του Χάρη Θεραπή

Η πρόσφατη πολιτική τοποθέτηση του Τουφάν Ερχιουρμάν ανέδειξε, ίσως πιο καθαρά από ποτέ, τα όρια των ψευδαισθήσεων που για δεκαετίες συνόδευαν το Κυπριακό. Οι ψευδαισθήσεις αυτές δεν αφορούσαν μόνο την τουρκοκυπριακή πλευρά και την εξάρτησή της από την Άγκυρα· αφορούσαν και την ελληνοκυπριακή κοινωνία, η οποία, σε μια σημαντική μερίδα της, πίστεψε ότι ο Ερχιουρμάν εκπροσωπεί κάτι ριζικά διαφορετικό από τον Ερσίν Τατάρ. Η πραγματικότητα όμως, όπως αποτυπώθηκε στα λόγια και τη στάση του, δείχνει ότι οι διαφορές είναι ύφους, όχι ουσίας.

Από τη ρητορική του εκσυγχρονισμού στην επιβεβαίωση της εξάρτησης

Ο Ερχιουρμάν προβάλλεται ως μετριοπαθής πολιτικός, υπέρμαχος του διαλόγου και της ευρωπαϊκής προοπτικής. Ωστόσο, η στάση του στις κρίσιμες παραμέτρους του Κυπριακού δεν διαφέρει ουσιαστικά από τη γραμμή που χαράσσει η Άγκυρα. Με έμφαση στην «πολιτική ισότητα» και με ρητή αναφορά στη διατήρηση του εγγυητικού ρόλου της Τουρκίας, ο Ερχιουρμάν επαναβεβαιώνει ότι καμία διαδικασία δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς πλήρη συνεννόηση με την Άγκυρα. Έτσι, η παλαιότερη ψευδαίσθηση πως μια τουρκοκυπριακή ηγεσία μπορεί να ενεργήσει ανεξάρτητα και να διαμορφώσει δική της στρατηγική γραμμή, αποδεικνύεται αβάσιμη.

Οι ελληνοκυπριακές προσδοκίες και η διάψευσή τους

Στην ελληνοκυπριακή κοινή γνώμη, η φιγούρα του Ερχιουρμάν είχε καλλιεργήσει ελπίδες. Επειδή προέρχεται από έναν πολιτικό χώρο που ιστορικά μιλούσε τη γλώσσα της επανένωσης και της ομοσπονδίας, θεωρήθηκε ότι θα μπορούσε να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή, πιο κοντά στο πνεύμα του Κραν Μοντανά. Πολλοί πίστεψαν ότι εκπροσωπεί το «αντίπαλο δέος» στον Τατάρ και ότι η επιστροφή του στο προσκήνιο θα μπορούσε να επαναφέρει στο τραπέζι την ιδέα της δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας.

Όμως, η πρόσφατη ρητορική του δείχνει ότι η διαφορά δεν έγκειται στον στόχο, αλλά στον τρόπο με τον οποίο διατυπώνεται. Ο Ερχιουρμάν μιλά με την ίδια επιμονή για δύο προϋποθέσεις: την αναγνώριση της πολιτικής ισότητας των Τουρκοκυπρίων και τη διατήρηση του ρόλου της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης. Με άλλα λόγια, δεν προτείνει έναν διαφορετικό δρόμο προς τη λύση, αλλά μια πιο κοσμιευμένη εκδοχή της ίδιας αφετηρίας: ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα και η Άγκυρα είναι ενιαίο πολιτικό σώμα, με κοινή στρατηγική βούληση.

Η σύγκλιση πίσω από τη ρητορική

Η διαφορά ανάμεσα στον Ερχιουρμάν και τον Τατάρ είναι περισσότερο αισθητική παρά πολιτική. Ο πρώτος επιλέγει έναν μετρημένο, θεσμικό λόγο, που επιδιώκει να διατηρήσει ανοιχτά τα κανάλια επικοινωνίας με τον διεθνή παράγοντα. Ο δεύτερος εκφράζει την ίδια θέση με περισσότερο εθνικιστική και προκλητική φρασεολογία. Και στις δύο περιπτώσεις, όμως, η ουσία παραμένει αμετάβλητη: αποδοχή της τουρκικής εποπτείας, αναγνώριση της de facto διχοτόμησης και επανανοηματοδότηση της «λύσης» με όρους πολιτικής ισότητας δύο ξεχωριστών οντοτήτων.

