Connect with us

MILITAIRE

Το Kaan μένει… στο έδαφος λόγω κυρώσεων των ΗΠΑ – Η Τουρκία ψάχνει πλάνο Β

Avatar photo

Published

on

Τουρκικοί ειδικοί στον τομέα της άμυνας υποστηρίζουν ότι οι καθυστερήσεις εγκρίσεων των κινητήρων ενδέχεται να καθυστερήσουν την ανάπτυξη του τουρκικού μαχητικού πέμπτης γενιάς, αλλά η Άγκυρα διαθέτει εναλλακτικές οδούς για να διατηρήσει τις επιθετικές και αμυντικές της ικανότητες.

Η προσπάθεια της Τουρκίας να παράγει ευρέως το πρώτο της εγχώριο μαχητικό, το Kaan, αντιμετωπίζει κρίσιμο σταυροδρόμι: την έγκριση από τις ΗΠΑ για εισαγωγή εξαρτημάτων κινητήρων. Με τις κυρώσεις του Κογκρέσου να παραμένουν σε ισχύ, η Άγκυρα εξετάζει αν λύσεις όπως ευρωπαϊκοί κινητήρες ή προσωρινή χρήση drones μπορούν να λειτουργήσουν ως «γέφυρα» έως ότου οι δικοί της κινητήρες είναι έτοιμοι τη δεκαετία του 2030. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, δήλωσε πρόσφατα ότι οι άδειες εξαγωγής κινητήρων αμερικανικής κατασκευής πρέπει να εγκριθούν πριν η μαζική παραγωγή του Kaan μπορέσει να ξεκινήσει — μια τοποθέτηση που προκάλεσε ενστάσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης σχετικά με το αποτέλεσμα της επίσκεψης Ερντογάν στο Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου. Πολλοί θεωρούν ότι το ταξίδι δεν απέφερε τα αναμενόμενα, δεδομένου ότι η Άγκυρα δεν κατάφερε να λάβει την έγκριση άρσης των καίριων κυρώσεων άμυνας από την Ουάσιγκτον. Παρ’ όλα αυτά, αναλυτές παραμένουν αισιόδοξοι ότι οι δύο χώρες μπορούν να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία που θα διασφαλίσει τη συνέχιση της παραγωγής σύμφωνα με το πρόγραμμα. Αν η συμφιλίωση αποτύχει, οι περιορισμένες λύσεις από εξωτερικούς προμηθευτές ενδέχεται να επιβραδύνουν την εισαγωγή του αεροσκάφους· ωστόσο, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι εναλλακτικές επιλογές της Τουρκίας μπορούν να μετριάσουν τις συνέπειες και να διατηρήσουν την αεροπορική της ισχύ.

«Το ζήτημα του CAATSA αποτελεί στην πράξη ένα σημαντικό πρόβλημα για εμάς», ανέφερε ο Φιντάν στους δημοσιογράφους στη Νέα Υόρκη (27 Σεπτεμβρίου), αναφερόμενος στις αμερικανικές κυρώσεις του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA), οι οποίες επιβλήθηκαν το 2019 ως αντίδραση στην αγορά από την Τουρκία ρωσικών συστημάτων αεροπορικής άμυνας.

«Οι κινητήρες του Kaan παραμένουν υπό εξέταση ενώπιον του Κογκρέσου, με την αδειοδότησή τους να έχει ανασταλεί. Η έγκρισή τους πρέπει να προηγηθεί της παράδοσης και της έναρξης παραγωγής», πρόσθεσε ο Φιντάν.

Το μαχητικό πέμπτης γενιάς Kaan πραγματοποίησε την πρώτη του πτήση στις 21 Φεβρουαρίου 2024, σηματοδοτώντας ορόσημο για την αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας. Το δικινητήριο αεροσκάφος ενσωματώνει τεχνολογία stealth και ψηφιακό σύστημα fly-by-wire. Παρ’ ό,τι οι πρώτες δοκιμές υπήρξαν θετικές, η ολοκληρωμένη ανάπτυξη εξαρτάται από τον εγχώριας σχεδίασης κινητήρα TF-35000, ο οποίος αναμένεται να είναι έτοιμος περίπου το 2032. Εν όψει αυτού, η Τουρκία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει κινητήρες F110 αμερικανικής κατασκευής ως προσωρινή λύση.

