Οι ενεργειακοί πόροι της Ρωσίας υπήρξαν καθοριστικοί για τη διαμόρφωση της κυρίαρχης θέσης της στο παγκόσμιο σύστημα μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης. Κατά τη μετασοβιετική περίοδο, η πλειονότητα των ρωσικών υδρογονανθράκων διοχετευόταν στην Ευρώπη, αντικατοπτρίζοντας την πολιτική της Μόσχας για ανάπτυξη δεσμών και προσανατολισμό προς τη Δύση. Ωστόσο, από το 2008 και έπειτα, η αμερικανική πολιτική απέναντι στη Ρωσία άλλαξε από προσπάθεια ενσωμάτωσης στη δυτική σφαίρα στην προσπάθεια περιορισμού της. Στο πλαίσιο αυτό, η Ουάσιγκτον προσπάθησε να αξιοποιήσει το κύριο στρατηγικό κεφάλαιο του Ψυχρού Πολέμου εναντίον της Μόσχας: την ίδια την Ευρώπη.

Οι οικονομίες της Ε.Ε. και της Ρωσίας ήταν βαθιά διασυνδεδεμένες και αλληλοεξαρτώμενες. Η Ε.Ε. εισήγαγε μεγάλες ποσότητες ρωσικών υδρογονανθράκων, ενώ σε αντάλλαγμα εξήγαγε στη Ρωσία ενδιάμεσα και τελικά βιομηχανικά προϊόντα και προηγμένη τεχνολογία. Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να διαταράξουν αυτή την αλληλεξάρτηση, προωθώντας πολιτική και οικονομική αντιπαλότητα μεταξύ των δύο πλευρών. Η κρίση του Μαϊντάν το 2014 αποτέλεσε την πρώτη σημαντική πολιτική ρήξη στις σχέσεις Ευρώπης–Ρωσίας, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία εξελίχθηκε σε θεμελιώδη οικονομική διένεξη.

Καθώς τα ρωσικά στρατεύματα προελαύνουν σταθερά στην Ουκρανία, οι ηγέτες της Δύσης συνεχίζουν να θεωρούν ότι η αποσύνδεση της Ρωσίας από την ευρωπαϊκή οικονομία θα αποσταθεροποιήσει το πολιτικό και οικονομικό της σύστημα. Οι ΗΠΑ πέτυχαν εν μέρει να αντικαταστήσουν τη Ρωσία στην ευρωπαϊκή αλυσίδα εφοδιασμού υδρογονανθράκων και, υπό τη διοίκηση Τραμπ, πώλησαν μεγάλες ποσότητες όπλων στους ευρωπαίους συμμάχους αντί να εφοδιάζουν την Ουκρανία με δικά τους έξοδα. Ωστόσο, τα οικονομικά μέτρα δεν άλλαξαν την πορεία του πολέμου ούτε υπονόμευσαν τη σταθερότητα της Ρωσίας, αντανακλώντας τον στρατηγικό επαναπροσανατολισμό της Μόσχας μακριά από την Ευρώπη.

Με τις νέες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα στην Ανατολική Μεσόγειο, οι χώρες του ΝΑΤΟ παρουσιάζουν ως επιτυχία την απομάκρυνση της Ρωσίας από την περιοχή. Παρά τη μείωση της επιρροής της στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ρωσία ενισχύει ταυτόχρονα το στρατηγικό της αποτύπωμα στη Δυτική Ασία, μέσω εμβάθυνσης της συνεργασίας με το Ιράν και ενίσχυσης των σχέσεων με την Ινδία τα τελευταία χρόνια, ενώ παράλληλα προσεγγίζει την κυβέρνηση των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν.

Στην πράξη, ενώ η Ρωσία χάνει έναν θαλάσσιο χώρο επιρροής, αναδεικνύεται ως βασικός χερσαίος εταίρος για χώρες στον Περσικό Κόλπο και την Αραβική Θάλασσα. Σημαντικό είναι επίσης ότι οι σχέσεις Ρωσίας–Ινδονησίας εισέρχονται σε νέα εποχή. Παράλληλα, η Ρωσία παραμένει κυρίαρχη στην Αρκτική, με στρατιωτική παρουσία, στόλο παγοθραυστικών, έλεγχο της Βόρειας Θαλάσσιας Διαδρομής και οικονομική δραστηριότητα στην περιοχή.

Οι ΗΠΑ επιδίωξαν να αντικαταστήσουν πλήρως την πολιτική και οικονομική επιρροή της Ρωσίας στην Ευρώπη. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες υπερηφανεύονται για την αποκοπή της Ρωσίας, ενώ η ίδια η Ρωσία σκόπιμα στρέφεται ολοένα και περισσότερο προς την Ασία, σηματοδοτώντας μια ιστορική αλλαγή στρατηγικής μετά από τρεις αιώνες, από τη Δύση στην Ανατολή.

Η Ρωσία αναπροσανατολίζει επίσης τη θαλάσσια/ναυτική στρατηγική της από τη Βαλτική και τη Μεσόγειο προς την Κασπία Θάλασσα και τον Αρκτικό Ωκεανό, επεκτείνοντας παράλληλα το ρόλο της ως χερσαίος εταίρος για χώρες νότια της Ασίας. Η ηπειρωτική πολιτική μετατοπίζεται από τις ενεργειακές διαδρομές και εμπορικές σχέσεις με την Ευρώπη προς νέες ενεργειακές και εμπορικές οδούς στην Ασία, αξιοποιώντας την ασιατική ενδοχώρα.

Παρά την αντικατάσταση της ρωσικής επιρροής στην Ευρώπη από τις ΗΠΑ, η Ρωσία εμβαθύνει την ενσωμάτωσή της στον Παγκόσμιο Νότο και εδραιώνει τη θέση της στο αναδυόμενο κέντρο παγκόσμιας ισχύος, την Ασία, ενώ επιβάλλει κυριαρχία στη Βόρεια Θαλάσσια Διαδρομή, μια στρατηγική θαλάσσια οδό του μέλλοντος. Προβάλλει τη χερσαία οικονομική ισχύ προς τα ανατολικά, ενώ κυριαρχεί παράλληλα σε θαλάσσια οδό που μπορεί να αναδιαμορφώσει τον γεωπολιτικό χάρτη.

Οι ΗΠΑ πέτυχαν τον στόχο να αντικαταστήσουν τη Ρωσία στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά και να προκαλέσουν ρήξη στις σχέσεις Βρυξελλών–Μόσχας, αλλά η Ρωσία στρέφεται με επιτυχία προς την Ανατολή, αναδιατάσσοντας οικονομικές και γεωπολιτικές σχέσεις. Μετά από μια δεκαετία έντονων τριβών με τη Μόσχα, σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου στην Ουκρανία και αμερικανική πίεση μέσω της στρατηγικής αποσύνδεσης των ΗΠΑ από το ΝΑΤΟ, η Ε.Ε. εμφανίζεται σε θέση υποχώρησης και περιορισμένης αυτονομίας, αδυνατώντας να διαμορφώσει συνεκτική και ανεξάρτητη γεωπολιτική ταυτότητα.

ΠΗΓΗ: MILITAIRE .gr

Η γεωπολιτική ενίσχυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και η στρατηγική της θέση έχουν δημιουργήσει ένα νέο πλαίσιο εκτίμησης για τη χώρα, το οποίο πρέπει να αξιοποιείται με σύνεση, δήλωσε την Τετάρτη ο Υπουργός Άμυνας, Βασίλης Πάλμας.

Σε δηλώσεις του από το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης (ΚΣΕΔ) στη Λάρνακα, στο πλαίσιο της πολυεθνικής άσκησης «Νέμεσις 2025», που διεξήχθη εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας, ο Υπουργός συνεχάρη το ΚΣΕΔ και τις χώρες που συμμετείχαν. Υπενθύμισε ότι η άσκηση πραγματοποιείται από το 2014, προσθέτοντας πως «συνεχίζουμε μέχρι σήμερα και σκοπεύουμε να συνεχίσουμε για πολλά χρόνια ακόμη».

Ο κ. Πάλμας τόνισε ότι στις σημερινές γεωπολιτικές συνθήκες, οι συνεργασίες και οι διεθνείς συμμαχίες είναι απαραίτητες, ώστε να μπορούν να εκτελούνται αποστολές ανθρωπιστικού, ειρηνικού ή και στρατιωτικού χαρακτήρα.

Παράλληλα, επισήμανε πως το ΚΣΕΔ αποτελεί ίσως το πιο αναγνωρίσιμο κέντρο που συνδέεται με το Υπουργείο Άμυνας και την Εθνική Φρουρά, εξαιτίας της μακρόχρονης δράσης του σε αποστολές έρευνας, διάσωσης και ανθρωπιστικής φύσης. Όπως είπε, «καθημερινά διασώζει ζωές, χωρίς τυμπανοκρουσίες ή δημόσιες δηλώσεις, εκτελώντας ένα πραγματικά αξιόλογο έργο».

Αναφερόμενος στην πρόσφατη περιφερειακή κρίση, ο Υπουργός ανέφερε ότι η Κύπρος έλαβε πλήθος συγχαρητηρίων από πολλές χώρες για τη στήριξη που προσέφερε το ΚΣΕΔ σε υπηκόους διαφόρων κρατών, είτε κατά την εκκένωση του Λιβάνου είτε ως διαμετακομιστικός σταθμός προς τις πατρίδες τους.

Ερωτηθείς για τη συμμετοχή μεγάλων χωρών στην άσκηση, ο κ. Πάλμας σημείωσε ότι «η γεωπολιτική αναβάθμιση και η γεωγραφική θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχουν δημιουργήσει ένα νέο περιβάλλον εκτίμησης γύρω από την Κύπρο, το οποίο πρέπει να αξιοποιείται αποτελεσματικά». Πρόσθεσε ότι η χώρα οφείλει να αποδεικνύει έμπρακτα πως ο αναβαθμισμένος αυτός ρόλος μπορεί να υλοποιηθεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.

Σε χαιρετισμό του κατά τη διάρκεια της άσκησης, ο Υπουργός υπογράμμισε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία καταβάλλει κάθε προσπάθεια για τη συνεχή βελτίωση των διαδικασιών αντιμετώπισης κρίσεων, όπως τρομοκρατικές επιθέσεις, επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, καθώς και περιστατικά θαλάσσιας ρύπανσης. Όλα αυτά, όπως είπε, γίνονται με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Επισήμανε ακόμη πως η αποτελεσματικότητα των εμπλεκόμενων φορέων στη θαλάσσια ασφάλεια είναι μια συνεχής διαδικασία και όχι ένας στόχος που επιτυγχάνεται μία φορά. «Σε αυτό το πλαίσιο έγκειται και η σημασία της άσκησης», ανέφερε.

Η «Νέμεσις 2025», πρόσθεσε, αποτελεί μια εξαιρετική ευκαιρία για άντληση εμπειριών και βελτίωση των επιχειρησιακών διαδικασιών. Ο κ. Πάλμας σημείωσε πως «οι δραστηριότητες στην ΑΟΖ δεν προσφέρουν μόνο οφέλη, αλλά συνεπάγονται και ευθύνες», διαβεβαιώνοντας ότι «η Κυπριακή Δημοκρατία είναι αποφασισμένη να τις αναλάβει πλήρως».