Η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας οδηγεί και στην αποκάλυψη του πυρήνα της νέας φάσης του Κυπριακού: η ομοσπονδία δεν απορρίπτεται ρητά, αλλά αδειάζει από το περιεχόμενό της, μετατρεπόμενη σε ένα σχήμα δύο σχεδόν ανεξάρτητων κρατικών μορφωμάτων με χαλαρή συνεννόηση.

Το τέλος των ψευδαισθήσεων και για τις δύο κοινότητες

Από τη μια πλευρά, η τουρκοκυπριακή κοινωνία συνειδητοποιεί ότι η εξάρτηση από την Τουρκία δεν είναι προσωρινό φαινόμενο αλλά διαρκής δομή εξουσίας. Από την άλλη, η ελληνοκυπριακή κοινωνία αναγκάζεται να αναγνωρίσει ότι δεν υπάρχει πλέον “μετριοπαθής συνομιλητής” στα Κατεχόμενα που να μπορεί να λειτουργήσει ως αντίβαρο στην Άγκυρα. Ο Ερχιουρμάν, παρά τη διαφορετική πολιτική του αισθητική, κινείται εντός των ίδιων πλαισίων.

Το τέλος των ψευδαισθήσεων δεν αφορά, λοιπόν, μόνο τη μια πλευρά. Είναι μια αμφίπλευρη αφύπνιση: για τους Τουρκοκύπριους, ότι η αυτονομία τους είναι περιορισμένη· για τους Ελληνοκύπριους, ότι η αναζήτηση ενός «διαφορετικού» Τουρκοκύπριου ηγέτη που θα μπορούσε να οδηγήσει στη λύση ήταν, εξ αρχής, μια προβολή επιθυμίας πάνω στην πολιτική πραγματικότητα.

Ένα νέο, ψυχρότερο τοπίο

Η σημερινή κατάσταση στο Κυπριακό δεν προσφέρει χώρο για ρομαντικές αυταπάτες. Η Άγκυρα έχει εδραιώσει πλήρως τον ρόλο της ως καθοριστικού παράγοντα στα Κατεχόμενα. Η τουρκοκυπριακή ηγεσία, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης, δεν μπορεί να κινηθεί έξω από τα όρια αυτής της σχέσης. Και η ελληνοκυπριακή πλευρά, όσο κι αν επιθυμεί την επανένωση, οφείλει να αναμετρηθεί με το γεγονός ότι ο διάλογος δεν γίνεται πια ανάμεσα σε δύο κοινότητες, αλλά ανάμεσα σε δύο διαφορετικά κέντρα εξουσίας.

Επίλογος – Η αφύπνιση του ρεαλισμού

Το τέλος των ψευδαισθήσεων, επομένως, δεν είναι ήττα· είναι απαραίτητη προϋπόθεση ρεαλισμού και αυτογνωσίας. Μόνον όταν όλοι οι Κύπριοι αντιληφθούν ότι το μέλλον του νησιού δεν μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στην κατοχή, θα μπορέσει να υπάρξει πραγματική προοπτική ειρήνης.
Η βασική προϋπόθεση για ένα βιώσιμο κοινό μέλλον είναι η απελευθέρωση της Κύπρου από τον τουρκικό στρατό κατοχής και η διαφύλαξη, πάση θυσία, της Κυπριακής Δημοκρατίας – του μοναδικού διεθνώς αναγνωρισμένου κράτους στο νησί.

Η Δημοκρατία αυτή, παρά τα λάθη και τις αδυναμίες της, παραμένει ο μόνος θεσμικός φορέας που εξασφαλίζει ισονομία, δικαιοσύνη και ευρωπαϊκά δικαιώματα σε όλους τους πολίτες της, ανεξαρτήτως καταγωγής. Ανάμεσά τους και στους πολίτες τουρκοκυπριακής καταγωγής, όπως ο ίδιος ο Τουφάν Ερχιουρμάν, οι οποίοι απολαμβάνουν πλήρως τα προνόμια και την ασφάλεια που εγγυάται η ευρωπαϊκή έννομη τάξη.

Η επιστροφή στον ρεαλισμό δεν σημαίνει παραίτηση από το όραμα· σημαίνει αναγνώριση της πραγματικότητας ως αφετηρία για δράση. Και η πραγματικότητα είναι μία: μόνον ένα ελεύθερο, ενιαίο και δημοκρατικό κράτος μπορεί να εγγυηθεί το μέλλον όλων των Κυπρίων.

