομέα της δημοκρατίας, η έκθεση αναφέρει ότι αν και το γενικό πλαίσιο των εκλογών επιτρέπει ελεύθερη επιλογή, δεν παρέχεται ισότιμο πεδίο για όλους τους πολιτικούς φορείς. Η δικαστική πίεση περιορίζει την πολιτική πολυφωνία, ενώ η αντικατάσταση εκλεγμένων δημάρχων με κρατικούς διοικητές, με κατηγορίες για τρομοκρατία ή διαφθορά, είναι ανησυχητικό φαινόμενο.

Στον τομέα του κράτους δικαίου, η Τουρκία συνεχίζει να υποφέρει από έλλειψη ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, επιλεκτική εφαρμογή νόμων και έλεγχο από την εκτελεστική εξουσία, ενώ αρνείται την εφαρμογή αποφάσεων του ΕΔΔΑ και του Τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Στα ανθρώπινα δικαιώματα, η Τουρκία παραβιάζει συστηματικά την ελευθερία έκφρασης, τα δικαιώματα των μειονοτήτων και του Τύπου, με αυξημένες συλλήψεις και καταδίκες δημοσιογράφων, δικηγόρων και ακτιβιστών, ενώ νέες νομοθεσίες οδηγούν σε λογοκρισία και περιορισμένη πρόσβαση στην πληροφορία.

Στον οικονομικό τομέα, η Τουρκία έχει προχωρήσει στη δημιουργία λειτουργικής αγοράς, αλλά αντιμετωπίζει υψηλό πληθωρισμό, αστάθεια νομίσματος, εξάρτηση από εξωτερικά δάνεια και δομικά προβλήματα όπως υποαπασχόληση, υψηλή ανεργία νέων και χαμηλή συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας.

Στον τομέα μετανάστευσης και προσφύγων, η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 2,5 εκατ. Σύρους με προσωρινή προστασία, αλλά η πρόσβαση σε υγεία και εκπαίδευση παραμένει περιορισμένη, ενώ οι επιστροφές παράνομων μεταναστών από τα ελληνικά νησιά δεν έχουν επαναλειτουργήσει, παρά τις δεσμεύσεις της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας του 2016.