Η τελική απόφαση του παράνομου «στρατιωτικού δικαστηρίου» για την υπόθεση των πέντε Ελληνοκυπρίων που κατηγορούνται για «παράνομη είσοδο σε στρατιωτική ζώνη πρώτου βαθμού» αναμένεται να ανακοινωθεί σήμερα στις 11:00.

Η ημερομηνία καθορίστηκε μετά την ολοκλήρωση της «ακροαματικής διαδικασίας» στις 20 Οκτωβρίου, κατά την οποία οι συνήγοροι υπεράσπισης και η «κατηγορούσα αρχή» προέβησαν στις τελικές τους αγορεύσεις. Οι πέντε Ελληνοκύπριοι αντιμετωπίζουν «κατηγορίες» που σχετίζονται με την «παράνομη είσοδο» στα κατεχόμενα και την «παραβίαση στρατιωτικής ζώνης».

Υπενθυμίζεται ότι χθες, Πέμπτη, συνεχίστηκε στο επαρχιακό «δικαστήριο» του κατεχόμενου Τρικώμου η «δίκη» των δύο εκ των πέντε Ελληνοκυπρίων, με την «κατάθεση μάρτυρα κατηγορίας». Οι δύο κατηγορούνται για παραβίαση του «νόμου» περί προστασίας προσωπικών δεδομένων και ιδιωτικής ζωής.

Συζήτηση με αφορμή την έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την ανάθεση των έργων από το κράτος πραγματοποιήθηκε στην Επιτροπή Ελέγχου της Βουλής. Ο πρόεδρος της Επιτροπής, κ. Ζαχαρίας Κουλίας, τόνισε ότι από την έκθεση προκύπτει μονοπωλιακή κατάσταση στην αγορά, ενώ ζήτησε από τη μεριά του Συνδέσμου Εργολάβων και το Γενικό Λογιστήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας να ετοιμάσουν μια εισήγηση που να παρέχει πιο ευέλικτη και αποτελεσματική διαδικασία, ώστε να δοθούν τα απαραίτητα εργαλεία διευκόλυνσης προς όλες τις πλευρές.

Ο Γενικός Ελεγκτής, κ. Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, επισήμανε πως η έκθεση βασίστηκε στη συγκέντρωση στοιχείων, προκειμένου να προβληματιστεί το κράτος για τον τρόπο με τον οποίο «μοιράζεται η πίτα» της αγοράς στα κατασκευαστικά έργα. Από την ομάδα της Ελεγκτικής που χειρίστηκε την έκθεση, η κ. Στάλω Αριστείδου σημείωσε ότι η έκθεση δεν αφορούσε το κατά πόσο «καλώς ή κακώς» ανέλαβαν συγκεκριμένα έργα οι τρεις συγκεκριμένοι εργολάβοι (Cyfield – Iakovou – Cybarco), αλλά η αποτύπωση των δεδομένων καταδεικνύει ότι η έλλειψη επιλογών «περιορίζει τη διαπραγματευτική ικανότητα του κράτους». Σε άλλο σημείο επισημάνθηκε ότι, σε ένα δείγμα 23 συμβάσεων που ολοκληρώθηκαν, οι καθυστερήσεις ήταν σημαντικές. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος ολοκλήρωσης ενός έργου ήταν 601 μέρες, με μέση καθυστέρηση 460 ημερών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αφορμή για την έναρξη της έκθεσης ήταν ο τερματισμός των συμβάσεων για τα έργα που είχαν ανατεθεί στη Lois Builders.

Οι καθυστερήσεις
Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Εργολάβων Οικοδομών Κύπρου (ΟΣΕΟΚ), κ. Στέλιος Γαβριήλ, επισήμανε ότι θα πρέπει σε συνεργασία με το Γενικό Λογιστήριο να τεθούν τα ζητήματα σε σωστή βάση και εστίασε πως το πρόβλημα εντοπίζεται στα τεχνικά έργα με μεγάλες επενδύσεις. Πρόσθεσε ότι μετά την οικονομική κρίση έκλεισαν εταιρείες και «δυστυχώς ή ευτυχώς, απαιτείται επένδυση άνω των 50 εκατ. ευρώ για να συμμετάσχεις στη διεκδίκηση αυτών των έργων». Παράλληλα, τόνισε ότι στα οικοδομικά έργα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ποιότητα και αξιολόγηση του εργολάβου, ώστε να υπάρχει ισορροπία.

