Η χρονική συγκυρία κατά την οποία ο Εμανουέλ Μακρόν ανακοίνωσε ότι η Γαλλία θα προχωρήσει στην αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης, στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, προκάλεσε έκπληξη.

«Σύμφωνα με τη διαχρονική δέσμευση της Γαλλίας για μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη στη Μέση Ανατολή, αποφάσισα ότι η Γαλλία θα αναγνωρίσει το κράτος της Παλαιστίνης», ανέφερε ο κ. Μακρόν στην πλατφόρμα Χ (πρώην Twitter). «Η ειρήνη είναι εφικτή», προσέθεσε. Ωστόσο, η ίδια η απόφαση δεν θεωρήθηκε αιφνιδιαστική, καθώς ο Γάλλος πρόεδρος την είχε επεξεργαστεί εδώ και αρκετούς μήνες, διεξάγοντας επαφές με ηγέτες της περιοχής και προσπαθώντας – χωρίς αποτέλεσμα μέχρι στιγμής – να πείσει και άλλα κράτη της G7, κυρίως το Ηνωμένο Βασίλειο, να κινηθούν προς την ίδια κατεύθυνση. Η Γαλλία αναμένεται να γίνει η πρώτη χώρα της G7, και η πλέον επιδραστική διπλωματικά, που θα προβεί σε αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους. Πέρυσι, η Ιρλανδία, η Νορβηγία και η Ισπανία προστέθηκαν στον κατάλογο των 147 χωρών που έχουν ήδη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη – η Γαλλία θα γίνει η 148η. Αντιθέτως, η Γερμανία έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν σκοπεύει να ακολουθήσει, ενώ και η Βρετανία δήλωσε πως δεν έχει άμεσα σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση.

Το Παρίσι σχεδίαζε αρχικά να ανακοινώσει την πρόθεσή του κατά τη διάρκεια ενός συνεδρίου του ΟΗΕ για τη λύση των δύο κρατών, το οποίο επρόκειτο να συνδιοργανώσει με τη Σαουδική Αραβία στη Νέα Υόρκη τον Ιούνιο. Στις 10 Ιουνίου, ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής, Μαχμούντ Αμπάς, είχε αποστείλει επιστολή προς τις δύο χώρες, καταδικάζοντας τις τρομοκρατικές επιθέσεις της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου 2023, ζητώντας τον αφοπλισμό της και δεσμευόμενος σε μεταρρυθμίσεις εντός της Παλαιστινιακής Αρχής. Ο Αμπάς είναι επίσης επικεφαλής της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO), που εκπροσωπεί διεθνώς τον παλαιστινιακό λαό – σε αντίθεση με τη Χαμάς, που δεν συμμετέχει σε αυτήν. Η PLO έχει αναγνωρίσει το Ισραήλ στα σύνορα του 1967, αν και κατά καιρούς έχει αναστείλει αυτή την αναγνώριση αναμένοντας αμοιβαία αναγνώριση της Παλαιστίνης από το Ισραήλ. Οι δεσμεύσεις του Αμπάς αποτέλεσαν καθοριστικό παράγοντα για την απόφαση του Μακρόν. Παρ’ όλα αυτά, το συνέδριο ακυρώθηκε την τελευταία στιγμή λόγω των ισραηλινών αεροπορικών επιθέσεων στο Ιράν.

Η κλιμακούμενη ανθρωπιστική καταστροφή στη Γάζα και οι συνεχιζόμενοι ισραηλινοί βομβαρδισμοί ενίσχυσαν το αίσθημα του κατεπείγοντος στο Παρίσι. Ο ίδιος ο Μακρόν φέρεται να επηρεάστηκε βαθιά από την επίσκεψή του τον Απρίλιο στο Ελ-Αρίς, κοντά στα αιγυπτιακά σύνορα με τη Γάζα, όπου συνομίλησε με εργαζόμενους σε ανθρωπιστικές οργανώσεις και γιατρούς. Σύμφωνα με Γάλλους διπλωμάτες, η συγκυρία προσφέρει μια ευκαιρία για την επανεκκίνηση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Ταυτόχρονα, η γαλλική διπλωματία θέλει να σταθεί στο πλευρό των Παλαιστινίων που προτάσσουν τον διάλογο και την ειρήνη, σε αντίθεση με οργανώσεις όπως η Χαμάς που επιλέγουν τη βία.

