Ο Ντόναλντ Τραμπ προκάλεσε νέο κύμα έντασης το βράδυ του Σαββάτου, δηλώνοντας ότι θεωρεί τον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας «εντελώς κλειστό». Η τοποθέτηση αυτή εξόργισε το Καράκας, το οποίο έκανε λόγο για «εχθρική ενέργεια» και αντέδρασε άμεσα ξεκινώντας στρατιωτικές ασκήσεις.

«Προς όλες τις αεροπορικές εταιρείες, πιλότους, λαθρεμπόρους ναρκωτικών και διακινητές ανθρώπων», έγραψε με κεφαλαία στο Truth Social ο Αμερικανός πρόεδρος, καλώντας τους να θεωρήσουν πως «Ο ΕΝΑΕΡΙΟΣ ΧΩΡΟΣ ΠΑΝΩ ΚΑΙ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΖΟΥΕΛΑ ΕΙΝΑΙ ΠΛΗΡΩΣ ΚΛΕΙΣΤΟΣ». Η δήλωση ήρθε σε μια στιγμή που η κυβέρνηση Τραμπ εντείνει την πίεση προς τον Νικολάς Μαδούρο, αναπτύσσοντας σημαντικές στρατιωτικές δυνάμεις στην Καραϊβική, όπου βρίσκεται και το μεγαλύτερο αεροπλανοφόρο στον κόσμο.

Ο Τραμπ κατηγορεί τη Βενεζουέλα ότι αποτελεί βασικό κόμβο της διακίνησης ναρκωτικών που καταλήγουν στις ΗΠΑ.

Αλλαγή καθεστώτος
Το Καράκας απορρίπτει κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς, επιμένοντας ότι ο πραγματικός στόχος της Ουάσινγκτον είναι η αλλαγή καθεστώτος και ο έλεγχος των πετρελαϊκών της αποθεμάτων.

Η κυβέρνηση Μαδούρο κατήγγειλε «αποικιοκρατική απειλή» που επιχειρεί να πλήξει την κυριαρχία της χώρας και χαρακτήρισε την αμερικανική δήλωση «πρωτοφανή, παράνομη και αδικαιολόγητη επίθεση κατά του λαού». Το υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για ενέργεια «εχθρική, μονομερή και αυθαίρετη», αντίθετη με βασικές αρχές του διεθνούς δικαίου. Παράλληλα, οι ένοπλες δυνάμεις της Βενεζουέλας πραγματοποίησαν ασκήσεις στις ακτές, με την κρατική τηλεόραση να προβάλλει εικόνες από αντιαεροπορικά συστήματα και πυροβόλα.

Στο Μαρακάι, περίπου 100 χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, πολεμικά αεροσκάφη Sukhoi ρωσικής κατασκευής και F-16 (αγορασμένα από τις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’80) συμμετείχαν σε αεροπορική επίδειξη, όπως είδαν δημοσιογράφοι του AFP.

Παράλληλα, το Καράκας διαμαρτυρήθηκε για την απόφαση της Ουάσινγκτον να «αναστείλει μονομερώς» τις πτήσεις επαναπατρισμού παράτυπων Βενεζουελανών μεταναστών, παρότι η κυβέρνηση Τραμπ έχει αναγάγει την αντιμετώπιση της μετανάστευσης σε κορυφαία προτεραιότητα.

«Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί 75 πτήσεις επαναπατρισμού με 13.956 άτομα», υπενθύμισε η βενεζουελάνικη κυβέρνηση.

Παρότι το αεροδρόμιο της Μαϊκετία λειτουργούσε κανονικά, έξι αεροπορικές εταιρείες ανέστειλαν αυτή την εβδομάδα τις πτήσεις από και προς τη Βενεζουέλα επικαλούμενες λόγους ασφαλείας, με αποτέλεσμα η κυβέρνηση να τους αφαιρέσει την άδεια. Αυτό προκάλεσε σοβαρά προβλήματα σε ταξιδιώτες.

Η 35χρονη Γιουσμαϊκάρ Σαλαμπαρία, Βενεζουελανή που ζει στη Χιλή, περιέγραψε το ταξίδι της ως «εφιάλτη», αφού αναγκάστηκε να περάσει από Μπογοτά και Κούκουτα και στη συνέχεια να διασχίσει πεζή τα σύνορα πριν πάρει εσωτερική πτήση. Παρά ταύτα δήλωσε πως ταξίδεψε «χωρίς φόβο»: «Οι Αμερικανοί πάντα λένε ότι θα επιτεθούν. Ζούμε μέρα με τη μέρα, μόνο ο Θεός ξέρει τι θα γίνει».

