Νομικά αδιέξοδα για Δήμους και Κοινότητες-Κίνδυνος να παγιδευτεί η Μεταρρύθμιση

Στο πλαίσιο αυτό, τονίζει ο κ. Νουρής, κρίνεται ότι θα πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια ώστε να μην επιτραπεί σε επιμέρους κενά να θέσουν σε αμφισβήτηση το όλο εγχείρημα. Προς τούτο, η Βουλή των Αντιπροσώπων καλείται όπως προβεί, είτε σε ψήφιση των εν λόγω νομοσχεδίων σε Νόμο, είτε σε τέτοιες τροποποιήσεις, που να επιλύουν τα προβλήματα που έχουν προκύψει και να καθιστούν δυνατή την εφαρμογή των προνοιών της κείμενης νομοθεσίας και να επιλύουν το ζήτημα των αναπληρώσεων και της διενέργειας αναπληρωματικών εκλογών.

Υπενθυμίζεται ότι με την αναβολή των εκλογών, δημιουργήθηκε ένα κενό για το τι μέλλει γενέσθαι σε περιπτώσεις όπου ένας δήμαρχος ή κοινοτάρχης παραιτείται από τη θέση του. Ήδη υπάρχει η παραίτηση του Δημάρχου Γεροσκήπου, Μιχάλη Παυλίδη για προσωπικούς λόγους, και εάν δεν αλλάξει κάτι τις επόμενες ημερες, ο συγκεκριμένος δήμος θα πρέπει να διεξάγει αναπληρωματική εκλοδική διαδικασία.

Σημειώνεται πως με τη ψήφιση της αναβολής των εκλογών από τη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβριο, η θητεία των δημάρχων, μελών δημοτικών συμβουλίων, κοινοταρχών και κοινοτικών συμβούλων παρατάθηκε από την 1η Ιανουαρίου 2022, μέχρι και την τελευταία ημέρα του μηνός, κατά τον οποίο θα διενεργηθούν οι εκλογές για ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατά το έτος 2024.

Με βάση την ισχύουσα Νομοθεσία, στην περίπτωση που θέση δημάρχου, κοινοτάρχη και μέλους κοινοτικού συμβουλίου κενούται εντός του τελευταίου έτους της θητείας τους, δεν διεξάγεται αναπληρωματική εκλογή για πλήρωση της κενωθείσας θέσης. Μάλιστα στην επιστολή του ο υπουργός Εσωτερικών παρουσιάζει τα δεδομένα στους βουλευτές, στη βάση των προνοιών της ισχύουσας Νομοθεσίας:

Συγκεκριμένα:

(α) Σύμφωνα με τις πρόνοιες του εδαφίου (2) του άρθρου 37 του περί Δήμων Νόμου, σε  περίπτωση που η θέση δημάρχου κενούται εντός του τελευταίου χρόνου της θητείας του απερχόμενου δημάρχου, δε διεξάγεται αναπληρωματική εκλογή και καθήκοντα δημάρχου αναλαμβάνει ο αντιδήμαρχος για τον εναπομένοντα χρόνο της θητείας του συμβουλίου.

(β) Σύμφωνα με τις πρόνοιες του εδαφίου (5) του άρθρου 40 του περί Κοινοτήτων Νόμου, σε  περίπτωση που η θέση κοινοτάρχη κενούται κατά τον τελευταίο χρόνο της θητείας του απερχόμενου κοινοτάρχη, δε διεξάγεται αναπληρωματική εκλογή και καθήκοντα κοινοτάρχη αναλαμβάνει ο αναπληρωτής κοινοτάρχης για τον εναπομένοντα χρόν θητείας του συμβουλίου.

