Ίσως βρισκόμαστε μπροστά σε μία από τις τελευταίες εκλογικές διαδικασίες στα κατεχόμενα όπου το εκλογικό σώμα υπερισχύει υπέρ των γηγενών Τ/κ, αναφέρει στο ΚΥΠΕ ο Επίκουρος Καθηγητής στο Τμήμα Τουρκικών και Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, Νίκος Μούδουρος, αναλύοντας το προεκλογικό σκηνικό, τις θέσεις των υποψηφίων και το βαθμό παρέμβασης της Τουρκίας στις επικείμενες «προεδρικές εκλογές» της 19ης Οκτωβρίου.

Το φαινόμενο «απολιτίκ»

Σε ερώτηση για την αυξημένη αποχή των τελευταίων ετών στις εκλογικές διαδικασίες στα κατεχόμενα, ο κ. Μούδουρος τόνισε ότι η τ/κ κοινότητα ήταν αρχικά πολύ πιο πολιτικοποιημένη συγκριτικά με τους Ε/κ, αλλά φαίνεται ότι για διάφορους λόγους, οι Τ/κ στρέφονται πλέον στην αποχή. Ως νέο φαινόμενο εμφανίζεται και η τάση του «απολιτίκ». Οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι, κυρίως νεαρά άτομα, αποτελούν κρίσιμη μάζα και για την παρούσα εκλογική διαδικασία.

Εκλογικό σώμα

Σύμφωνα με την τελευταία ανακοίνωση του «Ανωτάτου Εκλογικού Συμβουλίου», ο αριθμός των ατόμων που έχουν δικαίωμα ψήφου στις 19 Οκτωβρίου ανέρχεται σε 218.313, ενώ στις αντίστοιχες «προεδρικές» του 2020 ήταν περίπου 200.000. Η αύξηση αυτή δεν είναι φυσιολογική, προκύπτοντας από την αφύσικη αύξηση των «υπηκοοτήτων». Ο μέσος όρος γεννήσεων στα κατεχόμενα κυμαίνεται ετησίως γύρω στις 2.500 – 3.000, ενώ η φυσιολογική αύξηση ψηφοφόρων θα έπρεπε να αντιστοιχεί σε αυτόν τον αριθμό.

Τα τελευταία 10 χρόνια, η παραχώρηση «υπηκοοτήτων» και πολιτικών δικαιωμάτων κυμαίνεται κατά μέσο όρο στις 4.500 – 5.000 ετησίως, γεγονός που οδηγεί σε μη φυσιολογική αύξηση του εκλογικού σώματος. Το σύνολο των 218.000 ψηφοφόρων περιλαμβάνει γηγενείς Τ/κ, Τούρκους έποικους με «υπηκοότητα» και άτομα τρίτων χωρών που έχουν αποκτήσει επίσης δικαίωμα ψήφου, αν και δεν παρατηρείται συμμετοχή αυτού του πληθυσμού στις κάλπες.

Σύμφωνα με τον κ. Μούδουρο, η τρέχουσα ισορροπία στο εκλογικό σώμα είναι 55-60% υπέρ των Τ/κ και 40-45% υπέρ ξένων, κυρίως Τούρκων και Κούρδων εποίκων, γεγονός που ίσως καταστήσει αυτές τις εκλογές από τις τελευταίες όπου η γηγενής ψήφος υπερισχύει. Αν συνεχιστεί η αύξηση των «υπηκοοτήτων» σε επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, τα ποσοστά θα μεταβληθούν αρνητικά για τους Τ/κ.

Αλλοίωση βούλησης και αποτελεσμάτων

Ο κ. Μούδουρος σημείωσε ότι από το 1976 έχει παρατηρηθεί μεγάλη αλλοίωση της γηγενής πολιτικής βούλησης στα κατεχόμενα, ενώ υπάρχουν ιδεολογικά ρεύματα που είτε προτείνουν μποϊκοτάζ, είτε καταγγέλλουν τα εκλογικά αποτελέσματα λόγω της αλλοίωσης της βούλησης των Τ/κ. Παράλληλα, η Τουρκία διαχρονικά επεμβαίνει στο εκλογικό σκηνικό για να προωθήσει τα συμφέροντά της.