Από την πλευρά του, ο Διοικητής του ΚΣΕΔ, Γιώργος Οικονόμου, εξήγησε ότι το σενάριο της άσκησης αφορούσε την αντιμετώπιση κρίσεων σε πλατφόρμα εξόρυξης υδρογονανθράκων εντός της ΑΟΖ. Η άσκηση χωρίστηκε σε τέσσερις φάσεις: τρομοκρατικό πλήγμα, πυρκαγιά στην πλατφόρμα, διάσωση εγκλωβισμένων και περιστατικό θαλάσσιας ρύπανσης.

Στην «Νέμεσις 2025» συμμετείχαν, εκτός από την Κύπρο, επτά ακόμη χώρες —Ελλάδα, Ιταλία, Ισραήλ, Αίγυπτος, ΗΠΑ, Ηνωμένο Βασίλειο και Γαλλία— καθώς και υπηρεσίες της Δημοκρατίας, ιδιωτικές εταιρείες, σκάφη, προσωπικό και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός EMSA, γεγονός που καταδεικνύει την ευρεία διεθνή συνεργασία.

Μεταξύ των παρευρισκόμενων που παρακολούθησαν την άσκηση ήταν οι Πρέσβεις των ΗΠΑ, Ισραήλ, Ηνωμένου Βασιλείου, Ελλάδας, Ιταλίας και Αιγύπτου, καθώς και στρατιωτικοί ακόλουθοι των χωρών που συμμετείχαν στη «Νέμεσις 2025».

Χωρίς αποτέλεσμα κατέληξε η προσπάθεια της Κυβέρνησης να επιτύχει τη συμφωνία για την Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή (ΑΤΑ), αφήνοντας σε αβεβαιότητα το μέλλον της εργατικής ειρήνης. Μετά από περίπου έξι μήνες κοινωνικού διαλόγου, οι διαφορές μεταξύ των κοινωνικών εταίρων παρέμειναν αγεφύρωτες και οι αναγκαίες συγκλίσεις δεν επιτεύχθηκαν. Οι εργοδοτικές οργανώσεις απέρριψαν το κυβερνητικό προσχέδιο, μπλοκάροντας τη διαδικασία, την ώρα που το συνδικαλιστικό κίνημα το ενέκρινε ομόφωνα κατά την 5η πανσυνδικαλιστική σύσκεψη.

Η επόμενη μέρα προμηνύεται δύσκολη για τα εργασιακά, καθώς αναμένονται απεργιακά μέτρα με απρόβλεπτες επιπτώσεις στην οικονομία. Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις σχεδιάζουν νέα πανσυνδικαλιστική συνάντηση, όπου θα καθορίσουν τα επόμενα τους βήματα. Από την πλευρά των εργοδοτών, το βάρος πέφτει πλέον στην Κυβέρνηση, η οποία καλείται να αποφασίσει αν θα αναθεωρήσει το προσχέδιο ή θα προχωρήσει σε νέες ρυθμίσεις.

Οι εργοδοτικές οργανώσεις, στην ανακοίνωσή τους, επισημαίνουν πως καθοριστικός παράγοντας για την απόρριψη του προσχεδίου ήταν η τελευταία στιγμή εισαγωγή πρόνοιας που επιτρέπει στους Υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας να εφαρμόσουν μέτρα για την επέκταση της ΑΤΑ σε περισσότερους δικαιούχους. Η πρόνοια αυτή, όπως τονίζουν, προστέθηκε εκ των υστέρων από την Κυβέρνηση και θεωρήθηκε μη αποδεκτή.

Από την άλλη, πηγές του συνδικαλιστικού χώρου αναφέρουν ότι η επίμαχη διάταξη εντάχθηκε με στόχο να ενισχυθεί το συνολικό πλαίσιο, ώστε να περιληφθούν και εργαζόμενοι που σήμερα δεν καλύπτονται από τον θεσμό.