Το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών, συνεχίζοντας τις ανακοινώσεις υποψηφίων για τις βουλευτικές εκλογές του Μαΐου 2026, σήμερα παρουσιάζει δύο νέους υποψηφίους για την επαρχία Λεμεσού και πέντε υποψηφίους για την επαρχία Λευκωσίας. Υποψήφιοι για την επαρχία Λεμεσού είναι η κ. Μόνικα Πιερίδου, Γενική Γραμματέας της Γυναικείας Κίνησης Οικολόγων (ΓΥ.Κ.Ο.), και ο κ. Στάμος Παπαβασιλείου, Γενικός Γραμματέας της Νεολαίας Οικολόγων, οι οποίοι θα συμμετάσχουν στο ψηφοδέλτιο της επαρχίας. Στην επαρχία Λευκωσίας, υποψήφιοι του Κινήματος Οικολόγων είναι η Αντιπρόεδρος του Κινήματος, κ. Κατερίνα Χατζηστυλλή, η Εκπρόσωπος Τύπου κ. Έλενα Λυμπουρή – Κοζάκου, η Διευθύντρια και Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων κ. Αλεξία Σακαδάκη, ο συντονιστής της Επιτροπής Κυπριακού κ. Κυριάκος Τσιμίλλης και ο κ. Άδωνις Γιάγκου, Οικονομικός Γραμματέας του Κινήματος. Ο τελικός κατάλογος υποψηφίων θα υποβληθεί προς έγκριση από την Παγκύπρια Συνδιάσκεψη, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών των Επαρχιακών Συνελεύσεων. Ακολουθούν σύντομα βιογραφικά των υποψηφίων: ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΧΑΤΖΗΣΤΥΛΛΗ Σπούδασε Αρχαιολογία, Ιστορία και Ιστορία της Τέχνης στα Πανεπιστήμια Θεσσαλονίκης, Λονδίνου και Μονάχου. Είναι εκλεγμένη Αντιπρόεδρος Α΄ του Κινήματος Οικολόγων και Δημοτική Σύμβουλος στον Δήμο Στροβόλου. Εργάζεται ως Διευθύντρια του Ιδρύματος Universitas, το οποίο προωθεί την έρευνα για την αντιμετώπιση σύγχρονων κοινωνικών, οικονομικών και πολιτικών προκλήσεων μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, συνεδρίων, εκθέσεων και υποστήριξης ιδρυμάτων όπως πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα. Έχει εργαστεί σε ακαδημαϊκά ιδρύματα Κύπρου και εξωτερικού (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία) και σε μουσεία του εξωτερικού (Γερμανικό Μουσείο, Παλαιά Πινακοθήκη). Συμμετείχε σε επαναπατρισμούς αρχαιοτήτων (Υπόθεση Μονάχου), ανασκαφές στην Κύπρο και το εξωτερικό, και συνεργάστηκε με το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Έχει λάβει μέρος σε διεθνείς διαγωνισμούς (Μπιενάλε Βενετίας) και συνεργάστηκε με το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Παγκόσμιο Φόρουμ Πολιτισμών (Λευκωσία) για την καταγραφή και μελέτη θρησκευτικών μνημείων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε θέματα Προστασίας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Περιβάλλοντος, Πολιτιστικής Πολιτικής και Διπλωματίας. ΕΛΕΝΑ ΛΥΜΠΟΥΡΗ – ΚΟΖΑΚΟΥ Γεννήθηκε το 1977 στη Λευκωσία με καταγωγή από την κατεχόμενη Μόρφου. Κατέχει ΒΑ(Hons) Architecture από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και διδακτορικό στην αποκατάσταση μνημείων από το ίδιο Τμήμα. Η διδακτορική της διατριβή εκδόθηκε το 2018 από το Τμήμα Αρχαιοτήτων. Πρόσφατα ολοκλήρωσε μεταδιδακτορική έρευνα στο ΤΕΠΑΚ σχετικά με την αειφόρο τουριστική ανάπτυξη παραδοσιακών οικισμών της Κύπρου. Από νεαρή ηλικία συμμετείχε ενεργά στα κοινά, σε εκστρατείες διαφώτισης, πορείες γυναικών και μοτοσικλετιστών. Εργάστηκε ως κοινοβουλευτικός συνεργάτης για σχεδόν δέκα χρόνια, ως ειδικό επιστημονικό προσωπικό στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ως ιστορικός μνημείων σε έργα αποκατάστασης. Σήμερα εργάζεται ως ερευνήτρια στο Τμήμα Διοίκησης και Τουρισμού του ΤΕΠΑΚ και ως συνεργαζόμενο ακαδημαϊκό προσωπικό στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Είναι Εκπρόσωπος Τύπου του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών και αδελφότεκνη του