Mε τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, συναντάται στο Μέγαρο Μαξίμου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, στο πλαίσιο των εργασιών της 3ης Διακυβερνητικής Συνόδου Κύπρου–Ελλάδας, που πραγματοποιείται σήμερα στην Αθήνα.

Η τρίτη Διακυβερνητική Σύνοδος Ελλάδας–Κύπρου, η οποία διεξάγεται στην ελληνική πρωτεύουσα δύο χρόνια μετά τη θεσμοθέτησή της από τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Χριστοδουλίδη το 2023, έχει ως πάγιο στόχο την ενίσχυση και περαιτέρω εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Η διεύρυνση της συνεργασίας εκτείνεται σε πολλούς τομείς πέραν της εξωτερικής πολιτικής, στην οποία ο συντονισμός Αθήνας και Λευκωσίας παραμένει διαρκής και σταθερός.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, οι τομείς που αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο των συζητήσεων περιλαμβάνουν το Περιβάλλον, την Υγεία, την Παιδεία, τις Μεταφορές, την Ψηφιακή Πολιτική, τη Στεγαστική Πολιτική, την Πολιτική Προστασία, τη Δικαιοσύνη, τον Πολιτισμό και φυσικά την Εξωτερική Πολιτική. Οι αρμόδιοι υπουργοί των δύο κυβερνήσεων θα επιδιώξουν την ανάληψη συντονισμένων δράσεων, την ενίσχυση της συνεργασίας και την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στους αντίστοιχους τομείς.

Κατά τη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Νίκο Χριστοδουλίδη, ο Έλληνας πρωθυπουργός αναμένεται να ενημερώσει τον Κύπριο Πρόεδρο για τις πρόσφατες επαφές του με Αμερικανούς αξιωματούχους, καθώς και για τις συμφωνίες που υπεγράφησαν στην Αθήνα και αναβαθμίζουν τον γεωπολιτικό και ενεργειακό ρόλο της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, έως και την Ουκρανία.

Συντονισμός κινήσεων

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης δήλωσε ότι βασικός στόχος της τρίτης Διακυβερνητικής Συνόδου είναι ο συντονισμός δράσεων σε θέματα που σχετίζονται με τη βελτίωση της καθημερινότητας και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών Ελλάδας και Κύπρου.

Όπως επεσήμανε, η Σύνοδος επικεντρώνεται σε τρεις βασικούς άξονες:
– Την ανάδειξη των Διακυβερνητικών Συνόδων ως μόνιμου και θεσμοθετημένου μηχανισμού στρατηγικού συντονισμού.
– Την αποτίμηση της προόδου στα συμφωνηθέντα παραδοτέα των προηγούμενων Συνόδων.
– Και την ενίσχυση της συνεργασίας σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και περιφερειακής σταθερότητας, ενόψει των εξελίξεων στο Κυπριακό και της επικείμενης Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ΠΗΓΗ: HELLAS JOURNAL .gr

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, παραχώρησε μια εκτενή συνέντευξη στη βρετανική εφημερίδα Financial Times (στους Henry Foy και Ελένη Βαρβιτσιώτη), στην οποία αναλύει το όραμά του για τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος ενόψει της επικείμενης προεδρίας της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.), επιδιώκοντας συνεργασία με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, στη Μέση Ανατολή.

Ο Πρόεδρος δήλωσε ότι η Ευρώπη θα πρέπει να αξιοποιήσει το ανανεωμένο ενδιαφέρον του Ντόναλντ Τραμπ για την περιοχή και να επωφεληθεί από τις σχέσεις που διατηρεί η Κύπρος με τη Μέση Ανατολή, προκειμένου να ενισχύσει τους δεσμούς της με την Ουάσινγκτον. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ότι το ευρωπαϊκό μπλοκ οφείλει να αξιοποιήσει τη θέση της Κύπρου ως γέφυρας ανάμεσα στην Ε.Ε. και τη Μέση Ανατολή, επισημαίνοντας πως η στενότερη ευθυγράμμιση με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ είναι ένας τρόπος για να παραμείνει η Ευρώπη επίδοξη «παγκόσμια δύναμη».

