Η Λιβύη, με Ρηματική Διακοίνωση που κατέθεσε στα Ηνωμένα Έθνη στις 20 Ιουνίου 2025 και δημοσιεύθηκε επίσημα στις 3 Ιουλίου, αμφισβητεί τη μέση γραμμή που έχει ορίσει η Ελλάδα για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) της, βάσει της οποίας έχουν καθοριστεί και τα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως και δυτικώς της Κρήτης. Τα οικόπεδα αυτά έχουν ήδη προσφερθεί για αδειοδότηση σε διεθνείς εταιρείες ενέργειας. Για πρώτη φορά, η Λιβύη αποτυπώνει με επίσημο έγγραφο τη διεκδίκησή της έναντι της Ελλάδας, στηριζόμενη στις προβλέψεις του παράνομου Τουρκολιβυκού Μνημονίου.

Στους χάρτες που συνοδεύουν τη Ρηματική Διακοίνωση, αποτυπώνεται γραμμή οριοθέτησης που προβάλλεται ως συνέχεια της συμφωνίας με την Τουρκία. Η γραμμή αυτή περιορίζει σε μεγάλο βαθμό, έως και εκμηδενίζει, την επήρεια της Κρήτης στη χάραξη θαλάσσιων ζωνών και ουσιαστικά εξαφανίζει την ελληνική ΑΟΖ νότια του νησιού. Στο κείμενο της Διακοίνωσης γίνεται λόγος για «αντικείμενο άλυτης διαφοράς» μεταξύ των δύο χωρών, ενώ ταυτόχρονα οι επίμαχες περιοχές χαρακτηρίζονται μονομερώς ως «λιβυκές θαλάσσιες περιοχές».

Η Τρίπολη κατηγορεί την Ελλάδα για μονομερείς ενέργειες και «σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου», κάνοντας ειδική αναφορά στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Επιπλέον, υποστηρίζει ότι οι ενέργειες της Ελλάδας υπονομεύουν τις αρχές του αμοιβαίου σεβασμού και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, καλώντας τα Ηνωμένα Έθνη και τη διεθνή κοινότητα να αποτρέψουν κάθε κίνηση που ενδέχεται να οδηγήσει σε κλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παρότι η Λιβύη επικαλείται τις αρχές του διεθνούς δικαίου και ζητά αποφυγή τετελεσμένων, την ίδια στιγμή βασίζει τις θέσεις της στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο —μια συμφωνία που δεν αναγνωρίζεται από την Ελλάδα και την Ε.Ε., και θεωρείται αντίθετη με τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Στην έκθεση της Λιβυκής Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC), που επισυνάπτεται στη Ρηματική Διακοίνωση, αναφέρεται παραβίαση της «οριοθετικής γραμμής», η οποία αποτελεί πρακτικά προέκταση του Μνημονίου με την Τουρκία.

Από την υπογραφή του Μνημονίου το 2019 μεταξύ των κυβερνήσεων Ερντογάν και Αλ Σάρατζ, η Τουρκία έχει ήδη οριοθετήσει μονομερώς τουρκική ΑΟΖ βάσει της εν λόγω συμφωνίας, προβάλλοντας το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Αντίθετα, η Λιβύη δεν είχε μέχρι σήμερα προβεί σε ανακήρυξη ΑΟΖ. Με τη Ρηματική Διακοίνωση, ωστόσο, για πρώτη φορά αποτυπώνει σε επίσημο χάρτη –έστω και με διακεκομμένες γραμμές– τις διεκδικήσεις της, που εκτείνονται σε περιοχές όπου η Ελλάδα θεωρεί ότι έχει κυριαρχικά δικαιώματα βάσει του Νόμου 4001/2011. Η εξέλιξη αυτή έρχεται να διαψεύσει προηγούμενες εκτιμήσεις από την Αθήνα ότι η Λιβύη σιωπηρά αποδεχόταν τη μέση γραμμή που είχε ορίσει η ελληνική πλευρά.

Παρά την κλιμάκωση, η Τρίπολη επισημαίνει ότι η διαφορά θα πρέπει να λυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων, θέση που ευνοεί και την ελληνική διπλωματική προσέγγιση, η οποία ζητά εδώ και καιρό επίσημες συνομιλίες. Εάν οι διαβουλεύσεις δεν αποδώσουν, η Αθήνα προκρίνει τη δικαστική επίλυση της διαφοράς, μέσω προσφυγής στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου θα τεθεί και η νομιμότητα του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.

Ήδη, ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης έχει καταθέσει πρόταση για τη δημιουργία τεχνοκρατικών ομάδων διαλόγου με την ανατολική Λιβύη και σκοπεύει να καταθέσει αντίστοιχη πρόταση και στην κυβέρνηση της Τρίπολης, κατά την επίσκεψη που έχει προγραμματιστεί για την Τρίτη.

Η Ρηματική Διακοίνωση της Λιβύης συνοδεύεται από αναλυτικό παράρτημα, όπου περιλαμβάνεται η έκθεση της κρατικής Εταιρείας Πετρελαίου (NOC). Σε αυτή αναφέρεται ότι στις 13 Ιουνίου 2025 η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε διεθνή διαγωνισμό για την παραχώρηση αδειών ερευνών και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε θαλάσσιες περιοχές νοτίως της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Σημειώνεται ότι οι περιοχές «Κρήτη 1» και «Κρήτη 2» βρίσκονται εντός των λιβυκών θαλάσσιων περιοχών, σύμφωνα με τη λιβυκή αντίληψη της οριοθέτησης. Η συνολική έκταση των δύο περιοχών ανέρχεται σε 23.300 τετραγωνικά χιλιόμετρα, με πάνω από το 85% να τοποθετείται νότια της λιβυκής «γραμμής οριοθέτησης».

Η έκθεση τονίζει πως στο παρελθόν η Ελλάδα είχε παραχωρήσει άδειες για τα ίδια θαλάσσια μπλοκ στις εταιρείες Total και ExxonMobil. Η τελευταία εξαγόρασε στη συνέχεια το ποσοστό της Total και διεξήγαγε σεισμικές έρευνες 2D το 2022 και 3D το 2024, ενώ ανακοίνωσε πρόθεση για γεώτρηση.

Η Λιβύη, δια του ΟΗΕ, ζητά την καταγραφή της Ρηματικής Διακοίνωσης και των παραρτημάτων της ως επίσημου εγγράφου της Γενικής Συνέλευσης, υπό το θέμα 75 της ημερήσιας διάταξης.