Νέος πόλεμος
Ο Τραμπ είχε προαναγγείλει ότι οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ θα ξεκινούσαν «πολύ σύντομα» χερσαίες επιχειρήσεις εναντίον «βενεζουελανών λαθρεμπόρων ναρκωτικών», προκαλώντας αντιδράσεις και από Ρεπουμπλικάνους και από Δημοκρατικούς στο Κογκρέσο.

«Υπενθύμιση: μόνο το Κογκρέσο μπορεί να κηρύξει πόλεμο», σημείωσε η Ρεπουμπλικανή Μάρτζορι Τέιλορ Γκριν, που έχει αποστασιοποιηθεί από τον πρώην μέντορά της Τραμπ και έχει παραιτηθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.

«Οι απερίσκεπτες ενέργειες του προέδρου Τραμπ απέναντι στη Βενεζουέλα οδηγούν τη χώρα όλο και πιο κοντά σε έναν νέο, δαπανηρό πόλεμο στο εξωτερικό», δήλωσε ο Δημοκρατικός ηγέτης στη Γερουσία, Τσακ Σούμερ.

Το Καρτέλ των Ήλιων
Ο Νικολάς Μαδούρο, στην εξουσία από το 2013 και πολιτικός κληρονόμος του Ούγκο Τσάβες, επανεξελέγη το 2024 μετά από εκλογές που σημαδεύτηκαν από επεισόδια και συλλήψεις.

Οι ΗΠΑ έχουν πραγματοποιήσει από τον Σεπτέμβριο πλήγματα σε περισσότερα από 20 βενεζουελάνικα πλοία που θεωρούνταν ύποπτα για λαθρεμπόριο ναρκωτικών σε Καραϊβική και Ειρηνικό, σκοτώνοντας τουλάχιστον 83 ανθρώπους — χωρίς, όπως καταγγέλλει το Καράκας, να έχουν προσκομιστεί αποδείξεις για τον πραγματικό ρόλο των πλοίων.

Τις τελευταίες μέρες αυξημένη δραστηριότητα αμερικανικών μαχητικών καταγράφεται σε μικρή απόσταση από τις βενεζουελάνικες ακτές, σύμφωνα με ιστοτόπους παρακολούθησης αεροσκαφών.

Οι New York Times αποκάλυψαν ότι Τραμπ και Μαδούρο είχαν πρόσφατα τηλεφωνική επικοινωνία σχετικά με πιθανή συνάντησή τους στις ΗΠΑ.

Η Ουάσινγκτον έχει χαρακτηρίσει «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» το αποκαλούμενο «Καρτέλ των Ήλιων», του οποίου η ύπαρξη δεν έχει τεκμηριωθεί, όπως επισημαίνουν πολλοί ειδικοί. Σύμφωνα με τη θέση των ΗΠΑ, το καρτέλ αυτό διοικείται από τον ίδιο τον Μαδούρο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να είναι έτοιμες να αναγνωρίσουν τον έλεγχο της Ρωσίας επί της Κριμαίας και άλλων κατεχόμενων ουκρανικών περιοχών, με στόχο την εξασφάλιση συμφωνίας για τον τερματισμό του πολέμου, όπως αναφέρει σε αποκλειστικό της δημοσίευμα η Telegraph.

Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, στέλνει τον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, μαζί με τον γαμπρό και σύμβουλο διαπραγμάτευσης, Τζάρετ Κούσνερ, στη Μόσχα, ώστε να υποβάλουν απευθείας την πρόταση στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν. Το σχέδιο αναγνώρισης των κατεχόμενων εδαφών φαίνεται πιθανό να προχωρήσει παρά τις επιφυλάξεις των Ευρωπαίων συμμάχων της Ουκρανίας, επισημαίνει το δημοσίευμα.

Μία καλά πληροφορημένη πηγή δήλωσε στην Telegraph ότι «είναι όλο και πιο ξεκάθαρο πως οι Αμερικανοί δεν ενδιαφέρονται για την ευρωπαϊκή θέση. Λένε ότι οι Ευρωπαίοι μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν».

