Της Ελένης Τζιωνή
Δικηγόρος – υποψήφια Βουλευτής Λάρνακας με το ΑΚΕΛ Αριστερά – Κοινωνική Συμμαχία

Η δημόσια συζήτηση των τελευταίων ημερών περιστρέφεται γύρω από το “παραιτούμαι – δεν παραιτούμαι” του Βοηθού Γενικού Εισαγγελέα, ζήτημα το οποίο σε ένα κράτος δικαίου θα έπρεπε, από τη στιγμή δημοσιοποίησης του, να είχε ήδη ενεργοποιήσει τις αυτόματες δικλείδες διαχείρισης. Όταν ο ίδιος δηλώνει ότι δεν παραιτείται, και ότι ποτέ δεν μίλησε για διαφθορά στην Αστυνομία, και κυβερνητικοί αξιωματούχοι αντιτείνουν ότι σε συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τέθηκαν ζητήματα διαφθοράς, υποκλοπών και απειλών, τότε το πρώτο ερώτημα το οποίο εγείρεται είναι: γιατί οι προβληματισμοί δεν συνοδεύτηκαν από ενδεδειγμένες ενέργειες; Το σημείο αυτό αποτελεί και την ουσία της θεσμικής μας πληγής.

Εάν ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας της Δημοκρατίας δεν δρα άμεσα και αποφασιστικά, αλλά αφήνει υπόνοιες να αιωρούνται, εκφράζοντας παράλληλα και σκέψεις για παραίτηση του, και στη συνέχεια δηλώνει ότι δεν παραιτείται, τότε δεν παρατηρούμε απλώς μία επικοινωνιακή ανακολουθία. Το ζήτημα αποτελεί, χωρίς καμία αμφιβολία, μία θεσμική στρέβλωση. Και όταν πλέον δεν αμφισβητείται από κανένα το ότι:

 

– ο υπόκοσμος απειλεί πρόσωπα στα πιο υψηλά αξιώματα της Δημοκρατίας, και

– το οργανωμένο έγκλημα «διοικείται» πίσω από τα τείχη των φυλακών,

τότε δεν δικαιούται κανείς — και περισσότερο από όλους ο καθ’ ύλην αρμόδιος αξιωματούχος  της Δημοκρατίας ο οποίος  ορκίστηκε να πατάξει την παρανομία — να απαντά ότι  “ουδέποτε υπέβαλα παραίτηση”, “δεν το είπα”, “δεν παραιτούμαι”. Η συνταγματική πραγματικότητα, επιτάσσει ότι ο θεσμός ο οποίος είναι καθ’ ύλην αρμόδιος να ενεργεί προς διασφάλιση των συμφερόντων του κράτους συμπεριλαμβανομένης και της πάταξης του εγκλήματος, δεν δικαιούται να παραμένει απαθής. Οφείλει να ενεργεί με τρόπο ανάλογο προς τον θεσμό, ο οποίος είναι ο δεύτερος τη τάξει ρυθμιστής της νομιμότητας.

Σε περίπτωση ύπαρξης απειλών από τον υπόκοσμο, θα πρέπει να γίνουν τα κατάλληλα διαβήματα προς τις Αρχές – Αρχές οι οποίες εκτελούν τις δικές του εντολές, να ενεργοποιηθούν οι μηχανισμοί προστασίας μαρτύρων/πληροφοριών, να ζητηθεί θεσμική συνδρομή, να τεθεί σε ποινική διερεύνηση κάθε ισχυρισμός που εφάπτεται στην ασφάλεια του κράτους και του δημοσίου συμφέροντος.

Αν διοικείται το οργανωμένο έγκλημα από τις φυλακές, θα έπρεπε ήδη να ανοίξουν υποθέσεις, να ασκηθούν διώξεις, να αλλάξει το πλαίσιο σωφρονιστικής και αστυνομικής εποπτείας. Δυστυχώς, τίποτα από τα προαναφερθέντα δεν έχει κινηθεί.

