ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Ανατολική Μεσόγειος: Αυξανόμενη ένταση λόγω Τουρκίας – Δεν αποκλείεται πλέον ανοιχτή σύγκρουση
Οι γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο επανέρχονται στο προσκήνιο, μετά την υπογραφή νέας συμφωνίας θαλάσσιας οριοθέτησης μεταξύ Τουρκίας και της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU) της Λιβύης. Η Άγκυρα εντείνει τις πιέσεις προς τις παράκτιες χώρες της περιοχής — Ελλάδα, Κύπρο, Ισραήλ και Αίγυπτο — αμφισβητώντας τα όρια των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ) τους και επαναφέροντας στο τραπέζι μακροχρόνιες διεκδικήσεις.
Τρεις βασικοί άξονες έντασης
Σύμφωνα με ανάλυση του ειδικού σε ενεργειακά ζητήματα Dr. Cyril Widdershoven στην ιστοσελίδα Oilprice.com, η Τουρκία ενεργοποιεί πολλαπλά μέτωπα που αυξάνουν τον κίνδυνο στρατιωτικής ή διπλωματικής σύγκρουσης:
-
Η νέα θαλάσσια συμφωνία με τη Λιβύη ενισχύει τις τουρκικές διεκδικήσεις έναντι της Ελλάδας, της Κύπρου, της Αιγύπτου και του Ισραήλ.
-
Οι τουρκικές ναυτικές δραστηριότητες ανοιχτά της Λιβύης, σε συνδυασμό με επερχόμενες ψηφοφορίες στο λιβυκό κοινοβούλιο, προκαλούν ανησυχία για πιθανή κλιμάκωση.
-
Αναφορές για μυστικές συνομιλίες μεταξύ Άγκυρας και Δαμασκού για καθορισμό ΑΟΖ δημιουργούν επιπλέον πίεση στην Αθήνα, τη Λευκωσία και το Κάιρο.
Αμφισβήτηση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων
Τον Ιούνιο 2025, η Τουρκία κατέθεσε στην UNESCO νέο χάρτη που αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο, υποστηρίζοντας ότι τα ελληνικά χωρικά ύδατα πρέπει να περιοριστούν στα έξι ναυτικά μίλια. Η Άγκυρα θεωρεί την ελληνική θέση απειλή κατά των συμφερόντων της και εξακολουθεί να στηρίζει την τουρκοκυπριακή διοίκηση από το 1974.
Πρόσφατες πληροφορίες κάνουν λόγο για τουρκικούς στρατιωτικούς ελιγμούς με στόχο την αμφισβήτηση των ελληνικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Παρά τις περιορισμένες διπλωματικές επαφές μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έχει καλέσει την Τουρκία να αποσύρει το casus belli του 1995 για να υπάρξει πρόοδος στις σχέσεις με την ΕΕ.
Λιβύη: Το νέο επίκεντρο της έντασης
Η τουρκική εμπλοκή στη Λιβύη εστιάζει σε εκμετάλλευση ενεργειακών κοιτασμάτων σε αμφισβητούμενες θαλάσσιες ζώνες. Η Άγκυρα επιμένει ότι το Μνημόνιο Συνεργασίας του 2019 με τη GNU είναι νόμιμο, ενώ απορρίπτει κάθε αμφισβήτηση ως πρόκληση με ενδεχόμενες στρατιωτικές συνέπειες.
Η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει τη συμφωνία άκυρη και διατηρεί ανοιχτή διπλωματική γραμμή με λιβυκές αρχές. Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, που πρόσκειται στον στρατηγό Χαφτάρ, αναμένεται να ψηφίσει σύντομα για το μέλλον του μνημονίου, ενώ εξετάζεται και πιθανή ελληνική ναυτική παρουσία στην περιοχή.