Ο Ρώσος πρόεδρος σημείωσε την Πέμπτη ότι η νομική αναγνώριση της Κριμαίας και των περιοχών του Ντόνετσκ και του Λουγκάνσκ ως ρωσικών εδαφών από την Ουάσινγκτον θα αποτελέσει ένα από τα βασικά θέματα στις διαπραγματεύσεις για το ειρηνευτικό σχέδιο του Αμερικανού προέδρου.

Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε σήμερα Παρασκευή ότι έλαβε μια αναθεωρημένη πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου, η οποία καταρτίστηκε μετά από έκτακτες συνομιλίες μεταξύ Ουκρανών και Αμερικανών αξιωματούχων στη Γενεύη της Ελβετίας το περασμένο Σαββατοκύριακο.

Το αρχικό σχέδιο ειρήνης 28 σημείων, που συντάχθηκε από τον Γουίτκοφ μετά από συζητήσεις με Ρώσους αξιωματούχους, πρότεινε την «de facto» αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στην Κριμαία και στις δύο ανατολικές περιοχές του Ντονμπάς από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Το σχέδιο προέβλεπε επίσης την «de facto» αναγνώριση των εδαφών που ελέγχονται από τη Ρωσία στις περιοχές Χερσώνας και Ζαπορίζια μετά από οποιαδήποτε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Στη Γενεύη, οι Ουκρανοί και οι Αμερικανοί αξιωματούχοι διαπραγματεύτηκαν και συμφώνησαν σε ένα νέο σχέδιο 19 σημείων, το οποίο θεωρείται λιγότερο ευνοϊκό για τη Μόσχα.

Παρά ταύτα, πολλές πηγές αναφέρουν ότι οι αμερικανικές προτάσεις για αναγνώριση εδαφών παραμένουν στο τραπέζι. Το Κίεβο, ωστόσο, δεν θα υποχρεωθεί να αναγνωρίσει τον ρωσικό έλεγχο αυτών των περιοχών. Το ουκρανικό σύνταγμα απαγορεύει σε οποιονδήποτε πρόεδρο ή κυβέρνηση να παραχωρήσει έδαφος χωρίς προηγούμενο δημοψήφισμα.

Ο Αντρέι Γερμάκ, επικεφαλής του γραφείου του Ουκρανού προέδρου, και ο Ρουστέμ Ουμέροφ, σύμβουλος εθνικής ασφάλειας, αναμένεται να ταξιδέψουν στη Φλόριντα για να συναντήσουν Αμερικανούς αξιωματούχους στο θέρετρο Mar-a-Lago του Τραμπ αυτό το Σαββατοκύριακο.

Σε συνέντευξή του στο The Atlantic, ο Γερμάκ, που διαπραγματεύτηκε το τελευταίο ειρηνευτικό σχέδιο των 19 σημείων, δήλωσε ότι «κανένας λογικός άνθρωπος σήμερα δεν θα υπογράψει έγγραφο παραχώρησης εδαφών. Όσο ο Ζελένσκι είναι πρόεδρος, κανείς δεν πρέπει να υπολογίζει ότι θα παραχωρήσουμε έδαφος. Το σύνταγμα το απαγορεύει και κανείς δεν μπορεί να το παραβιάσει χωρίς να εναντιωθεί στον ουκρανικό λαό».

Απόρρητο επιχειρησιακό σχέδιο 1.200 σελίδων, το οποίο αφορά πιθανό σενάριο πολέμου με τη Ρωσία, έχει εκπονήσει το Βερολίνο, σύμφωνα με τη Wall Street Journal. Μεταξύ άλλων, προβλέπεται η μετακίνηση έως και 800.000 στρατιωτών του ΝΑΤΟ στο ανατολικό μέτωπο.

Το σχέδιο παρουσιάζει με λεπτομέρεια τον τρόπο με τον οποίο περίπου 800.000 Γερμανοί, Αμερικανοί και λοιποί νατοϊκοί στρατιώτες θα μεταφερθούν προς την πρώτη γραμμή. Περιλαμβάνει χάρτες με τα λιμάνια, τα ποτάμια, τις σιδηροδρομικές γραμμές και τις οδικές αρτηρίες που θα χρησιμοποιηθούν, καθώς και τον τρόπο ανεφοδιασμού και προστασίας τους καθ’ όλη τη διαδρομή. Η φιλοσοφία του σχεδίου είναι σύγχρονη και πολυεπίπεδη: ο πόλεμος δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως αποκλειστικά στρατιωτική υπόθεση, αλλά απαιτεί τη συμμετοχή δημοσίων υπηρεσιών, επιχειρήσεων, κρίσιμων δομών, νοσοκομείων και ακόμη και των τοπικών αρχών.

