Η κυβέρνηση του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σε συνεργασία με τον επιχειρηματία Έλον Μασκ, προχώρησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις στην Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ (USAID), με στόχο τη μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών.Ο Μασκ χαρακτήρισε την USAID ως έναν οργανισμό γεμάτο “ριζοσπάστες αριστερούς μαρξιστές” και πρότεινε την πλήρη κατάργησή της. Ο Τραμπ, από την πλευρά του, υποστήριξε ότι η υπηρεσία ελεγχόταν από “ριζοσπαστικά στοιχεία” και ξεκίνησε την απομάκρυνση αυτών των ατόμων από τη διοίκηση.

Ο Μασκ χαρακτήρισε την USAID ως έναν οργανισμό γεμάτο “ριζοσπάστες αριστερούς μαρξιστές” και πρότεινε την πλήρη κατάργησή της.

Ο Υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, ανέλαβε προσωρινά τη διεύθυνση της USAID, με σκοπό την ενσωμάτωσή της στο Υπουργείο Εξωτερικών. Η έδρα της στην Ουάσιγκτον έκλεισε, οι περισσότεροι υπάλληλοι τέθηκαν σε άδεια και οι υπάλληλοι που εργάζονταν στο εξωτερικό κλήθηκαν να επιστρέψουν στις ΗΠΑ.Ο λογαριασμός της USAID στο X (πρώην Twitter) διαγράφηκε, ενώ η επίσημη ιστοσελίδα της παρέμεινε ανενεργή. Ωστόσο, οποιαδήποτε οριστική διάλυση της υπηρεσίας απαιτεί την έγκριση του Κογκρέσου, γεγονός που έχει προκαλέσει αντιδράσεις από νομοθέτες που θεωρούν την USAID κρίσιμη για την ανθρωπιστική βοήθεια και τη διεθνή διπλωματία. Πρώην αξιωματούχοι και ανθρωπιστικές οργανώσεις έχουν εκφράσει ανησυχίες ότι η υποβάθμιση της USAID θα μπορούσε να αποδυναμώσει την επιρροή των ΗΠΑ σε διεθνές επίπεδο, αφήνοντας χώρο σε χώρες όπως η Κίνα να αυξήσουν τη δική τους επιρροή στις αναπτυσσόμενες περιοχές.

Ο λογαριασμός της USAID στο X (πρώην Twitter) διαγράφηκε, ενώ η επίσημη ιστοσελίδα της παρέμεινε ανενεργή.

Ο ρόλος της USAID στην Κύπρο και η εμπλοκή της με το Σχέδιο Ανάν

Η USAID έχει μακροχρόνια παρουσία στην Κύπρο, ξεκινώντας με ανθρωπιστική βοήθεια το 1974, η οποία εξελίχθηκε σε προγράμματα προώθησης της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Στα βασικά πεδία δράσης της USAID περιλαμβάνονται:

  • Ενίσχυση της δικοινοτικής συνεργασίας μέσω ερευνών και προγραμμάτων συμμετοχής των πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών και των νέων, στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
  • Πολιτιστική κληρονομιά, με προγράμματα αναστήλωσης εκκλησιών, τζαμιών και άλλων μνημείων πολιτιστικού ενδιαφέροντος.
  • Οικονομική ανάπτυξη, μέσω της προώθησης εμπορικών και επιχειρηματικών συνεργασιών μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

 

Χρηματοδοτήσεις και δικοινοτικά προγράμματα

Το 1998, η USAID υπέγραψε συμφωνία με το UNDP για τη χρηματοδότηση δικοινοτικών προγραμμάτων στην Κύπρο, δημιουργώντας το Δικοινοτικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα (ΔΑΠ). Από το 1998 έως το 2004, η Κύπρος έλαβε συνολικά 60,5 εκατομμύρια δολάρια, εκ των οποίων τα 60 εκατομμύρια προήλθαν από την USAID.Στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάν, η USAID χρηματοδότησε μια σειρά από πρωτοβουλίες που στόχευαν στη δημιουργία θετικού κλίματος υπέρ του σχεδίου, μέσω της υποστήριξης ακαδημαϊκών, δημοσιογράφων, οικονομολόγων, ΜΚΟ και άλλων φορέων που προωθούσαν τη συμφιλίωση. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η χρηματοδότηση σεμιναρίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης το 2004, το οποίο είχε ως στόχο τη διαμόρφωση στρατηγικών για την υποστήριξη του Σχεδίου Ανάν.Μετά την απόρριψη του Σχεδίου Ανάν, η USAID επανεξέτασε τη στρατηγική της στην Κύπρο. Σε εσωτερική έκθεσή της το 2004, εξέφρασε αμφιβολίες για το αν τα προγράμματά της θα μπορούσαν να συνεχιστούν, δεδομένης της ισχυρής αντίστασης που υπήρχε στην ελληνοκυπριακή κοινότητα απέναντι σε μια λύση που δεν θεωρούσαν δίκαιη.

Στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάν, η USAID χρηματοδότησε μια σειρά από πρωτοβουλίες που στόχευαν στη δημιουργία θετικού κλίματος υπέρ του σχεδίου.

Οικονομική στήριξη στα κατεχόμενα

Το 2004, η αμερικανική συμβουλευτική εταιρεία Bearing Point επισκέφθηκε την Κύπρο με αποστολή να διερευνήσει τρόπους ενίσχυσης της οικονομικής ανάπτυξης στα κατεχόμενα. Η επίσκεψη αυτή χρηματοδοτήθηκε από την USAID και είχε ως στόχο να καθορίσει τη διάθεση ενός πρόσθετου πακέτου βοήθειας ύψους 30,5 εκατομμυρίων δολαρίων προς την τουρκοκυπριακή κοινότητα.Παράλληλα, σύμφωνα με αποκαλύψεις των Wikileaks, οι ΗΠΑ εξέτασαν το ενδεχόμενο δημιουργίας γραφείου της USAID στα κατεχόμενα και απευθείας αεροπορικής σύνδεσης μεταξύ των ΗΠΑ και της περιοχής.

Υποστήριξη πολιτικών εξελίξεων στα κατεχόμενα

Σε διπλωματικά έγγραφα που διέρρευσαν το 2009, αναφέρεται ότι η USAID είχε έμμεση εμπλοκή στην υποστήριξη του κόμματος CTP του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ στις “εκλογές” στα κατεχόμενα. Στο πλαίσιο αυτό, η USAID διέθεσε 600.000 δολάρια μέσω του UNDP για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία συνέβαλαν στη δημιουργία θετικού κλίματος για την εκλογή του Ταλάτ.

η USAID είχε έμμεση εμπλοκή στην υποστήριξη του κόμματος CTP του Μεχμέτ Αλί Ταλάτ

Αντιδράσεις από την Κυπριακή Δημοκρατία

Η δράση της USAID στην Κύπρο προκάλεσε προβληματισμούς στην Κυπριακή Δημοκρατία. Το 2008, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών, Μάρκος Κυπριανού, ζήτησε από τις ΗΠΑ μεγαλύτερη διαφάνεια στις χρηματοδοτήσεις της USAID, ιδίως σε προγράμματα που υλοποιούνταν στα κατεχόμενα. Σε απάντηση, η αμερικανική πρεσβεία διαβεβαίωσε ότι είχε ενημερώσει τις κυπριακές αρχές, ωστόσο προχώρησε στην υλοποίηση των προγραμμάτων παρά τις αντιρρήσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

γράφει ο Μάριος Πούλλαδος*

ΠΗΓΗ:simerini.sigmalive