Του Πέτρου Ζαρούνα*

Η πρόταση Τράμπ για εκκένωση της Λωρίδας της Γάζας από τους Παλαιστίνιους κατοίκους της ήρθε να ανατρέψει τον μέχρι χθες τρόπο που η διεθνής κοινότητα προσέγγιζε το Παλαιστινιακό πρόβλημα. Η πρόταση αυτή δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Όλα ξεκίνησαν το 2019 με το αρχικό σχέδιο του γαμπρού του Τράμπ και ειδικού απεσταλμένου για τη Μέση Ανατολή Τζάρεντ Κούσνερ. Το σχέδιο αυτό προέβλεπε την τουριστική ανάπτυξη της Γάζας με την επένδυση 50 δις δολαρίων.  Το σχέδιο αυτό ακολούθησε ένα ισραηλινό που προέβλεπε και τη δημιουργία τεχνητών νησιών στη θάλασσα απέναντι από τις ακτές της Γάζας. Ο πόλεμος που ακολούθησε το 2013 μετά την αιφνιδιαστική επίθεση της Χαμάς στο ισραηλινό έδαφος και την μαζική ανταπόδοση από τη  πλευρά του Ισραήλ δημιούργησε νέα δεδομένα. Πέραν των 47,000 Παλαιστινίων νεκρών και των πέραν των 100,000 και πλέον τραυματιών είχαμε την ισοπέδωση του 70% των κτηρίων της Γάζας και την καταστροφή όλων σχεδόν των υποδομών που απαιτούνται για μία αξιοπρεπή διαβίωση των 2,4 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι πλείστοι δρόμοι καθώς και τα δίκτυα ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, φυσικού αερίου και αποχέτευσης διαλύθηκαν. Ανάλογη τύχη είχαν τόσο τα νοσοκομεία όσο και τα σχολεία της Λωρίδας. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ τα μπάζα στη Γάζα φτάνει τους 50 εκατομμύρια τόνους και η μετακίνηση τους θα απαιτήσει τουλάχιστον 20 χρόνια.

Με βάση τα νέα δεδομένα προέκυψαν δύο νέα σχέδια. Εκείνο του Ισραηλινού υπουργείου πληροφοριών που προέβλεπε τη μετεγκατάσταση των Παλαιστινίων στην Αίγυπτο  και το τροποποιημένο σχέδιο Κούσνερ της άνοιξης του 2024 που προέβλεπε τη μετακίνηση των Παλαιστινίων κατοίκων της Γάζας στην έρημο Νεγκέβ εντός του Ισραήλ.  Σημειωτέο ότι κανένα από τα σχέδια Κούσνερ δεν προέβλεπε τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους ή αντιμετώπιζε τη καρδιά του Παλαιστινιακού προβλήματος.

Σημειωτέο ότι κανένα από τα σχέδια Κούσνερ δεν προέβλεπε τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους ή αντιμετώπιζε τη καρδιά του Παλαιστινιακού προβλήματος.

Ακολούθησε η ανατρεπτική πρόταση Τράμπ που και αυτή όμως δεν απαντάει στην επίλυση του Παλαιστινιακού προβλήματος αφού επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση μόνο του ανθρωπιστικού προβλήματος των άστεγων Παλαιστινίων. Η πρόταση  Τράμπ προτείνει τη μετακίνηση των Παλαιστινίων σε Αίγυπτο και Ιορδανία παρά τις έντονα αρνητικές αντιδράσεις των ηγετών των δύο χωρών. Όπως οι ίδιοι οι Άραβες ηγέτες εξηγούν κάτι τέτοιο θα απειλήσει την ασφάλεια και την σταθερότητα των χωρών τους και δυνατόν να οδηγήσει σε κατάρρευση των συμφωνιών ειρήνης που είχαν συνάψει εδώ και χρόνια με το Ισραήλ.

Το άλλο καινούργιο στοιχείο της πρότασης Τράμπ είναι ότι προβλέπει την ανάληψη της διαχείρισης Γάζας (take over) από τις ΗΠΑ. Η ανάληψη αυτή δεν έχει να κάνει με τη κυριαρχία της περιοχής που ούτως ή άλλως δεν ανήκει στο Ισραήλ. Μάλλον αυτό που έχει στο μυαλό του ο Αμερικανός πρόεδρος που λειτουργεί με τη λογική ενός επιχειρηματία γης είναι ένα καθεστώς μακροχρόνιας μίσθωσης της Λωρίδας ώστε να μπορέσει στην συνέχεια να προβεί στις ανάλογες επενδύσεις.