Υπενθυμίζεται ότι η ισχύουσα μεταβατική ρύθμιση για την ΑΤΑ έληξε στο τέλος Ιουνίου, ενώ η νέα, μόνιμη συμφωνία προγραμματίζεται να τεθεί σε εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου 2026, αποκαθιστώντας την αγοραστική δύναμη των μισθών στο 100%.

Οι αποφάσεις

Την απόρριψη του προσχεδίου συμφωνίας για την ΑΤΑ που παρουσίασε η Κυβέρνηση αποφάσισαν οι εργοδοτικές οργανώσεις ΟΕΒ και ΚΕΒΕ.

Σε κοινό ανακοινωθέν τους αναφέρουν ότι οι Εκτελεστικές Επιτροπές των δύο φορέων συνεδρίασαν από κοινού για να εξετάσουν το προσχέδιο «μόνιμης συμφωνίας για την ΑΤΑ» που υποβλήθηκε προς τους κοινωνικούς εταίρους. Μετά από εκτενή συζήτηση και ανταλλαγή απόψεων, αποφάνθηκαν πως το κείμενο δεν είναι ικανοποιητικό σε βασικές του πρόνοιες και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να υπογραφεί στην παρούσα μορφή του.

Παρά την απόρριψη, οι εργοδοτικές οργανώσεις υπογραμμίζουν την πρόθεσή τους να υπάρξει μόνιμη ρύθμιση για το ζήτημα της ΑΤΑ, σημειώνοντας ότι σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων αποδέχθηκαν την ανάγκη πλήρους κάλυψης των χαμηλών μισθών για όσους τη δικαιούνται. Παράλληλα, τονίζουν την αναγκαιότητα θέσπισης προϋποθέσεων και ασφαλιστικών δικλίδων που θα εκσυγχρονίσουν το σύστημα, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και τη βιωσιμότητα του κρατικού μισθολογίου.

Οι εργοδοτικοί σύνδεσμοι θεωρούν ότι το προσχέδιο περιλαμβάνει διατάξεις για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό οι οποίες δεν ευθυγραμμίζονται με τις συμφωνίες του 2017 και του 2023. Αν και αναγνωρίζουν τη συνυπολογιστική σχέση της ΑΤΑ με τον κατώτατο μισθό, επισημαίνουν ότι η διατύπωση δεν είναι αποδεκτή. Καθοριστικό ρόλο στην τελική τους απόφαση είχε η εισαγωγή της διάταξης που εξουσιοδοτεί τους αρμόδιους υπουργούς να επεκτείνουν την εφαρμογή της ΑΤΑ.

Παρά τις διαφωνίες, ΟΕΒ και ΚΕΒΕ δηλώνουν ότι παραμένουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προσηλωμένοι στην προσπάθεια επίτευξης κοινά αποδεκτής λύσης.

Στον αντίποδα, η πανσυνδικαλιστική σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στη Δημοσιογραφική Εστία κατέληξε στην πλήρη αποδοχή του προσχεδίου που παρουσίασε η Κυβέρνηση στις 3 Νοεμβρίου 2025.

Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωσή τους, το συνδικαλιστικό κίνημα, μετά από μήνες διαπραγματεύσεων για τη διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού της ΑΤΑ, ενέκρινε ομόφωνα την κυβερνητική πρόταση. «Το προσχέδιο μόνιμης συμφωνίας γίνεται αποδεκτό ως έχει, χωρίς καμία αλλαγή ούτε κατά ένα γιώτα», σημειώνεται χαρακτηριστικά.

Οι συνδικαλιστές υπογραμμίζουν ότι προχώρησαν σε σημαντικές υποχωρήσεις με στόχο τη διασφάλιση της μόνιμης ισχύος του θεσμού και την εξεύρεση λύσης. Εκφράζουν την ελπίδα ότι και η εργοδοτική πλευρά θα επιδείξει ανάλογο πνεύμα συνεργασίας, ενώ αναγνωρίζουν τον καθοριστικό ρόλο της Κυβέρνησης στη διαπραγματευτική διαδικασία.