Το δολάριο δεν δέχεται πλέον πιέσεις λόγω επιτοκίων – η κρίση του είναι ζήτημα εμπιστοσύνης. Μια αργή αλλά βαθιά αλλαγή διαγράφεται στις διεθνείς αγορές: το ισχυρότερο νόμισμα των τελευταίων οκτώ δεκαετιών αρχίζει να παρουσιάζει σοβαρές ρωγμές. Η αφορμή; Η «Ημέρα Απελευθέρωσης» και το νέο κύμα προστατευτικών μέτρων που επέβαλε ο Τραμπ – πυροδοτώντας ένα κύμα ανασφάλειας στους επενδυτές.

Η ισοτιμία του δολαρίου κατρακύλησε στα χαμηλότερα επίπεδα τριετίας, κάτι που δεν εξηγείται πλέον με τα παραδοσιακά οικονομικά εργαλεία. Παρά την αύξηση των επιτοκίων, το αμερικανικό νόμισμα αποδυναμώνεται. Η αιτία; Η πολιτική και ψυχολογική ανασφάλεια.

Αμφισβήτηση της νομισματικής υπεροχής

Σύμφωνα με την Capital Economics, παρατηρείται πρωτοφανής απώλεια εμπιστοσύνης στις ΗΠΑ ως «ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο». Η συζήτηση πλέον δεν αφορά απλώς την τιμή του δολαρίου, αλλά την ίδια τη θέση του ως βασικού παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος.

Παρόλο που η αμερικανική οικονομία αντιπροσωπεύει μόλις το 25% του παγκόσμιου ΑΕΠ, το δολάριο παραμένει κυρίαρχο: κρατά το 57% των παγκόσμιων αποθεμάτων, το 60% των δανείων και σχεδόν το 90% των συναλλαγών στην αγορά συναλλάγματος. Το ίδιο το φυσικό δολάριο κυκλοφορεί κυρίως εκτός ΗΠΑ.

Αυτή η κυριαρχία δίνει στις ΗΠΑ τεράστιο πλεονέκτημα – χαμηλότερο κόστος δανεισμού και παγκόσμια επιρροή. Όμως αυτό το «εξωφρενικό προνόμιο», όπως το είχε περιγράψει ο Ζισκάρ ντ’ Εστέν, φαίνεται πλέον να αμφισβητείται.

Η πολιτική αβεβαιότητα διαβρώνει το κύρος του δολαρίου

Η αστάθεια που προκαλεί η επιστροφή Τραμπ στη διακυβέρνηση έχει προκαλέσει ανησυχία στις αγορές. Με συνεχείς αιφνιδιασμούς – από δασμούς και εμπορικούς εκβιασμούς έως σιωπή σε θέματα ύφεσης – η αμερικανική ηγεσία δείχνει να αγνοεί την ευαισθησία του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Αποτέλεσμα; Το δολάριο δεν λειτουργεί πλέον ως το απόλυτο «safe haven». Οι επενδυτές αναζητούν καταφύγιο σε εναλλακτικά νομίσματα και στον χρυσό. Ο δείκτης DXY, που αποτυπώνει την ισχύ του δολαρίου, κατέγραψε πτώση 2,8% μέσα σε μία εβδομάδα – τη χειρότερη επίδοση των τελευταίων 30 ετών (εκτός μεγάλων κρίσεων).

Ανοίγει το ενδεχόμενο αποδολαροποίησης

Τα σενάρια που εξετάζονται πλέον στις αγορές είναι ανησυχητικά. Από μαζικές ρευστοποιήσεις αμερικανικών ομολόγων μέχρι πλήρη αποστασιοποίηση από το δολάριο ως παγκόσμιο πρότυπο. Οι αναλυτές βλέπουν πλέον τον πολιτικό κίνδυνο των ΗΠΑ ως ξεχωριστό επενδυτικό ρίσκο.

Ιδιαίτερο προβληματισμό προκαλούν και δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών: ο Στίβεν Μίραν, επικεφαλής των οικονομικών συμβούλων του Τραμπ, χαρακτήρισε το ισχυρό δολάριο «εμπόδιο» στις εξαγωγές και «παράγοντα στρέβλωσης». Πρόκειται για την πρώτη φορά που τίθεται σε ανοιχτή αμφισβήτηση ο παγκόσμιος ρόλος του δολαρίου από την ίδια την Ουάσινγκτον.

Ακόμη κι αν υπάρξει διορθωτική κίνηση, όπως η προσωρινή αναστολή των δασμών, το κλίμα έχει ήδη διαμορφωθεί. Η Deutsche Bank κάνει λόγο για μια «θεμελιώδη επανεκτίμηση» της αξίας του δολαρίου ως θεσμικού νομίσματος.

Η αυτοπεποίθηση ξεθωριάζει

Η εποχή της αμερικανικής οικονομικής παντοδυναμίας μοιάζει να μπαίνει σε κρίση. Όταν καταρρέουν ταυτόχρονα το δολάριο, η Wall Street και τα κρατικά ομόλογα, το μήνυμα είναι σαφές: οι επενδυτές αποχωρούν από την ίδια την ιδέα της «Αμερικής ως πυλώνα σταθερότητας».

Το ερώτημα πια δεν είναι αν το δολάριο θα χάσει θέσεις έναντι του ευρώ ή του γουάν. Είναι αν μπορεί η παγκόσμια οικονομία να συνεχίσει να στηρίζεται σε ένα νόμισμα που καθορίζεται από τις διαθέσεις ενός προέδρου. Και αυτό, όπως δείχνουν οι εξελίξεις, δεν είναι ζήτημα νομισματικής πολιτικής. Είναι υπαρξιακή κρίση.

ΠΗΓΗ: ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