Εκστρατεία υποψηφίων

Η προεκλογική εκστρατεία του Ερσίν Τατάρ οργανώνεται εξ ολοκλήρου από μη τ/κ επιτελεία, με επικοινωνιακές και πολιτικές μεθόδους που παραπέμπουν σε ΑΚΡ και Τουρκία, ενώ εστιάζει στη σχέση Άγκυρας – Τατάρ και στο Κυπριακό.

Αντίθετα, το επιτελείο του Τουφάν Ερχιουρμάν προσανατολίζει την αντιπαράθεση στο ρόλο και τις αρμοδιότητες του «προέδρου», προσπαθώντας να χρεώσει στον Τατάρ την δυσαρέσκεια του κόσμου για τις προηγούμενες κυβερνητικές πρακτικές.

Στο Κυπριακό, η δεξιά τ/κ πτέρυγα στηρίζει λύση δύο κρατών, ενώ ο Ερχιουρμάν προωθεί χαλαρή ομοσπονδία, με κεντρική κυβέρνηση να ελέγχει ενέργεια, υδρογονάνθρακες, θαλάσσιες ζώνες και ασφάλεια.

Ο Ερχιουρμάν επιδιώκει να ενοποιήσει διαφορετικές ομάδες της τ/κ κοινότητας και της αντιπολίτευσης, δίνοντας έμφαση στα κοινοτικά δικαιώματα των Τ/κ, χωρίς να παραβλέπει τα αντίστοιχα των Ε/κ, και προσπαθεί να προσελκύσει ψήφους εποίκων και μεταναστών λόγω στρατηγικής σημασίας.

Ποιες περιοχές κρίνουν το αποτέλεσμα

Κρίσιμες θα είναι περιοχές όπως η Αμμόχωστος, το Τρίκωμο και το Ριζοκάρπασο, όπου υπάρχει πυκνότητα πληθυσμού εποίκων και συγκεντρώνεται η προεκλογική δραστηριότητα της Τουρκίας υπέρ του Τατάρ.

Παρέμβαση Τουρκίας

Κάθε εκλογική διαδικασία στα κατεχόμενα συνοδεύεται από παρέμβαση της Τουρκίας, που χρησιμοποιεί μηχανισμούς και πρόσωπα για να επηρεάσει τα αποτελέσματα υπέρ υποψηφίων που υπηρετούν τα συμφέροντά της.

Το 2020, ο Μουσταφά Ακιντζί θεωρήθηκε απειλή λόγω διαφωνιών με την Τουρκία στο Κυπριακό και στην περιφερειακή πολιτική, ενώ σήμερα ο Ερχιουρμάν δεν αποτελεί τέτοια απειλή. Ο Τατάρ στηρίζεται πολιτικά από δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου, την παρουσία του Αντιπροέδρου σε έργα και εκλογικά επιτελεία συνδεδεμένα με το ΑΚΡ.

Η παρέμβαση της Τουρκίας αυτή τη φορά είναι χαμηλότερης έντασης, καθώς είναι πιο δύσκολο να επηρεαστεί το εκλογικό σώμα όπως το 2020. Ένα ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων θα ψηφίσει με κριτήρια οικονομίας, κοινωνικο-οικονομικών αλλαγών, σχέσεων με την Τουρκία, διαφθοράς και σκάνδαλων.

Μετά τις εκλογές

Η προτεραιότητα του Ερχιουρμάν, εάν εκλεγεί, θα αφορά κυρίως το Κυπριακό και τη διαχείριση σχέσεων με την Τουρκία, ενώ πιθανές «βουλευτικές εκλογές» θα επηρεάσουν τα στρατηγικά σχέδια της κυβέρνησης και τη διαχείριση θεμάτων όπως οι «υπηκοότητες», η λύση δύο κρατών και το περιουσιακό.