Πακέτο μέτρων από το Γενικό Λογιστήριο
Ο Γενικός Λογιστής της Δημοκρατίας, κ. Ανδρέας Αντωνιάδης, ανέφερε ότι ως «προασπιστές της διαφάνειας» προσπαθούν να εξελίσσουν τα εργαλεία ελέγχου. Το εργαλείο αυτό, μέχρι το 2026, θα διαθέτει όλα τα στοιχεία ώστε να εξαχθεί συμπέρασμα από μια σύμβαση, είτε ολοκληρώθηκε είτε όχι. «Σίγουρα υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης του ανταγωνισμού. Έχουμε εισάγει τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την αξιολόγηση των οικονομικών φορέων. Στόχος είναι η ισορροπία και η μείωση των κινδύνων», πρόσθεσε. Επιπλέον, ο κ. Φίλιππος Κατράνης, εκ μέρους του Γενικού Λογιστηρίου, σημείωσε ότι ετοιμάζεται το κανονιστικό πλαίσιο για τα μέτρα που προωθούνται, με στόχο την καλύτερη αξιολόγηση και τα κριτήρια που τίθενται για τις συμβάσεις.

Οι «συνεννοήσεις εργολάβων»
Η βουλευτής του ΔΗΣΥ, κ. Σάβια Ορφανίδου, επεσήμανε ότι η έκθεση της Ελεγκτικής ήταν «πολύ χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων», τονίζοντας πως «το κυριότερο είναι η ανάγκη ενίσχυσης του ανταγωνισμού». «Πρέπει να ενισχυθούν οικονομικά κάποιες εταιρείες από την ανάπτυξη της οικονομίας για να μπουν στον ανταγωνισμό», συμπλήρωσε.

Ο βουλευτής Λάρνακας, κ. Ανδρέας Αποστόλου, έθεσε ερώτημα για τυχόν καταγγελίες σχετικά με το αν οι εργολάβοι «συνεννοούνται για το πότε θα υποβάλλουν προσφορές», ενώ ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, κ. Κώστας Κώστα, απάντησε ότι «ναι, μπορεί να υπάρχει “συνεννόηση”, διότι κάποια πράγματα βγάζουν μάτι».

Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, κ. Χρίστος Χριστοφίδης, επισήμανε ότι «ο ρόλος της Ελεγκτικής Υπηρεσίας δεν είναι μόνο να καταδικάζει, αλλά να καταγράφει στοιχεία που μπορούν να αναδείξουν φαινόμενα διαπλοκής, και η συγκεκριμένη έκθεση αποτελεί κλασικό παράδειγμα». Πρόσθεσε πως «εργολάβοι που στρατηγικά καθυστερούν συγκεκριμένα έργα δεν μπορούν να τα εκτελέσουν ταυτόχρονα, και η στρατηγική τους περιλαμβάνει την καθυστέρηση ενός έργου ώστε να αυξηθεί η τιμή του επόμενου». Τόνισε την ανάγκη να πραγματοποιηθούν έρευνες ώστε να τεκμηριωθούν τέτοιες πρακτικές, ποιοι ανέλαβαν τα έργα, πόσα έργα εκτελούνταν ταυτόχρονα και ποιες ήταν οι καθυστερήσεις.

Η βουλεύτρια κ. Αλεξάνδρα Ατταλίδου σημείωσε τον προβληματισμό της για τους «εθνικούς εργολάβους» και την επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που χρειάζεται να εξεταστεί, προκειμένου να καταγραφούν οι αιτίες των καθυστερήσεων. Υπογράμμισε ότι τα κριτήρια πρέπει να εκσυγχρονιστούν, καθώς η ύπαρξη τριών μεγάλων εταιρειών εμποδίζει άλλες επιχειρήσεις να συμμετάσχουν.

Ο βουλευτής της ΔΗΠΑ, κ. Αλέκος Τρυφωνίδης, δήλωσε ότι «δεν μπορούμε να παραμείνουμε σιωπηλοί απέναντι στα ευρήματα της έκθεσης της Ελεγκτικής, η οποία καταδεικνύει σοβαρές στρεβλώσεις, παρανομίες και ανισορροπίες στον τρόπο ανάθεσης των δημόσιων έργων». Χαιρέτισε παράλληλα τη δήλωση του Γενικού Λογιστή, ότι έχουν θεσπιστεί κριτήρια και διαδικασίες που θα ισχύουν έως το τέλος του χρόνου, προκειμένου να διασφαλιστεί:

• ισότιμη πρόσβαση όλων των εργοληπτικών εταιρειών στους δημόσιους διαγωνισμούς,

• κατάρτιση Μητρώου αξιοπιστίας και απόδοσης εργολάβων,

• νομοθετική θωράκιση της εποπτείας των μεγάλων έργων, ώστε να σταματήσουν οι καθυστερήσεις και οι αναθέσεις χωρίς πραγματικό ανταγωνισμό.