Η Αίγυπτος, η Κύπρος και το Ισραήλ τάσσονται υπέρ της ελληνικής θέσης, εκφράζοντας ανησυχία για τις στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας. Το Κάιρο, μάλιστα, ζήτησε από την Ουάσινγκτον να παρέμβει προκειμένου να εμποδιστεί η κύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Προσέγγιση με τη Συρία και γεωπολιτικές συνέπειες
Στο προσκήνιο έρχονται και φήμες περί διαπραγματεύσεων Τουρκίας-Συρίας για νέα θαλάσσια συμφωνία σε μεταπολεμικό σκηνικό. Διαρροή επιστολής του Τούρκου ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν επιβεβαιώνει ότι υπάρχει συντονισμός για συμφωνία μελλοντικής οριοθέτησης ΑΟΖ, που θα ενίσχυε τις τουρκικές θέσεις και θα συνέδεε άμεσα την τουρκική διεκδίκηση με τη Βόρεια Κύπρο.
Μια τέτοια εξέλιξη θα έπληττε σοβαρά τα στρατηγικά και ενεργειακά συμφέροντα Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου, θέτοντας σε κίνδυνο τον ρόλο του Φόρουμ Φυσικού Αερίου Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) και υπονομεύοντας τη σταθερότητα στην περιοχή.
ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
«ΠΕΡΣΕΑΣ 2025»: Πολυεθνική Άσκηση Ειδικών Επιχειρήσεων στην Κύπρο με ΕΦ, Ελλάδα, Ιορδανία και Σαουδική Αραβία
Πραγματοποιήθηκε από την Εθνική Φρουρά η πολυεθνική και διακλαδική άσκηση Ειδικών Επιχειρήσεων ΤΑΜΣ «ΠΕΡΣΕΑΣ – 2025», με τη συμμετοχή δυνάμεων από την Κύπρο, την Ελλάδα, την Ιορδανία και τη Σαουδική Αραβία, κατά το διάστημα 30 Νοεμβρίου – 5 Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Εθνικής Φρουράς, η άσκηση διεξήχθη σε πεδία ασκήσεων και βολών της Κυπριακής Δημοκρατίας, με τη συμμετοχή προσωπικού και μέσων από τη Διοίκηση Καταδρομών, τη Διοίκηση Ναυτικού και τη Διοίκηση Αεροπορίας της ΕΦ, το Κέντρο Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης, τον Ειδικό Αντιτρομοκρατικό Ουλαμό και τη Μονάδα Αεροπορικών Επιχειρήσεων της Αστυνομικής Δύναμης.
Παράλληλα, συμμετείχαν Ομάδες Ειδικών Επιχειρήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελληνικής Δημοκρατίας, του Χασεμιτικού Βασιλείου της Ιορδανίας και του Βασιλικού Ναυτικού της Σαουδικής Αραβίας.
Όπως αναφέρεται, κύριος στόχος της άσκησης ήταν η εκπαίδευση του προσωπικού σε αντικείμενα ειδικών επιχειρήσεων, η ενίσχυση της διακλαδικότητας, η αξιολόγηση της δυνατότητας και του επιπέδου διυπηρεσιακής συνεργασίας με κρατικούς φορείς, καθώς και η αναβάθμιση της διαλειτουργικότητας μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των συμμετεχουσών χωρών σε επιχειρησιακό και τακτικό επίπεδο.
Η άσκηση θεωρείται ιδιαίτερα επωφελής, καθώς έδωσε τη δυνατότητα στο προσωπικό ειδικών επιχειρήσεων της ΕΦ να συνεκπαιδευτεί με στελέχη άλλων κρατικών υπηρεσιών και συμμαχικών χωρών, προωθώντας την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και βέλτιστων πρακτικών.
ΓΕΩΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ
Από την πλαγιά οδό η Τουρκία εισέρχεται στο πρόγραμμα SAFE
Όπως συμβαίνει με κάθε έργο φαραωνικής κλίμακας, έτσι και το τελευταίο σχέδιο της Leonardo φέρει ένα εντυπωσιακό όνομα. Ο «Θόλος του Μιχαήλ Αγγέλου» (Michelangelo Dome), που ανακοινώθηκε πρόσφατα από τον ιταλικό αμυντικό κολοσσό, αποτελεί το πλέον φιλόδοξο εγχείρημα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας στην προσπάθεια ενίσχυσης της θωράκισης της ΕΕ απέναντι σε εξωτερικές απειλές – με τη Ρωσία να θεωρείται, στην παρούσα συγκυρία, ο πιο άμεσος κίνδυνος. Το συγκεκριμένο σχέδιο αντλεί έμπνευση από το ισραηλινό σύστημα «Iron Dome», το οποίο σε ορισμένους κύκλους έχει αποκτήσει σχεδόν μυθικές διαστάσεις σε ό,τι αφορά την αποτελεσματικότητά του. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο εάν και πώς η πρόταση της Leonardo θα λειτουργήσει συμπληρωματικά ή ανεξάρτητα από τις πρόσφατες κατευθύνσεις που περιλαμβάνονται στον «Οδικό Χάρτη Ετοιμότητας» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την προστασία από επιθέσεις μη επανδρωμένων οχημάτων.
Η Leonardo και η Baykar
Υπάρχει όμως ένας ακόμη παράγοντας που καθιστά την πρόταση Τσινγκολάνι ιδιαιτέρως σημαντική για την Ελλάδα: η στενή και διαρκώς ενισχυόμενη συνεργασία της Leonardo με την τουρκική εταιρεία Baykar, επικεφαλής της οποίας είναι ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, γαμπρός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Τον περασμένο Ιούνιο, στο περιθώριο της μεγάλης αμυντικής έκθεσης στο Λε Μπουρζέ του Παρισιού, οι δύο εταιρείες ανακοίνωσαν τη δημιουργία κοινοπραξίας 50-50 υπό την ονομασία LBA Systems, με έδρα στην Ιταλία – και συνεπώς εντός ευρωπαϊκού εδάφους.
Κατά την παρουσίαση του σχεδίου στον Ιταλό υπουργό Άμυνας Γκουίντο Κροζέτο και στα Γενικά Επιτελεία, ο Τσινγκολάνι περιέγραψε ένα πολυσύνθετο αμυντικό πλέγμα βασισμένο σε τεχνολογίες Τεχνητής Νοημοσύνης, το οποίο θα συνδέει συστήματα ξηράς, θάλασσας, αέρος και Διαστήματος για την αναχαίτιση UAVs, πυραύλων και άλλων απειλών. Τόνισε, επίσης, ότι η πλατφόρμα μπορεί να διασυνδέεται με νατοϊκά συστήματα και υποδομές άλλων κρατών.
Ιδιαίτερη βαρύτητα έδωσε στις ευρωπαϊκές κοινοπραξίες της Leonardo – με τη γερμανική Rheinmetall, τη γαλλική Thales, την Airbus και φυσικά την τουρκική Baykar – οι οποίες επιτρέπουν στην εταιρεία να υλοποιήσει ένα τόσο φιλόδοξο πρότζεκτ.
Η «εμμονή» με το SAFE θολώνει το τοπίο
Η αναφορά αυτή φέρνει στο φως μια πραγματικότητα που συχνά παραβλέπεται στον ελληνικό δημόσιο διάλογο: η Τουρκία αποτελεί ήδη, μέσω των βιομηχανιών της, κρίσιμο κομμάτι του ευρωπαϊκού αμυντικού οικοσυστήματος. Παρά τις έντονες αντιδράσεις των ελληνικών κομμάτων για την ενδεχόμενη συμμετοχή της Άγκυρας στο SAFE (Security Action for Europe), οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες έχουν οικοδομήσει ένα εκτεταμένο δίκτυο συνεργασιών σε πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, το οποίο θα συνεχίσει να λειτουργεί ανεξαρτήτως του SAFE.