(γ) Σύμφωνα με τις πρόνοιες του εδαφίου (2)(ε) του άρθρου 36 του ίδιου Νόμου, σε  περίπτωση που η θέση μέλους κενωθεί κατά τον τελευταίο χρόνο της θητείας του απερχόμενου συμβουλίου, αναπληρωματική εκλογή διεξάγεται μόνο σε περίπτωση που o αριθμός των μελών έχει περιοριστεί κάτω από τον απαιτούμενο για απαρτία αριθμό των μελών.  Σημειώνεται, ότι ο περί Δήμων Νόμος δεν περιλαμβάνει αντίστοιχες πρόνοιες για την κένωση θέσης μέλους δημοτικού συμβουλίου.

Στη συνέχεια ο Νίκος Νουρής, σημειώνει πως το Υπουργείο Εσωτερικών, όπως ερμηνεύει την κείμενη νομοθεσία και έχοντας υπόψη τις θέσεις της Νομικής Υπηρεσίας, που εκφράστηκαν από τους εκπροσώπους της και ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών κατά τη συζήτηση των υπό αναφορά νομοσχεδίων, θεωρεί, ότι «η διάρκεια της κανονικής θητείας των συμβουλίων λήγει την 31η Δεκεμβρίου 2021 και από την 1η Ιανουαρίου 2022 ξεκινά η περίοδος παράτασης της θητείας, μέχρι το 2024. Ως εκ τούτου, μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2021 δεν διεξάγονται εφαρμόζονται οι πρόνοιες του εδαφίου (2), του άρθρου 37 του περί Δήμων Νόμου, καθώς και οι πρόνοιες του εδαφίου (5), του άρθρου 40 και του εδαφίου (2)(ε), του άρθρου 36 του περί Κοινοτήτων Νόμου ως προς το τελευταίο δωδεκάμηνο της πεντατετούς θητείας)».

Συναφώς, συνεχίζει ο υπουργός Εσωτερικών, «με εξαίρεση τον τελευταίο χρόνο της θητείας, όπως αναφέρεται πιο πάνω, σε περίπτωση κένωσης θέσης εφαρμόζονται οι πρόνοιες του εδαφίου (2) του άρθρου 19 του περί Δήμων Νόμου και οι πρόνοιες του εδαφίου (2) του άρθρου 19 του περί Κοινοτήτων Νόμου, σύμφωνα με τις οποίες η αναπληρωματική εκλογή διεξάγεται εντός προθεσμίας 45 ημερών από την ημερομηνία κένωσης της θέσης».

Με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά και τη ψήφιση της αναβολής, παραμένει μετέωρο το καθεστώς των μελών των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων από τις 18 Σεπτεμβρίου 2021 και εντεύθεν, που κατά τη περίοδο αυτή ανέλαβαν πρόσθετα καθήκοντα αναπληρωτή.

Μάλιστα, ο υπουργός σημειώνει πως με βάση τις διατάξεις των Νόμων, παράταση θητείας λαμβάνουν τα πρόσωπα (νυν εν ενεργεία δημάρχων, είτε εκλελεγμένων είτε ασκούντων [..] καθήκοντα δημάρχου …» και «… καθώς και η θητεία των νυν εν ενεργεία μελών των συμβουλίων…) που ασκούσαν καθήκοντα μέχρι και την έναρξη ισχύος των νόμων αυτών (δηλαδή κατά τις 17.9.2021).

«Η θητεία των προσώπων αυτών παρατείνεται μεν ως εκλελεγμένων που κατέχουν τη σχετική θέση, δεν διασαφηνίζεται όμως δε, το τι συμβαίνει ως προς το πρόσθετο καθήκον της αναπλήρωσης που ανέλαβαν όσοι από αυτούς το ανέλαβαν από τις 18 Σεπτεμβρίου 2021 και έπειτα. Συνεπώς, δημιουργούνται αδικαιολόγητα συνθήκες διαφορετικής μεταχείρισης, που δεν έχουν να κάνουν με την ουσία του θέματος, αλλά οφείλονται σε κενό / αβλεψία του νομοθετικού πλαισίου», υποδεικνύει ο υπουργός Εσωτερικών.