Παράδοξη είναι επίσης η παραδοχή ότι, ο Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας εξέφρασε πρόθεση για παραίτηση του για λόγους που αφορούν ζητήματα δημόσιας ασφάλειας, εν τέλει αρνήθηκε την παραίτηση του, αλλά δεν προχώρησε σε καταγγελίες· αφήνει υπόνοιες να κυκλοφορούν ως διαρροές, αλλά όχι ως νομικές αναφορές· μιλά για κινδύνους κατά το δοκούν, αλλά όχι μέσω θεσμικής ενέργειας. Αυτό δεν είναι προσωπική ασυνέπεια. Είναι το σύμπτωμα ενός κράτους με κουλτούρα ατιμωρησίας, το οποίο μάλιστα εκδηλώνεται μέσω του αρμόδιου αξιωματούχου για την πάταξη της.

Η θέση είναι καθαρή και νομικά αναντίλεκτη.

– Ή ενεργοποιούνται θεσμικά οι καταγγελίες με νομικές πράξεις (αναφορές, έρευνες, διώξεις).

– Ή αποχωρεί αξιοπρεπώς για να σωθεί το κύρος του λειτουργήματος που υπηρετεί.

Ως επιτάσσει ο όρκος στο Σύνταγμα, ενδιάμεση επιλογή δεν υπάρχει. Η υπόθεση Αγγελίδη έχει αναδείξει τον κίνδυνο του να τίθενται στην αρένα εικαζόμενης πληροφόρησης, θέματα δημόσιας ασφάλειας, χωρίς θεσμικές δράσεις από τους καθ’ ύλην αρμόδιους αξιωματούχους. Τέτοιες προσεγγίσεις οδηγούν στην απώλεια εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς, στην απώλεια του αισθήματος ασφάλειας στον τόπο μας και στην περαιτέρω ενίσχυση της γενικής απαξίωσης. Οι θεματοφύλακες του κράτους δικαίου, έχουν υποχρέωση όπως αναλάβουν δράση και όπως πάντοτε ενεργούν με διαφάνεια προς το δημόσιο συμφέρον, θεμελιώνοντας έτσι το κράτος δικαίου, όχι μόνο στην πράξη αλλά και στη συνείδηση των πολιτών. Οι πολίτες έχουν ανάγκη όπως η Δημοκρατία λειτουργεί ως πραγματική ασπίδα απέναντι στο έγκλημα, και πρέπει να το απαιτήσουμε τώρα — με επιμονή, θάρρος και τόλμη.

του Χάρη Θεραπή

Η κυπριακή κοινωνία είναι πράγματι απογοητευμένη. Κουράστηκε από τα λάθη, την αλαζονεία και την ανικανότητα εκείνων που κυβερνούσαν για χρόνια. Και έχει κάθε δικαίωμα. Αλλά εδώ αρχίζει το πραγματικό πρόβλημα: ενώ τα παλιά κόμματα έχασαν το μέτρο και την επαφή με την πραγματικότητα, η απάντηση που γεννιέται απέναντί τους είναι μια πολιτική πρόταση χωρίς πρόγραμμα, χωρίς δομές και χωρίς στοιχειώδη κατανόηση του πώς λειτουργεί η Πολιτεία.

Το σύνθημα «θα ψηφίζετε από το app και θα εφαρμόζουμε ό,τι βγει» δείχνει ξεκάθαρα την ευκολία με την οποία κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να λειτουργήσει ένα κράτος. Δεν είναι δημοκρατία αυτό. Είναι ψηφιακός εντυπωσιασμός. Ο κρατικός προϋπολογισμός — ένα τεχνικό, νομικό και οικονομικό κείμενο χιλίων σελίδων — δεν αποφασίζεται με ένα “ναι” ή “όχι” στο κινητό. Τα νομοσχέδια για ενέργεια, ασφάλεια, φορολογία, ψηφιακές υποδομές δεν λύνονται σαν quiz στα stories. Και φυσικά, η «Άμεση Δημοκρατία» που ευαγγελίζονται δεν προβλέπεται καν στο Σύνταγμα. Είναι ανέφικτη.

Το μεγαλύτερο όμως οξύμωρο: δηλώνουν «αντισυστημικοί», ενώ επιδιώκουν να μπουν στο σύστημα — στη Βουλή, στο Εθνικό Συμβούλιο, στις επιτροπές. Θέλουν να γίνουν αυτοί που θα κληθούν να κάνουν αυτό που οι ίδιοι καταγγέλλουν. Αντισυστημικός μέσα στο σύστημα; Πολύ απλά, δεν γίνεται. Κάπου τελειώνουν τα συνθήματα και αρχίζει η πραγματικότητα.