ήρωα ποιητή της Αντίστασης Δώρου Λοΐζου. ΑΛΕΞΙΑ ΣΑΚΑΔΑΚΗ Κατάγεται από το Παλαιχώρι και μεγάλωσε στη Λακατάμια, Λευκωσία. Απόφοιτη του Πανεπιστημίου Κύπρου σε Κοινωνικές και Πολιτικές Επιστήμες, με πτυχίο στην Κοινωνιολογία και δευτερεύον στις Πολιτικές Επιστήμες. Κατέχει μεταπτυχιακό στις Διεθνείς Σχέσεις και Ευρωπαϊκές Σπουδές. Από το 2009 συμμετέχει ενεργά στην Επιτροπή Διεθνών Σχέσεων του Κινήματος, εκπροσωπώντας το σε συνέδρια του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος. Έχει διατελέσει συντονίστρια του Μεσογειακού Δικτύου Πρασίνων και Γενική Γραμματέας της Νεολαίας Οικολόγων. Σήμερα συντονίζει το Γραφείο Κοινωνικής Πολιτικής και είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και Γραμματέας Διεθνών Σχέσεων. ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΤΣΙΜΙΛΛΗΣ Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1950. Κατέχει πτυχίο και διδακτορικό στη Χημεία (Πανεπιστήμιο Αθηνών). Δίδαξε στη Φυσικομαθηματική Σχολή και σε Λύκεια (Παραλίμνι, Λεμεσός). Διετέλεσε Διευθυντής Κυπριακού Οργανισμού Προώθησης Ποιότητας και συμμετείχε σε ευρωπαϊκά προγράμματα εκπροσωπώντας τον Οργανισμό, την Παγκύπρια Ένωση Χημικών και το Κίνημα Οικολόγων. Διετέλεσε Δημοτικός Σύμβουλος και Πρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος του Δήμου Λευκωσίας, Αντιπρόεδρος Α΄ του Κινήματος και εκπρόσωπος στο Εθνικό Συμβούλιο και την Πολιτική Ομάδα για το Κυπριακό. Είναι μέλος της Κεντρικής και Πολιτικής Επιτροπής και Συντονιστής της Επιτροπής Κυπριακού του Κινήματος. ΑΔΩΝΙΣ ΓΙΑΓΚΟΥ Γεννήθηκε στη Λευκωσία με καταγωγή από τον κατεχόμενο Γερόλακκο. Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικά στη Νέα Υόρκη. Δραστηριοποιείται στον χρηματοοικονομικό τομέα και διετέλεσε Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κυπριακού Οργανισμού Αναπτύξεως Γης. Ιδρυτικό μέλος του Cyprus Business Angel Network (CYBAN). Διετέλεσε Αναπληρωτής Πρόεδρος του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών και σήμερα είναι Οικονομικός Γραμματέας. Έχει έντονη δράση σε περιβαλλοντικά και φιλοζωικά θέματα. ΜΟΝΙΚΑ ΠΙΕΡΙΔΟΥ Γεννήθηκε στη Λεμεσό και αποφοίτησε με άριστα από το Λύκειο Πέτρου και Παύλου. Σπούδασε Ρεφλεξολογία στο Λονδίνο και Παρίσι και συνέχισε σπουδές σε Ιταλία και Νέα Υόρκη, εστιάζοντας σε ολιστικές και εναλλακτικές θεραπείες. Εργάζεται και διαμένει στη Λεμεσό, είναι μητέρα τριών παιδιών και δραστηριοποιείται σε Σύνδεσμους Γονέων και εκπαιδευτικά συμβούλια. Διοργανώνει εργαστήρια για παιδιά και ενήλικες στον τομέα του καρναβαλιού και τιμήθηκε το 2019 ως Βασίλισσα του Καρναβαλιού. Είναι μέλος του Κυπριακού Συνδέσμου Καταναλωτών και του Κινήματος Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών για 18 χρόνια, Γενική Γραμματέας της ΓΥ.Κ.Ο. και μέλος Πολιτικής και Κεντρικής Επιτροπής ΣΤΑΜΟΣ ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ 32 ετών, νομικός στο επάγγελμα, κατάγεται από τη Λεμεσό. Ως ασκούμενος δικηγόρος ασχολήθηκε με ποινικές υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, βίας κατά γυναικών και καταπάτησης ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μετά την πρακτική του θήτευσε ως ασκούμενος κοινοβουλευτικός συνεργάτης στις Βρυξέλλες, σε θέματα προστασίας ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σύνταξης γνωμοδοτήσεων για ίση μεταχείριση ατόμων με αναπηρία. Στη συνέχεια εργάστηκε στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Ασύλου και Μετανάστευσης ως βοηθός δικαστή. Είναι ενεργός εθελοντής και Γενικός Γραμματέας της Νεολαίας Οικολόγων.