Για “παράδοση στην τρομοκρατία” κάνει λόγο το Ισραήλ

Η αντίδραση του Ισραήλ ήταν, όπως αναμενόταν, έντονα επικριτική. Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου καταδίκασε την απόφαση, λέγοντας πως πρόκειται για ενέργεια που «ανταμείβει την τρομοκρατία και κινδυνεύει να δημιουργήσει έναν ακόμη ιρανικό δορυφόρο, όπως συνέβη με τη Γάζα». Προειδοποίησε, επίσης, ότι ένα παλαιστινιακό κράτος, υπό τις παρούσες συνθήκες, θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ορμητήριο για την καταστροφή του Ισραήλ. Ο Ισραέλ Κατζ, υπουργός Άμυνας, χαρακτήρισε την αναγνώριση ως «παράδοση στην τρομοκρατία».

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον πιο σταθερό σύμμαχο του Ισραήλ, η αντίδραση ήταν πιο μικτή. Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε την απόφαση «ανεύθυνη», υποστηρίζοντας ότι «εξυπηρετεί την προπαγάνδα της Χαμάς και καθυστερεί την ειρήνη». Από την άλλη, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ επέλεξε ελαφρώς χιουμοριστικό τόνο: «Να τα καλά νέα: ό,τι κι αν λέει, δεν έχει σημασία… Είναι καλός τύπος, τον συμπαθώ, αλλά η δήλωσή του δεν έχει κανένα βάρος».

Αν και η απόφαση δεν συνοδεύεται από κυρώσεις κατά του Ισραήλ για τις επιχειρήσεις του στη Γάζα, κάτι που περιορίζει την άμεση πρακτική της σημασία, διπλωμάτες του Ισραήλ φοβούνται ότι μπορεί να δημιουργήσει προηγούμενο και να ενθαρρύνει παρόμοιες κινήσεις από άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που είναι διατεθειμένες να αγνοήσουν την αντίθεση της Ουάσινγκτον.

Το πιο άμεσο ερώτημα που προκύπτει είναι αν η γαλλική αναγνώριση θα επηρεάσει τις διαπραγματεύσεις για κατάπαυση του πυρός που διεξάγονται στο Κατάρ. Το ίδιο βράδυ της ανακοίνωσης Μακρόν, Ισραήλ και ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι αποσύρουν τους διαπραγματευτές τους από τις έμμεσες συνομιλίες, οι οποίες, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, βρίσκονταν κοντά σε μια ενδεχόμενη συμφωνία.

Αξιωματούχοι των ΗΠΑ και του Ισραήλ κατηγορούν τη Χαμάς ότι σκλήρυνε τη στάση της την τελευταία στιγμή, κυρίως όσον αφορά το σημείο απόσυρσης των ισραηλινών δυνάμεων κατά τη διάρκεια της προτεινόμενης 60ήμερης εκεχειρίας, αλλά και ως προς τη λίστα των Παλαιστινίων κρατουμένων που θα απελευθερωθούν σε αντάλλαγμα για τη μισή ομάδα των εναπομεινάντων Ισραηλινών ομήρων, οι οποίοι κρατούνται εδώ και περισσότερες από 650 ημέρες. Η Χαμάς επιμένει να συμπεριληφθούν και μέλη της που συμμετείχαν στη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου – μια απαίτηση που αποτελεί «κόκκινη γραμμή» για το Ισραήλ. Ισραηλινοί διπλωμάτες αποδίδουν τη μεταβολή στάσης της Χαμάς στην αυξανόμενη διεθνή καταδίκη του Ισραήλ για τον αποκλεισμό της πολύπαθης Γάζας. «Η Χαμάς θεωρεί ότι πλέον έχει το πάνω χέρι λόγω της διεθνούς πίεσης προς το Ισραήλ», ανέφερε διπλωμάτης. «Η ανακοίνωση Μακρόν δίνει επιπλέον ώθηση στις θέσεις της».

Η Γαλλία είχε ήδη συνεκτιμήσει την αντίδραση του Ισραήλ. «Ο Μακρόν ακολουθεί σταθερά φιλοαραβική πολιτική, όπως ορίζει η γαλλική διπλωματική παράδοση», εξηγεί ο Μισέλ Ντιουκλό από το Ινστιτούτο Montaigne. «Με την απόφασή του επιδιώκει να κινητοποιήσει και άλλους εταίρους της G7, αλλά και να εξασφαλίσει τη στήριξη της Σαουδικής Αραβίας για τις μεταρρυθμίσεις στην Παλαιστινιακή Αρχή, τον αφοπλισμό της Χαμάς και άλλα βήματα που θα μπορούσαν να καταστήσουν την ΠΑ αξιόπιστη δύναμη».

Ο Ζαν-Νοέλ Μπαρό, υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας, πρόκειται να παρουσιάσει επίσημα την πρόθεση της χώρας να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη στο γαλλο-σαουδαραβικό συνέδριο που επαναπρογραμματίστηκε για τις 28 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη. Εν τω μεταξύ, ο πόλεμος στη Γάζα συνεχίζεται με αμείωτη ένταση…