Όπως επισημαίνει η WSJ, «σε ανώτερο επίπεδο, το σχέδιο αποτελεί την πιο σαφή έως τώρα έκφραση αυτού που οι συντάκτες του ορίζουν ως μια προσέγγιση “ολόκληρης της κοινωνίας” στον πόλεμο». Η θόλωση των ορίων μεταξύ πολιτικού και στρατιωτικού τομέα θυμίζει Ψυχρό Πόλεμο, αλλά προσαρμόζεται στις σύγχρονες απειλές και αδυναμίες — από την καταπονημένη γερμανική υποδομή μέχρι την περιοριστική νομοθεσία και τη συρρικνωμένη δύναμη του στρατεύματος.

Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν δηλώσει πως εκτιμούν ότι η Ρωσία θα είναι επιχειρησιακά έτοιμη και πρόθυμη να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ το 2029. Ωστόσο, μια σειρά πρόσφατων περιστατικών κατασκοπείας, δολιοφθορών και παραβιάσεων εναέριου χώρου, τα οποία δυτικές μυστικές υπηρεσίες αποδίδουν στη Μόσχα, δείχνουν ότι μια επίθεση ίσως μπορούσε να έρθει νωρίτερα.

Αναλυτές επισημαίνουν επίσης ότι ενδεχόμενη ανακωχή στην Ουκρανία —την οποία οι ΗΠΑ φέρεται να προωθούν αυτή την εβδομάδα— θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να ανακατανείμει χρόνο και πόρους προετοιμάζοντας μια ενδεχόμενη κίνηση κατά νατοϊκών μελών στην Ευρώπη.

Εάν η Ευρώπη ενισχύσει έγκαιρα την ανθεκτικότητά της, οι εμπνευστές του σχεδίου θεωρούν πως μπορεί όχι μόνο να εξασφαλίσει την υπεροχή της, αλλά και να μειώσει τις πιθανότητες πολεμικής σύγκρουσης. «Ο στόχος είναι η αποτροπή, κάνοντας σαφές στους αντιπάλους μας ότι, αν μας επιτεθούν, δεν θα επιτύχουν», δήλωσε υψηλόβαθμος αξιωματικός και ένας από τους βασικούς συντάκτες του σχεδίου, γνωστού ως OPLAN DEU (Operational Plan Germany – Operationsplan Deutschland).

Το OPLAN DEU αποτελεί το πρώτο ολοκληρωμένο αμυντικό σχέδιο της Γερμανίας μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Η εφαρμογή του προχωρά με ταχύτητα η οποία, όπως επισημαίνουν οι επιτελείς, θα ήταν αδιανόητη πριν από το 2022.

Ορισμένα από τα σημαντικότερα προσκόμματα που αντιμετωπίζουν οι σχεδιαστές του γερμανικού στρατού αφορούν τους κανόνες προμηθειών, τη νομοθεσία για τα προσωπικά δεδομένα και διάφορους κανονισμούς που θεσπίστηκαν σε περιόδους ειρήνης.

Η υλοποίηση του Σχεδίου απαιτεί σημαντική αλλαγή νοοτροπίας, ανατρέποντας συνήθειες μιας ολόκληρης γενιάς. «Πρέπει να ξαναμάθουμε όσα στο μεταξύ ξεχάσαμε», σημείωσε ο υφυπουργός Άμυνας, Νιλς Σμιντ. «Χρειάζεται ακόμη και να φέρουμε πίσω από τη συνταξιοδότηση ανθρώπους που έζησαν την προηγούμενη εποχή, για να μας υπενθυμίσουν τις διαδικασίες».

Ωστόσο, η υστέρηση των υποδομών, οι θεσμικές αγκυλώσεις και η κλιμάκωση των υβριδικών επιθέσεων αφήνουν ανοικτό ένα κρίσιμο ερώτημα: διαθέτει η Ευρώπη τον απαραίτητο χρόνο για να προετοιμαστεί; Ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς το διατύπωσε με χαρακτηριστική ωμότητα τον Σεπτέμβριο: «Δεν είμαστε σε πόλεμο. Αλλά δεν ζούμε πλέον σε εποχή ειρήνης».