Ο βουλευτής Λάρνακας, κ. Ανδρέας Αποστόλου, ανακοίνωσε το περασμένο Σαββατοκύριακο την επίσημη συνεργασία του με το ΔΗΚΟ για τις Βουλευτικές Εκλογές του 2026, ως αριστίνδην υποψήφιος. Αναφέρθηκε στους τρεις όρους που έθεσε και έγιναν αποδεκτοί από το Δημοκρατικό Κόμμα, προκειμένου να προχωρήσει η συνεργασία, αλλά και στην οπτική του για τους λόγους που οδήγησαν στη διακοπή της σχέσης του με την ΕΔΕΚ.

Αρχικά, ο κ. Αποστόλου τόνισε ότι, παρά το γεγονός ότι είχε προσεγγιστεί και από άλλα κόμματα, τόσο κοινοβουλευτικά όσο και μη, η απόφαση να ενταχθεί στο ΔΗΚΟ ήταν μια «συνειδητή πολιτική επιλογή» με στόχο τη διατήρηση του κεντρώου χώρου. Όπως εξήγησε, για να συμφωνήσει με τον πρόεδρο του ΔΗΚΟ, κ. Νικόλα Παπαδόπουλο, έθεσε τρεις συγκεκριμένους όρους.

Ο πρώτος όρος αφορούσε το δικαίωμά του να συμμετέχει ενεργά στα κοινοβουλευτικά ζητήματα, στη διαμόρφωση του προεκλογικού προγράμματος, καθώς και στις πολιτικές που υιοθετεί το κόμμα. Ο δεύτερος όρος προέβλεπε την απουσία οποιονδήποτε περιορισμών, ώστε να μπορεί να θέσει τον εαυτό του στις εσωκομματικές διαδικασίες, εφόσον οι πολίτες τον εκλέξουν. Ο τρίτος όρος προέβλεπε ότι, σε περίπτωση εκλογής του στη νέα Βουλή, θα συζητηθεί με το κόμμα η συμμετοχή του στις Κοινοβουλευτικές Επιτροπές.

Σε ερώτηση σχετικά με τη συμφωνία του με τις πολιτικές θέσεις του ΔΗΚΟ στο Κυπριακό, ο κ. Αποστόλου υπογράμμισε ότι «στα περισσότερα θέματα υπάρχει ταύτιση, όχι όμως σε όλα, όπως δεν υπήρχε πλήρης συμφωνία ούτε με την ΕΔΕΚ. Αυτή είναι η ουσία της συνεργασίας». Πρόσθεσε ότι ορισμένοι βουλευτές του ΔΗΚΟ έχουν τη φιλοσοφία και την επιχειρηματολογία που έχει και ο ίδιος, επισημαίνοντας ότι η πλειοψηφία των θεμάτων παρουσιάζει πολιτική σύγκλιση, ενώ παραμένουν και διαφορές, όπως συνέβαινε και με την ΕΔΕΚ, π.χ. σε ψηφοφορίες που αφορούν το ΓεΣΥ.

«Με κατηγόρησαν για πολλά και λέχθηκαν πολλά»
Απαντώντας σε κατηγορίες που δέχθηκε και εξηγώντας τους λόγους της διακοπής της συνεργασίας με την ΕΔΕΚ, ο κ. Αποστόλου τόνισε ότι τρέφει απεριόριστο σεβασμό προς τα στελέχη και τους φίλους της ΕΔΕΚ, προσθέτοντας ότι απέφυγε να απαντήσει σε θέματα «χωρίς καμία βάση». Αναφέρθηκε επίσης στην επιστολή που έλαβε, εξηγώντας ότι το ενδιαφέρον του για τις εκλογές του κόμματος προέκυπτε από το έργο που είχε παραγάγει στη Βουλή, θεωρώντας ότι μια θέση στη νέα ηγεσία θα μπορούσε να μετατρέψει τις πολιτικές που στήριζε στη Βουλή σε πολιτικές του κόμματος.

Σημείωσε ακόμη ότι «άλλος συναγωνιστής που είχε εγγραφεί στα μητρώα του κόμματος μετά από εμένα, του δόθηκε το δικαίωμα να συμμετάσχει», αφήνοντας αιχμή για την υποψηφιότητα του Μάριου Χαννίδη. Κατέληξε λέγοντας: «Με κατηγόρησαν για πολλά και λέχθηκαν πολλά. Τρέφω απεριόριστο σεβασμό προς τους φίλους και τα στελέχη της ΕΔΕΚ. Μια πολύ μικρή ομάδα ήταν που με απέκλεισε από το κόμμα».