Οι δηλώσεις του Φιντάν έλαβαν χώρα δύο ημέρες μετά τη συνάντηση Ερντογάν–Τραμπ στο Λευκό Οίκο, στην οποία η άρση των κυρώσεων CAATSA ήταν κεντρικό θέμα. Η Τουρκία έχει επίσης αποκλειστεί από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα παραγωγής F-35 και από άλλα διεθνή αμυντικά σχήματα, λόγω των κυρώσεων και της αγοράς ρωσικών συστημάτων. Η Άγκυρα ελπίζει ότι η προσωπική σχέση Ερντογάν–Τραμπ θα συμβάλει στην άρση των κυρώσεων CAATSA· όμως, μια τέτοια κίνηση απαιτεί έγκριση του Κογκρέσου και δεν εξαρτάται αποκλειστικά από τον πρόεδρο.

Εγχώρια αποκατάσταση

Μεταξύ των αντιδράσεων στην αντιπολίτευση, ο Χαλούκ Γκόργκουν, επικεφαλής της Υπηρεσίας Αμυντικής Βιομηχανίας — που εποπτεύει τις στρατιωτικές προμήθειες — προσπάθησε να καθησυχάσει το κοινό: «Το Kaan και τα εθνικά προγράμματα κινητήρων προχωρούν κανονικά», έγραψε στο X (28 Σεπτεμβρίου).

Ο Γκόργκουν αναφερόταν στην ανάπτυξη του εγχώριου κινητήρα TF-35000, που σχεδιάζεται και δοκιμάζεται από τη Turkish Aerospace Industries σε συνεργασία με τη θυγατρική TEI. Η ολοκλήρωση του κινητήρα θεωρείται επίπονη και δαπανηρή — και οι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι θα είναι έτοιμος προς ενσωμάτωση στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Εν τω μεταξύ, για τον πρώτο στόλο 20 αεροσκαφών απαιτούνται 40 κινητήρες F110. Χωρίς αυτούς, η προγραμματισμένη κυκλοφορία το 2028 είναι επισφαλής.

Ο Οζγκούρ Έκσι, ερευνητής στον χώρο της άμυνας και δημιουργός του τουρκικού αμυντικού ιστότοπου TurDef, επισημαίνει ότι συνεχίζονται τεχνικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Άγκυρα και Ουάσιγκτον για την άρση των κυρώσεων. Ο Ερντογάν ανακοίνωσε ήδη τον Ιούνιο ότι διεξάγονται τέτοιες συνομιλίες. Στη διάρκεια κοινής συνέντευξης τύπου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι κυρώσεις του Κογκρέσου κατά της Τουρκίας θα μπορούσαν να αρθούν «πολύ σύντομα».

Ο Έκσι υποστηρίζει ότι η Τουρκία θα μπορούσε να στραφεί προς εναλλακτικούς προμηθευτές σε περίπτωση μη συμφωνίας με τις ΗΠΑ.

Σχέδιο Β και εναλλακτικές διεξόδους

Μεταξύ πιθανών λύσεων για αντικατάσταση των αμερικανικών κινητήρων είναι ο γαλλικός M88 και ο ευρωπαϊκός Eurojet EJ200, που παράγεται από κοινοπραξία μεταξύ βρετανικών και ευρωπαϊκών εταιρειών (Rolls Royce κ.ά.). Ωστόσο, αυτοί οι κινητήρες δεν προσφέρουν την ίδια ισχύ ή χαρακτηριστικά με τον F110· συνεπώς, η ενσωμάτωσή τους θα απαιτούσε τροποποιήσεις στο σχεδιασμό του Kaan και πιθανές καθυστερήσεις.

Η Τουρκία θα μπορούσε επίσης να εξετάσει συνεργασίες με Ρωσία ή Κίνα, αλλά ο αναλυτής Άρντα Μεβλουτόγλου προειδοποιεί ότι τέτοιες επιλογές ενδέχεται να επιφέρουν περαιτέρω κυρώσεις από τις ΗΠΑ ή τη Δύση. Η Τουρκία, άλλωστε, επιδιώκει να αναπτύξει εγχώρια συστήματα και κατανοεί ότι ο δρόμος προς τον εγχώριο κινητήρα τζετ θα είναι μακρύς και δύσβατος. Προτείνεται η αξιοποίηση προγραμμάτων εκσυγχρονισμού F-16, η εντατική χρήση drones και συστημάτων ακριβείας, καθώς και η ενσωμάτωση εθνικών συστημάτων αεροπορικής άμυνας όπως τα Hisar και Siper, για να καλυφτούν επιχειρησιακές ανάγκες έως ότου ο κινητήρας TF-35000 είναι διαθέσιμος.

Οι Τούρκοι ειδικοί θεωρούν ότι, ακόμα και αν οι κινητήρες αμερικανικής ή ευρωπαϊκής προέλευσης δεν είναι διαθέσιμοι για τη μαζική παραγωγή των Kaan, η χώρα διατηρεί επιλογές για να διατηρήσει τον αεροπορικό της ρόλο. Ενδεικτικά, ο Μεβλουτόγλου πρότεινε τη δημιουργία πιο «οικονομικών» εκδόσεων του Kaan, με μειωμένες δυνατότητες stealth, μικρότερο ραντάρ ή και μονοκινητήρια έκδοση, ως ενδιάμεση λύση, μέχρι να είναι έτοιμη η πλήρως αναπτυγμένη έκδοση.

Πηγή: MILITAIRE .gr

Continue Reading

MILITAIRE

Συμφωνία στρατηγικής αμυντικής συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Κατάρ

Avatar photo

Published

on

Η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου στο Κατάρ, στο πλαίσιο της περιοδείας του στον Κόλπο, επικεντρώθηκε κυρίως στις αμυντικές σχέσεις και στα Eurofighter του Κατάρ, καθώς η Άγκυρα προχωρά με ταχύ ρυθμό στην ανασυγκρότηση της αεροπορικής της ισχύος.

Η Τουρκία και το Κατάρ υπέγραψαν συμφωνία αμυντικής συνεργασίας στη Ντόχα, με την Άγκυρα να επιδιώκει παράλληλα την αγορά μεταχειρισμένων μαχητικών Eurofighter από τον σύμμαχό της στον Κόλπο, προκειμένου να ενισχύσει άμεσα και να αναδομήσει την αεροπορική της δύναμη. Το μνημόνιο κατανόησης υπογράφηκε από τον πρόεδρο της Τουρκικής Αμυντικής Βιομηχανίας, Χαλούκ Γκόργκουν, και τον υπουργό Άμυνας του Κατάρ, Σέιχ Σαούντ μπιν Αμπντουλραχμάν Αλ Θάνι, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο Anadolu.

Οι συνομιλίες για την άμυνα αποτέλεσαν το βασικό αντικείμενο της τριήμερης περιοδείας του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Κόλπο, κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κατάρ. Ο Ερντογάν συνοδεύεται από τον Υπουργό Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, τον Υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών Ιμπραήμ Καλίν.

Η συμφωνία συνεργασίας στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας υπογράφεται σε μια περίοδο όπου οι δύο χώρες ενισχύουν ακόμη περισσότερο τους ήδη στενούς δεσμούς τους στον τομέα της άμυνας.

Το Κατάρ παραμένει ο στενότερος στρατηγικός σύμμαχος της Τουρκίας στον Κόλπο, φιλοξενώντας μία από τις μεγαλύτερες υπερπόντιες στρατιωτικές βάσεις της χώρας, στην οποία υπηρετούν περίπου 3.000 Τούρκοι στρατιώτες με ρόλους εκπαίδευσης, συμβουλευτικής υποστήριξης και γενικότερης στρατιωτικής συνεργασίας.

Το ταξίδι του Ερντογάν πραγματοποιείται την ώρα που η Τουρκία προσπαθεί να εξασφαλίσει μεταχειρισμένα μαχητικά Eurofighter Typhoon από το Κατάρ – ένα ζήτημα που, σύμφωνα με εκτιμήσεις, συζητήθηκε εκτενώς κατά τη διάρκεια των επαφών στη Ντόχα.

Η τουρκική πρόταση για την προμήθεια μεταχειρισμένων αεροσκαφών Tranche 3A από το Κατάρ εντάσσεται σε μια ευρύτερη προκαταρκτική συμφωνία, βάσει της οποίας η Άγκυρα σχεδιάζει την αγορά 40 αεροσκαφών Eurofighter από το ευρωπαϊκό κονσόρτσιουμ που απαρτίζουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γερμανία, όπως ανέφερε το Bloomberg, επικαλούμενο πηγές με γνώση των διαπραγματεύσεων.

Πριν από την επίσκεψη του Ερντογάν, ο Υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και ο διοικητής της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, στρατηγός Ζιγιά Τσεμάλ Καδιόγλου, επισκέφθηκαν τη Ντόχα στις 6 Οκτωβρίου για συνομιλίες με τους Καταρινούς ομολόγους τους σχετικά με τη συγκεκριμένη υπόθεση.

Το Κατάρ διαθέτει αυτή τη στιγμή 24 μαχητικά Eurofighter Typhoon Tranche 3A, τα οποία παραδόθηκαν την περίοδο 2022-2024, ενώ τον Δεκέμβριο του 2024 προχώρησε σε επιπλέον παραγγελία 12 αεροσκαφών Tranche 4 για την επέκταση του στόλου του, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Γιατί μεταχειρισμένα αεροσκάφη;

Ο ανεξάρτητος αναλυτής άμυνας Άρντα Μεβλουτόγλου εξηγεί ότι η στροφή της Τουρκίας προς τα μεταχειρισμένα Eurofighter οφείλεται σε πιεστικές ανάγκες.

«Η Τουρκία χρειάζεται αεροσκάφη που μπορούν να τεθούν άμεσα σε υπηρεσία», ανέφερε στον Al-Monitor. «Τα νέα Eurofighter θα χρειαστούν χρόνια μέχρι να παραδοθούν».

Ο αεροπορικός στόλος της Τουρκίας έχει μειωθεί σημαντικά. Από τα περίπου 270 F-16 που διέθετε, σχεδόν 30 έχουν χαθεί σε ατυχήματα κατά τη διάρκεια δεκαετιών, με αποτέλεσμα να παραμένουν σε επιχειρησιακή κατάσταση μόλις 230 με 240 αεροσκάφη.

«Υπάρχει πραγματική ανάγκη για άμεση αποκατάσταση της ισορροπίας στην αεροπορική ισχύ», πρόσθεσε ο Μεβλουτόγλου. Αν και τεχνικά θεωρούνται μεταχειρισμένα, τα αεροσκάφη είναι σχεδόν καινούργια, παρέχοντας στην Τουρκία γρήγορη ενίσχυση χωρίς καθυστερήσεις παράδοσης.

Ο ίδιος διευκρίνισε ότι τα αεροσκάφη είναι «μεταχειρισμένα μόνο στα χαρτιά», καθώς το Κατάρ τα παρέλαβε πρόσφατα. «Ορισμένα έχουν πετάξει ελάχιστα, ενώ τα παλαιότερα είναι μόλις τριών ή τεσσάρων ετών», σημείωσε.

Η αναζήτηση της Τουρκίας για Eurofighter και άλλα μαχητικά προέκυψε μετά την απαγόρευση του 2019 για την αγορά F-35 πέμπτης γενιάς, βάσει του νόμου Countering America’s Adversaries Through Sanctions Act (CAATSA), λόγω της προμήθειας ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400. Ο νόμος, που εγκρίθηκε το 2017 από το Κογκρέσο των ΗΠΑ με ευρεία πλειοψηφία, αποσκοπεί στην αποτροπή σημαντικών αμυντικών συναλλαγών με τη Ρωσία.

Η Άγκυρα είχε ανακοινώσει πέρσι την πρόθεσή της να αποκτήσει 40 Eurofighter Typhoon. Αν και αρχικά η Γερμανία αντιτάχθηκε στην πώληση, τελικά έδωσε το πράσινο φως, επιτρέποντας την υπογραφή προκαταρκτικής συμφωνίας τον Ιούλιο.

Παράλληλα, η Τουρκία επιδιώκει την αγορά 40 νέων μαχητικών F-16 Block 70 από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσιγκτον ενέκρινε επίσημα την πώληση τον Ιανουάριο του 2024, ενώ οι διαπραγματεύσεις για τους όρους της συμφωνίας συνεχίζονται, με την Άγκυρα να επιδιώκει μείωση στο συνολικό πακέτο ύψους 23 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ερντογάν στο Κατάρ, οι δύο χώρες υπέγραψαν επίσης κοινή εμπορική δήλωση, μνημόνιο συνεργασίας για στρατηγικό σχεδιασμό και ανταλλαγή τεχνογνωσίας, καθώς και κοινή δήλωση για την 11η συνεδρίαση της Ανώτατης Στρατηγικής Επιτροπής.

Στο προηγούμενο σκέλος της περιοδείας του, στο Κουβέιτ, Τούρκοι και Κουβεϊτιανοί αξιωματούχοι υπέγραψαν τέσσερις συμφωνίες – μεταξύ αυτών, μνημόνιο συνεργασίας στον ενεργειακό τομέα, συμφωνίες για τις θαλάσσιες μεταφορές, την αμοιβαία αναγνώριση ναυτικών πιστοποιητικών και την ενίσχυση των άμεσων επενδύσεων.

Ο Ερντογάν αναμένεται να ολοκληρώσει την περιοδεία του στον Κόλπο με επίσκεψη στο Ομάν, η οποία θα αποτελέσει την πρώτη προεδρική του επίσκεψη στο σουλτανάτο.

ΠΗΓΗ: MILITAIRE

Continue Reading

MILITAIRE

Τι σηματοδοτεί η συμμετοχή της Τουρκίας στο διεθνές Task Force της Γάζας;

Avatar photo

Published

on

Στη Γάζα, μια τέτοια σιωπηλή αλλά καθοριστική στροφή βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη. Η συμμετοχή της Τουρκίας στο υπό διαμόρφωση διεθνές Task Force αποτελεί το μέσο με το οποίο η Άγκυρα επιχειρεί να επανέλθει δυναμικά στο επίκεντρο των διεθνών εξελίξεων — και παράλληλα να ενισχύσει τη θέση της στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.

Από την περιθωριοποίηση στην επιστροφή

Η απόφαση της Τουρκίας να συμμετάσχει στο Task Force, που συγκροτείται με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Πολιτειών και της Αιγύπτου, με τη συμμετοχή και του Κατάρ, σηματοδοτεί μια σαφή επιστροφή από την περίοδο διεθνούς απομόνωσης των τελευταίων ετών. Ο μηχανισμός αυτός έχει ως αποστολή την επίβλεψη της εφαρμογής της εκεχειρίας, τη διευκόλυνση της ανταλλαγής αιχμαλώτων και την παρακολούθηση της πρώτης φάσης του σχεδίου, το οποίο περιλαμβάνει και τη σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων.

Ύστερα από σχετικό αίτημα του Ντόναλντ Τραμπ, η Τουρκία καλείται να λειτουργήσει ως δίαυλος επικοινωνίας με τη Χαμάς, συμβάλλοντας στην αποδοχή του πλαισίου της εκεχειρίας. Έτσι, επανέρχεται ως παράγοντας που δεν μπορεί να παραβλεφθεί, επιδιώκοντας να δείξει ότι, ακόμη και όταν δεν βρίσκεται στο προσκήνιο, διαθέτει τα μέσα και την επιρροή για να επηρεάζει τις εξελίξεις.

Η εξωτερική σκηνή ως απάντηση στην εσωτερική πίεση

Η τουρκική στρατηγική γίνεται κατανοητή μόνο μέσα από το πρίσμα της εσωτερικής συγκυρίας. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν βρίσκεται αντιμέτωπος με μία από τις πιο δύσκολες πολιτικές φάσεις της εικοσαετούς κυριαρχίας του: ο πληθωρισμός υπερβαίνει το 70%, η κοινωνική δυσαρέσκεια διογκώνεται, ενώ οι ήττες σε Άγκυρα και Κωνσταντινούπολη αποκάλυψαν τη φθορά και την κόπωση του εκλογικού σώματος.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η εικόνα της Τουρκίας ως «προστάτιδας των Παλαιστινίων» και «απαραίτητης μεσολαβητικής δύναμης» λειτουργεί ως μέσο συσπείρωσης του εσωτερικού ακροατηρίου και αναπλήρωσης της φθίνουσας πολιτικής νομιμοποίησης. Ο Ερντογάν γνωρίζει ότι οι διεθνείς πρωτοβουλίες μπορούν να προσφέρουν στο καθεστώς του τη σταθερότητα που πλέον δεν εξασφαλίζουν οι εσωτερικές πολιτικές.

Η Γάζα ως διαπραγματευτικό χαρτί

Η εμπλοκή της Άγκυρας στο Task Force δεν της εξασφαλίζει μόνο εικόνα επιρροής, αλλά της προσφέρει και νέα διαπραγματευτικά όπλα. Η συμμετοχή της στις μεταπολεμικές διαδικασίες μπορεί να μεταφραστεί σε αυξημένο ρόλο στις συνομιλίες για τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφαλείας, την ανοικοδόμηση και τη διαχείριση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Παράλληλα, της δίνει τη δυνατότητα να ενισχύσει τη θέση της έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών, σε μια συγκυρία όπου παραμένουν ανοιχτά ζητήματα όπως ο εκσυγχρονισμός των F-16 ή ακόμη και η πιθανή επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35.