Με βάση τα σημερινά δεδομένα, τουρκικές εταιρείες μπορούν να συμμετέχουν ως υποκατασκευαστές σε κοινές ευρωπαϊκές αμυντικές προμήθειες μέχρι και σε ποσοστό 35%. Αν ο τουρκικός φάκελος είχε εγκριθεί εγκαίρως – κάτι που δεν συνέβη – το ποσοστό θα έφθανε το 65%. Η απόρριψη, λοιπόν, δεν ακυρώνει τις ήδη ενεργές συμπράξεις της Τουρκίας.
Αναμφίβολα, η Άγκυρα ήθελε να ενταχθεί στο SAFE και οι αντιδράσεις αξιωματούχων της προς την Αθήνα το επιβεβαιώνουν. Η Ελλάδα έχει αποδείξει ότι μπορεί να μπλοκάρει παρόμοιες κινήσεις – όπως είχε συμβεί με την PESCO, το EDF και τον EDA. Το πραγματικό ζήτημα, όμως, είναι το πόσο απλωμένο είναι πλέον το τουρκικό αμυντικό αποτύπωμα σε ευρωπαϊκό έδαφος.
Το δίκτυο συνεργασιών της Τουρκίας στην ΕΕ
Πρόσφατη έρευνα του IISS σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μπιλκέντ καταγράφει την έκταση της τουρκικής παρουσίας στην ευρωπαϊκή αμυντική αγορά. Ιταλία και Ισπανία εμφανίζονται ως οι χώρες με τη στενότερη συνεργασία με την Άγκυρα – κάτι που έχει άμεση σημασία για τα ελληνικά συμφέροντα στη Μεσόγειο. Ωστόσο, τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνται επίσης σε Πολωνία, Γερμανία, Ρουμανία, Πορτογαλία, αλλά και σε Βαλτικές και Σκανδιναβικές χώρες.
Οι στενές σχέσεις με Ιταλία και Ισπανία
Στην Ιταλία, η Baykar έχει ήδη εξαγοράσει την Piaggio Aerospace, η οποία έχει αναπτύξει UAVs και συνεργάζεται με την Pratt & Whitney στο πρόγραμμα F-35 – ένα πρόγραμμα από το οποίο η Τουρκία έχει αποκλειστεί και προσπαθεί να επαναπροσεγγίσει. Επιπλέον, η ARCA Defence απέκτησε την Esplodenti Sabino στον τομέα των πυρομαχικών, ενώ η Stoeger απέκτησε την Beretta Defence Technologies.
Στο παρελθόν, η συνεργασία Leonardo–TAI γύρω από το ελικόπτερο Mangusta οδήγησε στη δημιουργία του τουρκικού Τ129 ATAK, ενώ η Fincantieri συνέβαλε στη ναυπήγηση τουρκικών περιπολικών.
Η συνεργασία της Τουρκίας με την Ισπανία είναι ακόμη πιο εντυπωσιακή: το TCG Anadolu βασίζεται στον σχεδιασμό του Juan Carlos I και λειτουργεί ως πλωτή πλατφόρμα για UAVs. Η Άγκυρα σχεδιάζει πλέον και εθνικό αεροπλανοφόρο με τη βοήθεια της Navantia, ενώ συζητούνται νέα υποβρύχια, φρεγάτες και UUVs.
Η Ισπανία υποστήριξε ενεργά την τουρκική προμήθεια 40 Eurofighters, ενώ πρόσφατα αποφάσισε την αγορά έως και 45 εκπαιδευτικών Hurjet – ένα συμβόλαιο άνω των 3 δισ. ευρώ.
Το ΝΑΤΟ και οι υπόλοιποι εταίροι
Η τουρκική παρουσία δεν περιορίζεται στα διμερή σχήματα. Το σύστημα MEROPS της ASELSAN επελέγη από το ΝΑΤΟ για ενίσχυση της αντιαεροπορικής άμυνας Ρουμανίας και Πολωνίας, ενώ σχεδιάζεται εγκατάσταση και στη Δανία.