Όμως ας είμαστε ξεκάθαροι: αυτό το κενό που εκμεταλλεύονται, δεν προέκυψε τυχαία. Το δημιούργησαν τα ίδια τα πολιτικά κόμματα. Κόμματα εγκλωβισμένα στον μικροκομματισμό, διαλυμένα οργανωτικά, χωρίς παραγωγή πολιτικής, χωρίς όραμα και χωρίς καμία αίσθηση του τι ζει καθημερινά ο πολίτης. Απέτυχαν να δώσουν λύσεις σε στέγαση, σε υγεία, σε ακρίβεια, σε διαφθορά, σε παιδεία. Απέτυχαν να ακούσουν, να διαμορφώσουν προτάσεις, να παράξουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Δεν διάβασαν τα σημεία των καιρών και τώρα πληρώνουν το τίμημα.

Και ανάμεσα στις δύο αυτές αποτυχίες — την κόπωση του παλιού και την ευκολία του νέου — μένει ο πολίτης. Μόνος, εξαπατημένος από τη μια, κολακευμένος από την άλλη, χωρίς πραγματική πολιτική πρόταση μπροστά του.

Η Κύπρος δεν χρειάζεται ούτε το παλιό που ξεθώριασε από την αλαζονεία, ούτε το “νέο” που στηρίζεται στην άγνοια και στο θέαμα. Χρειάζεται πολιτική με σχέδιο. Με πρόγραμμα. Με διαφάνεια, λογοδοσία και θεσμική σοβαρότητα. Χρειάζεται κόμματα που θα παράγουν πολιτικές, όχι memes. Πολιτικούς που θα δίνουν λύσεις, όχι υποσχέσεις. Και μια νέα γενιά που θα συνδέει την ενέργεια με τη γνώση — όχι με τα views.

Η χώρα δεν κυβερνιέται με likes. Η χώρα κυβερνιέται με ευθύνη. Και αυτό, προς το παρόν, λείπει και από τους δύο πόλους: και από όσους απέτυχαν για χρόνια, και από όσους τώρα εμφανίζονται με άδεια χέρια και μεγάλη αυτοπεποίθηση.
Ώρα να τελειώσει το θέατρο — από όλες τις πλευρές.

*Ο Χάρης Θεραπής είναι ο Διευθυντής του Vouli.TV

του Άδωνη Γιάγκου

Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση του ΡΙΚ για τα σημαντικότερα προβλήματα της χώρας (Απρίλιος 2024 – Νοέμβριος 2025) παρουσιάζει ένα εύρημα που, αν δεν ήταν τόσο ανησυχητικό, θα ήταν σχεδόν σουρεαλιστικό, οι «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» καταγράφονται στο μηδέν. Κυριολεκτικά. Από το ήδη ισχνό 1% του 2024, το ποσοστό πέφτει σε 0% το 2025. Σε μια χώρα που ψήνεται κάθε καλοκαίρι, που διψάει κάθε φθινόπωρο και που καίγεται κάθε Ιούλιο και Αύγουστο, οι πολίτες αξιολογούν την κλιματική κρίση ως… ανύπαρκτο πρόβλημα!

Την ώρα που η διαφθορά ανεβαίνει στο 28% και η ακρίβεια αγγίζει το 24%, η κλιματική αλλαγή εξαφανίζεται από το οπτικό πεδίο των Κυπρίων. Όχι γιατί τα περιβαλλοντικά προβλήματα μειώθηκαν, αφού το αντίθετο συμβαίνει. Η ξηρασία βαθαίνει, τα δάση συρρικνώνονται, οι καύσωνες πολλαπλασιάζονται, η θάλασσα ανεβαίνει. Αλλά η δημόσια συνείδηση φαίνεται να λειτουργεί ως τυφλό σημείο, η κλιματική κρίση δεν καταγράφεται ως «άμεσος πόνος», άρα δεν θεωρείται πρόβλημα. Η κοινωνία μετρά αυτό που πονά σήμερα, όχι αυτό που θα της κοστίσει αύριο και τα πολιτικά συστήματα, δυστυχώς, ακολουθούν την ίδια λογική.