Δημιουργείται δηλαδή, συνεχίζει, «διάκριση, μεταξύ των ατόμων που ασκούσαν καθήκοντα δημάρχου ή κοινοτάρχη κατά την πιο πάνω ημερομηνία και των ατόμων που ασκούν αντίστοιχα καθήκοντα από τις 18 Σεπτεμβρίου 2021 και εντεύθεν. Η μεν πρώτη περίπτωση θα συνεχίσει να ασκεί τα εν λόγω καθήκοντα μέχρι και την τελευταία ημέρα του μήνα κατά την οποία θα διεξαχθούν γενικές δημοτικές και κοινοτικές εκλογές το 2024, ενώ στη δεύτερη περίπτωση, θα πρέπει να διεξαχθεί αναπληρωματική εκλογή για πλήρωση των κενών θέσεων».

Επιπλέον, ο Νίκος Νουρής εγείρει το ερώτημα, «κατά πόσο οι πρόνοιες της νομοθεσίας για μη διενέργεια αναπληρωματικών εκλογών κατά τον τελευταίο χρόνο της θητείας των δημάρχων, κοινοταρχών και μελών κοινοτικών συμβουλίων, εφαρμόζονται κατ’ αναλογία για την παράταση της θητείας τους μέχρι το 2024. Η θέση της Νομικής Υπηρεσίας, όπως αυτή εκφράστηκε και κατά τη συζήτηση των υπό αναφορά νομοσχεδίων ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, είναι ότι θα πρέπει να επιδιωχθεί άμεσα η σαφής ρύθμιση του ζητήματος αυτού».

Μάλιστα υπενθυμίζει πως, «κατά το στάδιο της σχετικής συζήτησης ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών, κάποια πολιτικά κόμματα ανέφεραν, πως απαιτείτο περισσότερος χρόνος και επαναφορά του θέματος πριν το τέλος του τρέχοντος έτους, σε συνάρτηση και με την εν εξελίξει συζήτηση των νομοσχεδίων για τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Όμως, η Βουλή των Αντιπροσώπων προέβη σε τροποποίηση των σχετικών νομοσχεδίων, αφαιρώντας τις πρόνοιες που περιλαμβάνονταν σ’ αυτά για μη διεξαγωγή εκλογών. Το Υπουργείο Εσωτερικών, ανταποκρινόμενο στο αίτημα της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εσωτερικών για ολοκλήρωση της συζήτησης πριν το τέλος του τρέχοντος έτους, ώστε να καλυφθούν τα κενά που επέφερε η απάλειψη της εν λόγω πρόνοιας, υπέβαλε για ψήφιση τους σε Νόμο τα νομοσχέδια με τίτλο «ο περί Δήμων (Τροποποιητικός) Νόμος (Αρ.3) του 2021» και «ο περί Κοινοτήτων (Τροποποιητικός) (Αρ.3) Νόμος του 2021».

Η μη ψήφιση των νομοσχεδίων σε Νόμο, εντός του 2021 έχει ως αποτέλεσμα τη διατήρηση των νομοθετικών κενών που δημιουργήθηκαν, οδηγώντας σε αδυναμία του Κράτους να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του. Ο Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας, ενώπιον του οποίου τέθηκαν τα πιο πάνω, ενημέρωσε ότι αυτά ανταποκρίνονται και στις ανησυχίες της Νομικής Υπηρεσίας ως προς τη νομική πτυχή του θέματος και συνέστησε όπως αποσαφυνιστεί, για σκοπούς ασφάλειας δικαίου και νομιμότητας, το ζήτημα της πλήρωσης και/ή αναπλήρωσης για όλες τις περιπτώσεις κατά την περίοδο της παράτασης μέχρι και τις επόμενες γενικές δημοτικές και κοινοτικές εκλογές.