Παρά τις δηλώσεις Τραμπ ότι είναι πρόθυμος να υποστηρίξει την επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, τα θεσμικά εμπόδια παραμένουν. Οι κυρώσεις του νόμου CAATSA, οι περιορισμοί του Κογκρέσου και οι ρήτρες της νομοθεσίας NDAA εξακολουθούν να ισχύουν. Η εμπλοκή της Τουρκίας στη Γάζα δεν εγγυάται λύση, αλλά λειτουργεί ως διαπραγματευτικό κεφάλαιο.

Η Ουάσιγκτον αναγνωρίζει τη χρησιμότητα της Τουρκίας ως δίαυλου επικοινωνίας, παραμένει όμως επιφυλακτική λόγω των στενών σχέσεών της με τη Μόσχα και την Τεχεράνη. Από την πλευρά του, το Ισραήλ αντιμετωπίζει με καχυποψία μια χώρα που έχει για χρόνια υιοθετήσει ανοικτά φιλοπαλαιστινιακή στάση. Έτσι, αν και η Άγκυρα βλέπει ένα παράθυρο ευκαιρίας να ανοίγει, αυτό απέχει πολύ από το να συνιστά λευκή επιταγή.

Παράλληλα, στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό αναδύονται φωνές — όπως αυτή του Ντεβλέτ Μπαχτσελί — που προτείνουν μια στρατηγική «τριάδας» συνεργασίας Τουρκίας–Ρωσίας–Κίνας, ως αντίβαρο στη δυτική αρχιτεκτονική. Αν και η πρόταση αυτή δεν εκφράζει επίσημη πολιτική γραμμή, αντανακλά τον αυξανόμενο εθνικιστικό ρεαλισμό και τη διάθεση να διατηρηθούν ανοιχτές όλες οι επιλογές. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η συμμετοχή της Τουρκίας στη Γάζα λειτουργεί και ως μοχλός πίεσης προς τη Δύση, υπενθυμίζοντας ότι η Άγκυρα διαθέτει εναλλακτικές.

Γιατί μας αφορά;

Οι εξελίξεις αυτές δεν συνιστούν ένα απομακρυσμένο κεφάλαιο της Μέσης Ανατολής· επηρεάζουν άμεσα και την Ανατολική Μεσόγειο. Η επιστροφή της Τουρκίας ως ρυθμιστικής δύναμης δεν περιορίζεται στη Γάζα: ενισχύει την επιρροή της στην Ουάσιγκτον, αναβαθμίζει τη θέση της στους ευρωατλαντικούς θεσμούς και της προσφέρει νέα εργαλεία — από τα εξοπλιστικά έως τα ενεργειακά.

Για να αντιληφθούμε τη σημασία της συμμετοχής της Τουρκίας στο Task Force, πρέπει να τη δούμε όχι ως μεμονωμένο περιστατικό, αλλά ως μέρος μιας συνεκτικής στρατηγικής επαναφοράς της στο επίκεντρο των περιφερειακών εξελίξεων. Πρόκειται για μια προσπάθεια αναδιαμόρφωσης των ισορροπιών στην περιοχή, κάτι που αφορά άμεσα και την Ελλάδα και την Κύπρο.

Η πρόσκληση του Τραμπ προς Αθήνα και Λευκωσία να συμμετάσχουν στη διάσκεψη για τη Γάζα δείχνει ότι η μεταπολεμική αρχιτεκτονική δεν θα είναι αποκλειστικό πεδίο των ΗΠΑ, της Τουρκίας, της Αιγύπτου και του Κατάρ. Ενδέχεται, επομένως, να υπάρξει περιθώριο παρέμβασης και για εμάς. Εάν κινηθούμε έξυπνα, η παρουσία μας εκεί μπορεί να συνδεθεί με σταθερές θέσεις υπέρ μιας βιώσιμης αρχιτεκτονικής ασφάλειας στην περιοχή. Μένει, βέβαια, να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα.

ΠΗΓΗ: MILITAIRE .gr

Continue Reading

MILITAIRE

Η Τουρκία παίζει το χαρτί των Σπάνιων Γαιών στη γεωπολιτική σκακιέρα

Avatar photo

Published

on


Της Αλεξίας Στούπη

Η Τουρκία ενεργοποιεί το «όπλο» των σπάνιων γαιών, επιχειρώντας να ενισχύσει τη γεωπολιτική της ισχύ και να καθιερωθεί ως περιφερειακή υπερδύναμη μέσω της γαιο-οικονομίας. Η εξέλιξη αυτή φέρνει τις Ηνωμένες Πολιτείες αντιμέτωπες με ένα δύσκολο δίλημμα: να αποδεσμευτούν από την εξάρτηση από την Κίνα, δημιουργώντας όμως νέα εξάρτηση από την Τουρκία — μια χώρα που έχει επαναφέρει τη στρατηγική του «Επιτήδειου Ουδέτερου» στη διεθνή σκακιέρα. Το «αδύναμο σημείο» των ΗΠΑ δεν είναι άλλο από τις σπάνιες γαίες, οι οποίες αποτελούν κρίσιμο στοιχείο στην παραγωγή στρατηγικών όπλων, όπως τα F-16, τα F-35 και το σύστημα Patriot. Οι ΗΠΑ επιδιώκουν την απεξάρτηση από τις κινεζικές εισαγωγές, γεγονός που καθιστά την Τουρκία εν δυνάμει νέο προμηθευτή.

Η Άγκυρα φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά αυτή την πραγματικότητα. Όπως αποκάλυψαν το Bloomberg (6 Οκτωβρίου 2025) και η BirGün, η Τουρκία έχει ήδη ξεκινήσει διερευνητικές επαφές με τις Ηνωμένες Πολιτείες για πιθανή συνεργασία στην εκμετάλλευση των κοιτασμάτων σπάνιων γαιών στην περιοχή Beylikova του Εσκίσεχιρ. Σε μια εποχή όπου ο αναθεωρητισμός κυριαρχεί στη Μεσόγειο — από τη Συρία έως το Ισραήλ — η Τουρκία επιδιώκει να διατηρήσει τη σχέση της με τις ΗΠΑ, χωρίς να απολέσει τη γεωπολιτική της ευελιξία. Πρόκειται για μια εξέλιξη που μπορεί να αποδειχθεί επικίνδυνη για την ελληνική αποτρεπτική στρατηγική, η οποία μοιάζει να παραμένει αδρανής.

Πολλαπλασιαστές ισχύος στην παγκόσμια σκακιέρα

Οι σπάνιες γαίες θεωρούνται από πολλούς ως το νέο «νόμισμα ισχύος» στην παγκόσμια ενεργειακή και τεχνολογική μετάβαση. Πίσω από την τεχνική πολυπλοκότητα, διαμορφώνεται ένα νέο ενεργειακό και γεωπολιτικό παιχνίδι, στο οποίο η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει αμέτοχη.

Οι σπάνιες γαίες (Rare Earth Elements – REE) αποτελούν ομάδα 17 στοιχείων, όπως το νεοδύμιο, το δυσπρόσιο, το λανθάνιο και το ύττριο. Χρησιμοποιούνται σε μπαταρίες ηλεκτρικών οχημάτων, ανεμογεννήτριες, λέιζερ, αισθητήρες, αλλά και σε μαγνήτες υψηλής ισχύος — κρίσιμα εξαρτήματα για τη βιομηχανία όπλων και ενεργειακών συστημάτων.

Η «παντοκράτειρα» Κίνα των σπάνιων γαιών

Παρότι δεν είναι τόσο σπάνιες στη φύση όσο υποδηλώνει το όνομά τους, η εξόρυξη και κυρίως η επεξεργασία τους είναι εξαιρετικά δαπανηρές και περίπλοκες. Η Κίνα ελέγχει περίπου το 80% της παγκόσμιας παραγωγής και πάνω από το 90% της επεξεργασίας (refining), γεγονός που της εξασφαλίζει στρατηγικό μονοπώλιο. Η Ουάσιγκτον επιχειρεί να περιορίσει αυτή την εξάρτηση, και εδώ ακριβώς εισέρχεται στο παιχνίδι η Τουρκία.

Το 2022, η τουρκική κρατική εταιρεία Eti Maden ανακοίνωσε την ανακάλυψη 694 εκατομμυρίων τόνων ορυκτού υλικού στο Beylikova (Εσκίσεχιρ), με περιεκτικότητα σε οξείδια REE που κυμαίνεται από 0,3% έως 0,8%. Παρότι τα ποσοστά φαίνονται χαμηλά, θεωρούνται εμπορικά αξιοποιήσιμα εφόσον υπάρξει η απαραίτητη τεχνογνωσία επεξεργασίας.

Ψάχνει συμπαίκτη η Τουρκία

Η Άγκυρα έχει ήδη θέσει σε λειτουργία πιλοτική μονάδα επεξεργασίας και αναζητά διεθνείς εταίρους για την πλήρη ανάπτυξή της. Οι προσπάθειες συνεργασίας με Κίνα και Ρωσία δεν απέδωσαν καρπούς, οδηγώντας την Τουρκία να στραφεί προς τις Ηνωμένες Πολιτείες για τεχνολογική υποστήριξη και κοινή παραγωγή. Μέχρι στιγμής, πάντως, δεν έχει υπάρξει κάποια επίσημη συμφωνία.

Η αντιπολίτευση (CHP) έχει επικρίνει την κυβέρνηση για έλλειψη διαφάνειας, εκφράζοντας ανησυχίες ότι η εκμετάλλευση ενδέχεται να καταλήξει σε ξένα συμφέροντα. Το πραγματικό διακύβευμα, ωστόσο, δεν είναι η ιδιοκτησία των κοιτασμάτων, αλλά ο έλεγχος της τεχνολογίας καθαρισμού των REE.

Σύμφωνα με εκθέσεις της Aerospace America και της RAND, κάθε μαχητικό F-35 περιέχει εκατοντάδες κιλά υλικών βασισμένων σε σπάνιες γαίες, οι οποίες είναι κρίσιμες για τους μαγνήτες των ραντάρ AESA, τους ηλεκτρικούς ενεργοποιητές και τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου.

Οι ΗΠΑ, που προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από την Κίνα, έχουν κάθε λόγο να αναζητήσουν νέους προμηθευτές εντός ΝΑΤΟ. Αν η Τουρκία αποδείξει ότι μπορεί να επεξεργάζεται τα υλικά εγχώρια, θα αποκτήσει ένα σημαντικό στρατηγικό πλεονέκτημα, ακόμη κι αν δεν επιστρέψει άμεσα στο πρόγραμμα F-35.

Τα τουρκικά οφέλη και η «κοιμώμενη» Ελλάδα

Μια Τουρκία που προμηθεύει τη Δύση με κρίσιμες πρώτες ύλες παύει να είναι «προβληματική» και μετατρέπεται σε αναγκαίο σύμμαχο της δυτικής άμυνας.

Η Ελλάδα, από την πλευρά της, διαθέτει ενδείξεις ύπαρξης σπάνιων γαιών στη Θράκη και τη Βόρεια Ελλάδα, χωρίς ωστόσο να έχει επιβεβαιωθεί αν τα αποθέματα είναι εμπορικά αξιοποιήσιμα. Αν όντως επαρκούν, η έγκαιρη ένταξή μας σε ευρωπαϊκά έργα είναι ζωτικής σημασίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του Critical Raw Materials Act, έχει θέσει ως στόχο έως το 2030 να καλύπτει το 10% της ζήτησης σπάνιων γαιών με εγχώρια εξόρυξη και το 40% μέσω ευρωπαϊκής επεξεργασίας.

Αλλάζουν οι ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο

Η υπόθεση των σπάνιων γαιών δεν αφορά μόνο την οικονομία, αλλά και την ισορροπία ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η τοπική επεξεργασία REE σημαίνει πρόσβαση σε τεχνολογίες αιχμής — θεμέλιο της σύγχρονης αμυντικής βιομηχανίας. Η ανάπτυξη εγχώριας τεχνογνωσίας θα ενισχύσει την αυτάρκεια της Άγκυρας σε UAV, πυραύλους και ηλεκτρονικά συστήματα, αυξάνοντας παράλληλα τη γεωπολιτική της βαρύτητα.

Ίσως ήρθε η ώρα να αναρωτηθούμε πού βρίσκεται η Ελλάδα μέσα σε αυτό το νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον.

Αλεξία Στούπη
Πολιτικός Επιστήμονας
MA Εφαρμοσμένη Στρατηγική & Διεθνής Ασφάλεια
Απόφοιτος ΕΣΔΔ, ΣΕΘΑ
Εξειδίκευση: Γεωπολιτική ανάλυση της Μέσης Ανατολής

ΠΗΓΗ: MILITAIRE .gr

Continue Reading
Advertisement

Viral

(c) 2017-25 | Vouli.TV. All Rights Reserved. Developed by UnitrustMedia