«Η περιοχή [της ευρύτερης Μέσης Ανατολής] δεν είναι σημαντική μόνο για την Ε.Ε.· για μένα, είναι σημείο σύγκλισης με τον κ. Τραμπ και τις ΗΠΑ», ανέφερε στη συνέντευξή του από το γραφείο του στη Λευκωσία. «Αυτή τη στιγμή, δεν υπάρχει ένα σαφές σημείο επαφής με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ορισμένοι ηγέτες μπορεί να διαφωνούν με τον κ. Τραμπ σε επιμέρους ζητήματα, αλλά προσωπικά δεν θεωρώ ότι έχει σημασία αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε. Είναι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ. Πρέπει να βρούμε τρόπο να συνεργαστούμε μαζί του. Στην περιοχή μας, είναι ο ηγέτης… και ήδη βλέπουμε θετικές εξελίξεις χάρη στην ηγεσία του κ. Τραμπ».

Σχέδια συνεργασίας με την Τουρκία

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε και στα σχέδιά του για πιθανή συνεργασία με την Τουρκία, μια πρωτοβουλία που, όπως σημειώνει η εφημερίδα, ελάχιστοι στις Βρυξέλλες θα ανέμεναν.

«Αλλάξαμε την προσέγγισή μας στις σχέσεις Ε.Ε. – Τουρκίας», τόνισε ο κ. Χριστοδουλίδης. «Δεν μπορούμε να αλλάξουμε τη γεωγραφία μας· η Τουρκία θα είναι πάντα γείτονάς μας, και προτιμώ έναν γείτονα πιο κοντά στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Η Κύπρος αναλαμβάνει την εκ περιτροπής προεδρία της Ε.Ε. τον Ιανουάριο, γεγονός που της δίνει τη δυνατότητα να διαμορφώσει την ατζέντα και να συντονίσει τις συζητήσεις μεταξύ των κρατών-μελών. Ο κ. Χριστοδουλίδης πρότεινε ακόμη το ενδεχόμενο να προσκληθεί ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν ή ο Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν σε άτυπες συνόδους της Ε.Ε. κατά τη διάρκεια της κυπριακής προεδρίας.

«Αυτή δεν είναι απλώς μια κυπριακή προεδρία· είναι μια προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης», ανέφερε χαρακτηριστικά. «Θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα για τις σχέσεις Ε.Ε.-Τουρκίας».

Επανέναρξη συνομιλιών για το Κυπριακό

Ο Κύπριος ηγέτης αναφέρθηκε και στο Κυπριακό, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες με την Τουρκία θα πρέπει να επαναληφθούν μετά την εκλογή του Τουφάν Έρχουρμαν ως νέου κατοχικού ηγέτη, ο οποίος παρουσιάζεται ως υποστηρικτής των λύσεων. Η εξέλιξη αυτή, είπε, αναπτερώνει ελπίδες για επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων.

Τόνισε πως οι συνομιλίες θα πρέπει να συνεχιστούν από το σημείο όπου σταμάτησαν στο Κρανς-Μοντάνα το 2017 και όχι να ξεκινήσουν εκ νέου. «Φτάσαμε τόσο κοντά… Αν ξεκινήσουμε από εκεί που μείναμε, είναι εφικτό», σημείωσε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Εξέφρασε, επίσης, ικανοποίηση για τον διορισμό του πρώην Επιτρόπου της Ε.Ε., Γιοχάνες Χαν, ως ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό, τονίζοντας ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να έχουν ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις. «Η Ε.Ε. πρέπει να καθίσει στο τραπέζι των συνομιλιών», είπε, «καθώς μόνο εκείνη μπορεί να προσφέρει στην Άγκυρα τα απαραίτητα κίνητρα για μια ουσιαστική συμφωνία».

Μικρά βήματα εμπιστοσύνης

Ο Πρόεδρος πρότεινε να ξεκινήσει μια διαδικασία σταδιακής οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας. «Μπορούμε να αρχίσουμε με την απελευθέρωση των θεωρήσεων για Τούρκους επιχειρηματίες και, παράλληλα, η Τουρκία να ανοίξει ένα λιμάνι της σε πλοία υπό κυπριακή σημαία. Από το 1987, κανένα κυπριακό πλοίο δεν μπορεί να προσεγγίσει τουρκικό λιμάνι. Έτσι, βήμα-βήμα, μπορούμε να αρχίσουμε να βλέπουμε απτά αποτελέσματα από αυτές τις θετικές κινήσεις», σημείωσε.