Μάλλον αυτό που έχει στο μυαλό του ο Αμερικανός πρόεδρος που λειτουργεί με τη λογική ενός επιχειρηματία γης είναι ένα καθεστώς μακροχρόνιας μίσθωσης της Λωρίδας ώστε να μπορέσει στην συνέχεια να προβεί στις ανάλογες επενδύσεις.

Από τη πλευρά τους οι Άραβες ηγέτες και οι Παλαιστίνιοι αντιλαμβανόμενοι πως η Γάζα είναι αδύνατο να κατοικηθεί κάτι που φάνηκε μετά την επιστροφή των κατοίκων της βόρειας Γάζας στο νότο εξετάζουν εναλλακτικές λύσεις οι οποίες λαμβάνουν υπόψη και το πολιτικό πρόβλημα. Σύμφωνα με πληροφορίες που διέρρευσαν σε ένα από τα αραβικά σχέδια που θα προταθούν στον πρόεδρο Τράμπ είναι και η ταχεία οικοδόμηση μίας νέας πόλης στο έδαφος της Δυτικής Όχθης στην οποία να μετεγκατασταθούν οι άστεγοι Παλαιστίνιοι της Λωρίδας της Γάζας.

Η διεθνής κοινότητα επί του παρόντος με εξαίρεση την επιφυλακτική Ρωσία, είναι απολύτως αρνητική θεωρώντας ότι τυχόν βίαιη και μόνιμη εκδίωξη των Παλαιστινίων από τη Γάζα θα αποτελεί έγκλημα πολέμου και παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Δεν είναι τυχαίες οι διορθωτικές δηλώσει Τράμπ που αποκλείουν τη βίαιη μετακίνηση τους και την χρήση για αυτό το σκοπό αμερικανικών στρατευμάτων. Μια δεύτερη διόρθωση της  αρχικής πρότασης Τράμπ είναι ο μη αποκλεισμός της επιστροφής των Παλαιστινίων κατοίκων της Γάζας.  Στο παρασκήνιο έχουν εμφανιστεί και νέες εναλλακτικές ιδέες για το σε ποιες χώρες θα μπορούσαν να μετακινηθούν οι Παλαιστίνιοι της Γάζας. Τέτοιες είναι το Μαρόκο , η Σομαλιλάνδη και το Πούτλαντ.  Μία τρίτη διόρθωση είναι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Τέτοιες είναι το Μαρόκο , η Σομαλιλάνδη και το Πούτλαντ.  Μία τρίτη διόρθωση είναι οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να χρηματοδοτήσουν την ανοικοδόμηση της Γάζας.

Από πλευράς Ισραήλ ο πρωθυπουργός Νετανιάχου τηρεί προσεκτική στάση αφού απλά χαρακτήρισε την πρόταση Τράμπ ως πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη που αξίζει να εξεταστεί. Σε ότι αφορά τη δημιουργία Παλαιστινιακού κράτους ο Νετανιάχου πρότεινε αυτό να γίνει σε έδαφος που σήμερα ανήκει στη Σαουδική Αραβία και όπου θα μπορούσαν να μετεγκατασταθούν οι Παλαιστίνιοι. Θετικά την πρόταση Τράμπ υποδέχθηκαν οι ακροδεξιοί Σμότριτς και Γκβίρ ενώ επιφυλάξεις εξέφρασε και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Γκαντζ.

Τέλος θέλω να υπογραμμίσω πως η πρόταση Τράμπ δεν είναι  η τελική. Όπως δήλωσε και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ αλλά και ο αμερικανός ΥΠΕΞ Ρούμπιο όποιος διαφωνεί με αυτή ας παρουσιάσει τη δική του πρόταση. Σε κάθε περίπτωση η πρόταση Τράμπ έρχεται να αλλάξει δραματικά την ατζέντα των συζητήσεων και να υποχρεώσει όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές περιλαμβανόμενου και του Ισραήλ να έρθουν με δικές τους αντιπροτάσεις στη βάση όμως αυτής της νέας φιλοσοφίας.

Σε κάθε περίπτωση η πρόταση Τράμπ έρχεται να αλλάξει δραματικά την ατζέντα των συζητήσεων και να υποχρεώσει όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές περιλαμβανόμενου και του Ισραήλ να έρθουν με δικές τους αντιπροτάσεις στη βάση όμως αυτής της νέας φιλοσοφίας.

* Ο κ. Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος