Σε μία ευαίσθητη περίοδο για τις σχέσεις Λιβύης και Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης ακύρωσε την προγραμματισμένη επίσκεψη Ευρωπαίων αξιωματούχων στη Βεγγάζη. Η αποστολή, στην οποία συμμετείχαν οι υπουργοί Εσωτερικών της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Μάλτας και ο Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., Magnus Brunner, κατηγορήθηκε ότι εισήλθε στη χώρα χωρίς συνεννόηση με τις αρμόδιες αρχές, γεγονός που χαρακτηρίστηκε ως παραβίαση της κυριαρχίας και οδήγησε στην ανακήρυξή τους ως ανεπιθύμητων προσώπων.

Η απόφαση αυτή ήρθε λίγες ώρες μετά από την εποικοδομητική συνάντηση στην Τρίπολη μεταξύ του Πρωθυπουργού Abdulhamid Dbeibeh και των Ευρωπαίων αξιωματούχων, με επίκεντρο τη συνεργασία για την αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης. Ο Dbeibeh παρουσίασε τετραπλή εθνική στρατηγική, αναγνωρίζοντας τη μετανάστευση όχι ως τεχνικό ζήτημα, αλλά ως πολύπλευρη πρόκληση που αγγίζει θέματα ασφάλειας, κυριαρχίας και ανάπτυξης. Ζήτησε πολιτική και επιχειρησιακή υποστήριξη από την Ε.Ε. για την εφαρμογή της.

Ο υπουργός Εσωτερικών της Λιβύης Emad Trabelsi εξειδίκευσε το σχέδιο, το οποίο περιλαμβάνει ενίσχυση της ασφάλειας στα χερσαία σύνορα και τις ερημικές περιοχές, έλεγχο των αστικών κέντρων που λειτουργούν ως κόμβοι διέλευσης, επιτήρηση των ακτών και απελάσεις παράτυπων μεταναστών με ευρωπαϊκή συνδρομή.

Από την πλευρά της Ε.Ε., ο Ιταλός υπουργός Matteo Piantedosi χαιρέτισε τη συνεργασία, προαναγγέλλοντας την αποστολή τεσσάρων φουσκωτών σκαφών στη λιβυκή ακτοφυλακή. Ο Θάνος Πλεύρης, υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου της Ελλάδας, επεσήμανε τη σημασία της Λιβύης για την ελληνική ασφάλεια, ενώ η Μάλτα, μέσω του Byron Camilleri, επανέλαβε τη δέσμευσή της για συντονισμένη δράση.

Το επεισόδιο στη Βεγγάζη, ωστόσο, φανέρωσε την πολυπλοκότητα της κατάστασης: ενώ η Ε.Ε. επιδιώκει συνεργασία με την επίσημα αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Τρίπολης, η πραγματικότητα επιβάλλει διασύνδεση και με τις αρχές στην Ανατολική Λιβύη, λόγω της αύξησης των μεταναστευτικών ροών και της ανάγκης συνολικού ελέγχου των διαύλων διέλευσης. Η επίσκεψη της ευρωπαϊκής αποστολής σε Τρίπολη και Βεγγάζη αποτέλεσε την πρώτη προσπάθεια ισορροπημένης προσέγγισης των δύο περιοχών εδώ και χρόνια, ενισχύοντας το μήνυμα για ρεαλισμό και διπλωματική ευελιξία.

Στο μεταξύ, η Ελλάδα αυξάνει τις περιπολίες νότια της Κρήτης, τόσο για την αποτροπή παράτυπης μετανάστευσης όσο και στο πλαίσιο γεωπολιτικής αντιστάθμισης απέναντι στην τουρκική παρουσία στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, εξετάζει την προώθηση διμερούς συμφωνίας με τις αρχές της Ανατολικής Λιβύης για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών, σε συνέχεια αντίστοιχων συμφωνιών με την Τρίπολη και τη Ρώμη.

Το μεταναστευτικό στη Λιβύη παραμένει κρίσιμο και ρευστό. Η Ε.Ε. υπολογίζει ότι πάνω από 800.000 μετανάστες βρίσκονται αυτή τη στιγμή στη χώρα, ενώ οι λιβυκές αρχές εκτιμούν ότι ο αριθμός μπορεί να διπλασιαστεί εάν δεν υπάρξει σταθεροποίηση. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα κατέγραψε περισσότερες από 1.400 αφίξεις μέσα σε 72 ώρες, κυρίως στην Κρήτη και τη Γαύδο.

Η Αθήνα προειδοποιεί πως, εάν οι διπλωματικές προσπάθειες αποτύχουν, θα προχωρήσει σε πιο αυστηρά μέτρα. Η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να παίξει ενεργό ρόλο στη διαχείριση της κρίσης, αντί να περιορίζεται σε ρόλο αποδέκτη των συνεπειών της.

Το ζήτημα της μετανάστευσης στη Λιβύη δεν αφορά πλέον μόνο ανθρωπιστικές ή αστυνομικές πτυχές, αλλά αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα στη διαμόρφωση των γεωπολιτικών ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή. Η μετατροπή της Λιβύης από διάδρομο μεταναστών σε εταίρο περιφερειακής ασφάλειας προϋποθέτει στήριξη από την Ευρώπη — αλλά και ένα επίπεδο πολιτικής σταθερότητας που προς το παρόν παραμένει άπιαστο.

ΠΗΓΗ: IBNA