Το 2021 η Πολωνία παρήγγειλε 24 Bayraktar TB2, ενώ η OTOCAR ανέλαβε την παραγωγή άνω των 1.000 οχημάτων Cobra II για τη Ρουμανία. Στην Πορτογαλία, η STM εξασφάλισε συμβόλαιο 123 εκατ. ευρώ για υποστήριξη του πολεμικού ναυτικού, ενώ η Repkon θα συνεισφέρει σε γραμμή παραγωγής πυρομαχικών 155 χιλ. σε γερμανικό εργοστάσιο από το 2027, έχοντας ήδη αποκτήσει την εταιρεία Bowas.
MILITAIRE
Οι 4+1 παίκτες της γεωπολιτικής παρτίδας και ο γερμανικός κίνδυνος για την Ευρώπη-Θ.Ιγνατιάδης
Με εργαλείο την Ιστορία, ο Θεόδωρος Ιγνατιάδης, επικεφαλής της Ελληνορωσικής Λέσχης ΔΙΑΛΟΓΟΣ, επιχειρεί να εξηγήσει όλα όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία. Πολλά απ’ αυτά είναι εξαιρετικά παράδοξα για όλους εμάς. Πως αλλιώς να χαρακτηρίσεις τη στάση των ευρωπαίων ηγετών που επιμένουν στον πόλεμο ,όταν ΗΠΑ και Ρωσία δεν κρύβουν ότι βρίσκονται σε φάση προσέγγισης που δεν πρόκειται να επηρεαστεί από το Βερολίνο, το Παρίσι ή τις Βρυξέλλες. Ποιοι είναι οι τέσσερις παίκτες που κάθονται στο τραπέζι της μεγάλης γεωπολιτικής παρτίδας που βρίσκεται σε εξέλιξη και ποιος είναι αυτός που διακαώς επιθυμεί να γίνει ο πέμπτος; Μήπως η Ευρώπη θα πρέπει να αρχίσει να ανησυχεί όχι για τον ρωσικό αλλά για τον γερμανικό κίνδυνο; Το Βερολίνο βρήκε την ευκαιρία για να επανεξοπλιστεί! Από κοντά και η Ιαπωνία.
ΠΗΓΗ: MILITAIRE .gr
-
Βουλευτικές Εκλογές 20263 weeks agoΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ ΠΡΟΘΕΣΗΣ ΨΗΦΟΥ ΓΙΑ ΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ 2026
-
#exAformis4 weeks ago
#exaformis – Ρίτα Θεοδώρου Σούπερμαν εφ’ όλης της ύλης | Παρασκευή 28/11 στις 7μμ
-
Off the Record1 month ago«Αποκεφαλίζουν» την οικογένεια Χριστόφια…
-
#exAformis1 month ago#exaformis – Ζούμε στην πιο ενδιαφέρουσα χώρα! Vol. 2 | Παρασκευή 21/11 στις 7μμ
-
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ4 weeks ago«Βοηθός Γενικός Εισαγγελέας: Ο όρκος δεν ανέχεται υπεκφυγές – ή ενεργείς, ή παραιτείσαι.»
-
Βουλευτικές Εκλογές 20261 month agoΟ πρόεδρος του ΔΗΚΟ ανοικτός σε επαφές με πολιτικούς από άλλους χώρους
-
#exAformis3 weeks ago#exaformis – Ζούμε στην πιο ενδιαφέρουσα χώρα! Vol. 3 | Παρασκευή 05/12 στις 7μμ
-
Βουλευτικές Εκλογές 20263 weeks agoΠαραίτηση-έκπληξη: Ο Αναπληρωτής Πρόεδρος των Οικολόγων ξεκινά δικό του πολιτικό σχήμα
-
#exAformis1 month agoΟ κύκλος των αυταπάτων και της θεσμικής παρακμής
-
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ1 month agoΑΤΑ: Αρχική συμφωνία επιτεύχθηκε με συγκλίσεις και παραχωρήσεις