Ωστόσο, αναγνώρισε ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσει αντιστάσεις από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, καθώς ορισμένα κράτη-μέλη έχουν εκφράσει στο παρελθόν επιφυλάξεις για στενότερη συνεργασία με την Άγκυρα. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μπορεί να είναι προετοιμασμένη», είπε, «αλλά δεν είμαι βέβαιος αν τα κράτη-μέλη είναι, ή αν απλώς κρύβονται πίσω από την Κύπρο».

Μια ακόμη καταδίκη του παράνομου μορφώματος στα κατεχόμενα, με την υπενθύμιση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αναγνωρίζει αποκλειστικά την Κυπριακή Δημοκρατία ως το μόνο υποκείμενο διεθνούς δικαίου στο νησί, αναμένεται να εκφραστεί σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η συζήτηση, που εντάσσεται σε μία ακόμη ευρωπαϊκή τοποθέτηση για το Κυπριακό, δεν πρόκειται ωστόσο να συνοδευτεί από οποιαδήποτε πρακτική συνέπεια για την Τουρκία.
Κοινοτικοί κύκλοι ανέφεραν στην «Κ» ότι κατά τη συνεδρία που θα διεξαχθεί απόψε στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο της μίνι ολομέλειας, η Κομισιόν αναμένεται να επαναλάβει όσα είχε διατυπώσει στις 4 Νοεμβρίου, με την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης προόδου της Τουρκίας. Ειδικότερα, αναμένεται να υπογραμμίσει εκ νέου πως «η Ε.Ε. αναγνωρίζει μόνο την Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο διεθνούς δικαίου, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και ότι κάθε ενέργεια που διευκολύνει ή υποβοηθά την αναγνώριση της τουρκοκυπριακής αποσχιστικής οντότητας, υπονομεύει σοβαρά τις προσπάθειες για επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών».

Οι επαναλαμβανόμενες αυτές δηλώσεις, αν και ηχηρές σε επίπεδο ρητορικής, δεν έχουν ποτέ μετατραπεί σε ουσιαστική πολιτική στάση εκ μέρους της Ε.Ε., ικανή να συνδέσει τις ευρωτουρκικές σχέσεις με την πρόοδο στο Κυπριακό. Έτσι, οι δύο διαδικασίες συνεχίζουν να εξελίσσονται παράλληλα και ανεξάρτητα, χωρίς κανένα σημείο σύνδεσης που θα μπορούσε να πιέσει την Άγκυρα προς μια λύση στη βάση των παραμέτρων του ΟΗΕ. Αυτή η λογική αποτυπώθηκε και στην πρόσφατη απόφαση της Ε.Ε. να επιτρέψει τη συμμετοχή τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική, μέσω συνεργασιών με εταιρείες κρατών-μελών. Την ίδια στιγμή, η Άγκυρα όχι μόνο δεν μεταβάλλει στάση στο Κυπριακό, αλλά έχει μπλοκάρει ακόμη και το συγχρηματοδοτούμενο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας–Κύπρου, προκαλώντας εσωτερικές επιπτώσεις στις κυβερνήσεις των δύο χωρών.
Υπό αυτά τα δεδομένα, εύλογα γεννάται το ερώτημα κατά πόσο η αποψινή συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να έχει ουσιαστικό αποτέλεσμα ή αν περιορίζεται σε επανάληψη των ήδη γνωστών ευρωπαϊκών θέσεων, όπως καταγράφονται στην πρόσφατη έκθεση 100 περίπου σελίδων που εκδόθηκε μόλις πριν από μία εβδομάδα. Η απάντηση φαίνεται προφανής και συνδέεται περισσότερο με την προσπάθεια κυπριακών κομμάτων να ικανοποιήσουν το εσωτερικό ακροατήριο ενόψει των βουλευτικών εκλογών σε έξι μήνες.

Τα ερωτήματα της συζήτησης

Ο τίτλος της αποψινής συζήτησης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρει: «Καταδικάζοντας τη μονομερή παράνομη ανακήρυξη της αποσχιστικής οντότητας που εγκαθιδρύθηκε από την Τουρκία στην Κύπρο και τη συνεχιζόμενη τουρκική στρατιωτική κατοχή». Παρότι η θέση της Ε.Ε. απέναντι στην αποσχιστική οντότητα είναι σταθερή και αναμένεται να επιβεβαιωθεί εκ νέου, το δεύτερο σκέλος, που αφορά τη «συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή», δεν φαίνεται να συνοδευτεί από αντίστοιχα αυστηρή ρητορική.
Στην πράξη, η Ευρωπαϊκή Ένωση —τόσο σε επίπεδο κρατών-μελών όσο και θεσμικών οργάνων— δεν έχει υιοθετήσει σαφείς αναφορές που να ζητούν ρητά από την Τουρκία τον τερματισμό της κατοχής της Κύπρου. Επομένως, και αυτή η συζήτηση εκτιμάται ότι δεν θα ανταποκριθεί στον φιλόδοξο τίτλο που της αποδόθηκε.

Παρά ταύτα, η Κομισιόν αναμένεται να επαναλάβει τη γνωστή της θέση ότι «η Ε.Ε. παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην εξεύρεση συνολικής λύσης του Κυπριακού εντός του πλαισίου του ΟΗΕ, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας και στη βάση των αρχών και αξιών της Ένωσης». Επιπλέον, θα υπενθυμίσει ότι «η Ε.Ε. έχει εκφράσει, στα Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Δεκεμβρίου 2024, την ετοιμότητά της να διαδραματίσει ενεργό ρόλο σε όλα τα στάδια της διαδικασίας υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, με όλα τα διαθέσιμα μέσα».
Αν και οι διακηρύξεις αυτές έχουν τη δική τους σημασία, δεν συνοδεύονται από μηχανισμούς πίεσης προς την Άγκυρα ούτε αποτελούν πρακτικά εργαλεία που θα μπορούσαν να την οδηγήσουν σε συμμόρφωση με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ.

Η στάση των κυπριακών κομμάτων

Όπως και σε προηγούμενες περιπτώσεις, η αποψινή συζήτηση δεν θα καταλήξει σε ψήφισμα. Η μόνη πολιτική ομάδα που ζήτησε έκδοση ψηφίσματος ήταν το ECR, στο οποίο συμμετέχει το ΕΛΑΜ. Ωστόσο, η έγκριση ενός τέτοιου κειμένου απαιτεί ευρύτερες συμμαχίες και προκαθορισμένη κατεύθυνση, προϋποθέσεις που δύσκολα διασφαλίζονται.
Ενδεικτικά, όταν πριν από μερικούς μήνες το ΕΛΑΜ επιδίωξε ψήφισμα για την καταδίκη της παράνομης επίσκεψης Ερντογάν στα κατεχόμενα, η προσπάθεια κατέληξε σε αποτυχία. Μόλις 104 ευρωβουλευτές ψήφισαν υπέρ, ενώ 300 καταψήφισαν την πρόταση, δημιουργώντας την εντύπωση ότι η Ευρωβουλή αποδέχεται ή τουλάχιστον ανέχεται την επίσκεψη αυτή — εξέλιξη που θεωρήθηκε πλήγμα για την Κυπριακή Δημοκρατία.

Πηγές στις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι ο τίτλος της αποψινής συζήτησης προέκυψε ύστερα από συμβιβασμό μεταξύ των προτάσεων των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (στο οποίο ανήκει ο ΔΗΣΥ) και των Σοσιαλιστών–Δημοκρατών (με συμμετοχή του ΔΗΚΟ). Οι Σοσιαλιστές–Δημοκράτες πρότειναν συζήτηση «με ή χωρίς ψήφισμα», ενώ το ΕΛΚ εισηγήθηκε «συζήτηση άνευ ψηφίσματος». Παρόμοια θέση υπέβαλε και η Ευρωπαϊκή Αριστερά, στην οποία συμμετέχει το ΑΚΕΛ.
Σε κάθε περίπτωση, η έκδοση ψηφίσματος —ακόμη και αν επιτευχθεί— δεν έχει δεσμευτικό χαρακτήρα, ούτε νομικό ούτε πολιτικό. Απαιτεί όμως επιμελή προετοιμασία και τη διαμόρφωση ισχυρών συμμαχιών, ώστε να αποφευχθούν αναφορές εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως εκείνες που στο παρελθόν επιδίωκαν τον «τερματισμό της απομόνωσης της τουρκοκυπριακής κοινότητας».

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΚΥΠΡΟΥ