Σε εξέλιξη βρίσκεται έντονη κινητικότητα υπέρ της Τουρκίας εντός του ΝΑΤΟ, με στόχο να διευκολυνθεί η συμμετοχή της στο πρόγραμμα SAFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Ανδρέα Πιμπίσιη στον «Φιλελεύθερο», η Άγκυρα επιδιώκει να αξιοποιήσει τη θέση της στη Βορειοατλαντική Συμμαχία προκειμένου να παρακάμψει τις ασφαλιστικές δικλείδες που έχει θεσπίσει η ΕΕ για τη συμμετοχή τρίτων χωρών στο πρόγραμμα. Ωστόσο, κράτη όπως η Κύπρος και η Ελλάδα έχουν διαμηνύσει κατηγορηματικά ότι χώρες που παραβιάζουν την εδαφική ακεραιότητα κρατών-μελών της Ένωσης δεν μπορεί να λαμβάνουν μέρος στο SAFE.

Σε θεσμικό επίπεδο, η προϋπόθεση αυτή διασφαλίζεται, καθώς η ένταξη τρίτης χώρας απαιτεί ομόφωνη απόφαση και των 27 κρατών-μελών.

Παράλληλα, οι διμερείς σχέσεις που διατηρούν ορισμένα κράτη-μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ με την Τουρκία αφήνουν ένα «παράθυρο» το οποίο η Άγκυρα, με την υποστήριξη του ΝΑΤΟ, προσπαθεί να αξιοποιήσει ώστε να αποκτήσει πρόσβαση στα κονδύλια που η ΕΕ σκοπεύει να διαθέσει στο πλαίσιο του SAFE.

Η θέση της Λευκωσίας

Από την Κοπεγχάγη, ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης επανέλαβε την κατηγορηματική αντίθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη συμμετοχή χωρών που παραβιάζουν την κυριαρχία ή την εδαφική ακεραιότητα κρατών-μελών της ΕΕ. Ο Κύπριος Πρόεδρος συμμετείχε τόσο στην άτυπη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και στη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.

Κατά τις διαβουλεύσεις, ο Πρόεδρος τόνισε τρεις βασικούς άξονες:

  1. Η αρχή ότι κράτη τα οποία παραβιάζουν κυριαρχία ή εδαφική ακεραιότητα κρατών-μελών της ΕΕ δεν μπορούν να ενταχθούν στο SAFE.

  2. Την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας ΕΕ–ΝΑΤΟ, χωρίς όμως περιορισμούς που θα δέσμευαν τα 27 κράτη-μέλη, διαφυλάσσοντας την αυτονομία της Ευρώπης σε θέματα άμυνας.

  3. Τη σημασία μιας στρατηγικής 360 μοιρών, με την ΕΕ να διαδραματίζει ενεργό ρόλο όχι μόνο στην Ουκρανία, αλλά και σε κρίσιμες περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, καθώς και την ενίσχυση της αμυντικής υποδομής της Κύπρου, όπως οι βάσεις στο Μαρί και στην Πάφο.

Προτεραιότητα για την Κυπριακή Προεδρία

Αναφερόμενος στην επερχόμενη Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε ότι το ζήτημα αυτό θα προωθηθεί περαιτέρω σε θεσμικό επίπεδο.

«Είναι σημαντικό ότι η ΕΕ έχει περάσει από τη θεωρητική συζήτηση σε συγκεκριμένες δράσεις. Πρόκειται για κεντρική προτεραιότητα και της δικής μας Προεδρίας, και θεσμικά θα ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο τις προσπάθειες», δήλωσε.

Αναφερόμενος ειδικά στο SAFE, τόνισε ότι η ενίσχυση της άμυνας και της αποτρεπτικής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας αποτελεί βασική εθνική προτεραιότητα. Υπογράμμισε ότι η χώρα θα αξιοποιήσει τόσο τους πόρους του SAFE –που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ– όσο και συνεργασίες με στρατηγικούς εταίρους όπως οι ΗΠΑ.

Συνεργασία ΕΕ–ΝΑΤΟ χωρίς αποκλεισμούς

Το Κυπριακό και οι σχέσεις ΕΕ–ΝΑΤΟ συζητήθηκαν κατά τη συνάντηση του Προέδρου Χριστοδουλίδη με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μάρκ Ρούτε, στην Κοπεγχάγη.

Μιλώντας στο ΡΙΚ, ο Διευθυντής του Γραφείου Τύπου της Προεδρίας, Βίκτωρας Παπαδόπουλος, ανέφερε ότι ο Πρόεδρος έθεσε ως προϋπόθεση για πρόοδο στις ευρωτουρκικές σχέσεις την ύπαρξη θετικών εξελίξεων στο Κυπριακό.

Επισήμανε επίσης ότι η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ στον τομέα της άμυνας θα είναι προτεραιότητα της Κυπριακής Προεδρίας που ξεκινά την 1η Ιανουαρίου. Ο Πρόεδρος πρόσθεσε πως η συνεργασία ΕΕ–ΝΑΤΟ πρέπει να είναι προς όφελος όλων των χωρών-μελών, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν ή όχι στη Συμμαχία.

Λετυμπιώτης: Υποχρέωση διαρκούς ενίσχυσης της άμυνας

Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, τόνισε ότι η Κύπρος, ως ημικατεχόμενη πατρίδα, έχει καθήκον να θωρακίζει συνεχώς την άμυνά της.

Απαντώντας σε δηλώσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη σχετικά με την ελληνοκυπριακή πλευρά και την παρέλαση για την Ανεξαρτησία, ο Εκπρόσωπος σημείωσε ότι όλες οι ενέργειες αποσκοπούν στην ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης και της αποτρεπτικής ισχύος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

«Μιλάμε για μια χώρα που εδώ και 51 χρόνια υφίσταται τις συνέπειες εισβολής και κατοχής, με το 37% του εδάφους της υπό κατοχή, 30.000 Τούρκους στρατιώτες παρόντες και πάνω από 160.000 εκτοπισμένους πρόσφυγες», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Πρόσθεσε ότι η Κύπρος, σε πλήρη συντονισμό με την ΕΕ, αξιοποιεί προγράμματα όπως το SAFE –με χρηματοδότηση άνω του 1 δισ. ευρώ– για να ενισχύσει περαιτέρω την άμυνα και την αποτρεπτική της ικανότητα, όπως επιβάλλεται από τις συνθήκες.