Η Κύπρος είναι νησί της Μεσογείου, μία από τις πιο ευάλωτες περιοχές στον πλανήτη. Σύμφωνα με όλες τις προβλέψεις, θα γίνει συντομότερα και εντονότερα ένα από τα μεγάλα θύματα της κλιματικής αποσταθεροποίησης. Παρ’ όλα αυτά, οι πολίτες αντιλαμβάνονται τα προβλήματα με τρόπο ριζικά αποκομμένο από αυτή την πραγματικότητα. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, η κλιματική κρίση δεν παρουσιάζεται στα ΜΜΕ ως καθημερινή είδηση, αλλά ως περιστασιακή ειδική αναφορά.

Ο πολίτης βλέπει την ακρίβεια στο σουπερμάρκετ, τη διαφθορά στα πρωτοσέλιδα και την κρίση στο μεταναστευτικό στην τηλεόραση. Δεν βλέπει όμως τα ρεπορτάζ για τα υδροφόρα στρώματα που στερεύουν, ούτε για την ερημοποίηση που προχωρά.

Δεύτερον, οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής έχουν σχεδόν εξοικειωθεί. Οι Κύπριοι μεγάλωσαν με ζέστη, πυρκαγιές και λειψυδρία. Η μέρα με 45°C πια δεν συγκλονίζει, είναι άλλη μια καλοκαιρινή μέρα. Όσο η καταστροφή μοιάζει με το φυσιολογικό, τόσο η πολιτική βαρύτητά της μειώνεται. Τρίτον, οι κυβερνήσεις, διαχρονικά, δεν έχουν χτίσει το αφήγημα ότι η κλιματική κρίση είναι οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα. Παραμένει ακόμη παγιδευμένη στο περιβαλλοντικό της κουτάκι, σαν να αφορά μόνο φυσιολάτρες και οικολόγους και όχι τους εργαζομένους, τους αγρότες ή τους κατοίκους των πόλεων.

Το μηδενικό ποσοστό στις «Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής» δεν είναι απλά δείκτης αδιαφορίας. Είναι πολιτικό μήνυμα: «Κανείς δεν θα ζητήσει λογαριασμό για τα περιβαλλοντικά εγκλήματα».

Και αυτό ενθαρρύνει τις κυβερνήσεις να το αφήνουν για αργότερα, μόνο που το «αργότερα» έχει ήδη φτάσει. Την ώρα που άλλες ευρωπαϊκές χώρες σχεδιάζουν πράσινες μεταβάσεις, η Κύπρος εξακολουθεί να είναι ενεργειακά εξαρτημένη, γεμάτη παράνομα χωματουργικά, με ανεπαρκή αστική σκιά και με ανθεκτικότητα σχεδόν μηδενική απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα. Η χώρα βρίσκεται εκτεθειμένη αλλά η κοινωνική αντίληψη επιμένει πως δεν είναι της ώρας.

Το παράδοξο είναι ότι, σε μερικά χρόνια, τα προβλήματα που σήμερα βρίσκονται στην κορυφή, διαφθορά, ακρίβεια, μετανάστευση θα εντείνονται εξαιτίας της κλιματικής κρίσης. Η ακρίβεια θα αυξηθεί λόγω κλιματικών πληγμάτων στη γεωργία. Η μετανάστευση θα αυξηθεί λόγω νέων κλιματικών προσφύγων. Η διαφθορά θα βρει νέο τεράστιο πεδίο δράσης στις πράσινες επενδύσεις. Και τότε, το σημερινό μηδενικό θα μοιάζει όχι μόνο λανθασμένο, αλλά μοιραίο.

Αν η δημοσκόπηση δείχνει κάτι, είναι ότι το μεγάλο στοίχημα της Κύπρου δεν είναι να πείσει τους πολίτες πως η κλιματική κρίση είναι πραγματική. Το γνωρίζουν. Το στοίχημα είναι να αντιληφθούν ότι είναι εδώ και ότι αν συνεχίσουν να τη θεωρούν ασήμαντη, η ίδια η ζωή στο νησί θα γίνει ασήμαντη μπροστά στις δυνάμεις που ήδη ξεδιπλώνονται. Τότε, κανένα μηδενικό δεν θα μας σώσει.

*Μέλους Κινήματος Οικολόγων