Επίθεση ειρήνης σε Μέση Ανατολή επιλέγει η Τουρκία

του Πέτρου Ζαρούνα,
Διεθνολόγου – Πολιτικού Αναλυτή

Αντί της εξαγωγής της εσωτερικής κρίσης, μ’ ένα θερμό επεισόδιο σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως πολλοί εκτιμούν, η Τουρκία επέλεξε να εφαρμόσει στρατηγική εξομάλυνσης των προβληματικών σχέσεών της με σημαντικές χώρες της ευρύτερης Μέσης Ανατολής. Στις χώρες αυτές συμπεριλαμβάνονται τα ΗΑΕ, η Σαουδική Αραβία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.

Ως ορθολογικός παίκτης που είναι η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η κλυδωνιζόμενη οικονομία της χρειάζεται ξένες επενδύσεις και τουρισμό. Οι δε πόλεμοι και τα θερμά επεισόδια διώχνουν και τα δύο. Έτσι σε πρώτη φάση αξιοποίησε την πρόσκληση που τα ΗΑΕ διά του ΥΠΕΞ τους της απηύθυναν από τον Ιανουάριο του τρέχοντος έτους για εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων. Ακολούθησαν εμπιστευτικές συνομιλίες μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών των δύο χωρών και επισκέψεις σημαντικών αξιωματούχων στις δύο πρωτεύουσες. Επιστέγασμα η πρόσφατη επίσημη επίσκεψη του σεΐχη Μοχάμεντ Μπιν Ζαέντ και η υπογραφή σειράς συμφωνιών που περιλαμβάνουν επενδύσεις εμιρατινών κεφαλαίων ύψους $10δισ. στην Τουρκία.

Αυτή η στροφή από την πλευρά των ΗΑΕ προέκυψε λόγω της συνεχιζόμενης απόσυρσης των ΗΠΑ από τη Μ. Ανατολή και την ανάγκη να κλείσουν διάφορα ανοικτά μέτωπα και να βρεθούν τρόποι ειρηνικής συνύπαρξης. Πρώτα έλαβε χώρα η απεμπλοκή των ΗΑΕ από την Υεμένη. Ακολούθησε η ανακωχή στη Λιβύη, όπου τα ΗΑΕ στηρίζουν τον στρατάρχη Χάφταρ. Στην επόμενη φάση είχαμε τον συλλογικό συμβιβασμό των τεσσάρων χωρών (Αίγυπτος, Μπαχρέιν, ΗΑΕ και Σ. Αραβία) με το Κατάρ. Ακολούθησε η υπογραφή συμφωνίας ειρήνευσης με το Ισραήλ στο πλαίσιο των συμφωνιών του Αβραάμ. Τώρα παρακολουθούμε την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία με την οποία τα ΗΑΕ ευρίσκοντογια εννέα χρόνια σε αντιπαράθεση σε πολλά περιφερειακά μέτωπα.

Κεντρικό θέμα που χώριζε τις δύο χώρες ήταν η στήριξη της Τουρκίας στη Μουσουλμανική Αδελφότητα και τα ισλαμιστικά κινήματα. Τα ΗΑΕ είχαν ανταποδώσει με τη φιλοξενία του Τούρκου μαφιόζου και αντιπάλου του Ερντογάν Σεντάτ Πεκέρ. Ο συγκεκριμένος μέσω διαδικτύου κατηγορούσε σε συστηματική βάση το ΑΚΡ και τον Ερντογάν. Ο περιορισμός των δραστηριοτήτων της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Τουρκία, που έγινε για χατίρι των προσπαθειών εξομάλυνσης των σχέσεων με την Αίγυπτο, οδήγησε σε αντίστοιχα μέτρα κατά του Πεκέρ από τα ΗΑΕ. Η Τουρκία έχει ήδη προχωρήσει σε συστηματικό διάλογο, σε υπουργικό μάλιστα επίπεδο, με την κυβέρνηση της Αιγύπτου. Μέχρι σήμερα όμως δεν τα κατάφερε να πετύχει την εξομάλυνση εξαιτίας των απαιτήσεων της Αιγύπτου για έκδοση αριθμού στελεχών της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Επιπρόσθετα δεν έχουν ικανοποιηθεί ούτε οι αιγυπτιακοί όροι για αποχώρηση από τη Λιβύη των χρηματοδοτούμενων από την Τουρκία Σύρων μισθοφόρων καθώς και των Τούρκων στρατιωτών.

Ανάλογες διπλωματικές και πολιτικές προσπάθειες έχει κάνει η Τουρκία και προς την κατεύθυνση της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις οι γείτονες της Τουρκίας είναι από επιφυλακτικοί ως και καχύποπτοι και παζαρεύουν σκληρά την όποια εξομάλυνση. Επιπρόσθετα δεν παύουν να θεωρούν την Τουρκία ως χώρα με ηγεμονικές φιλοδοξίες που έρχονται σε σύγκρουση με τα δικά τους μακροπρόθεσμα συμφέροντα. Η στροφή αυτή της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής αποσκοπεί στο να διαλύσει τη ντε φάκτο αντι-τουρκική συσπείρωση των κρατών της περιοχής που με ελληνική και κυπριακή ενθάρρυνση επιχειρούν να αντιμετωπίσουν τις τουρκικές ηγεμονικές φιλοδοξιών. Από την πλευρά της Ελλάδας και της Κ.Δ. δεν θα πρέπει να επαναπαυόμαστε στην υπογραφή αριθμού συμφωνιών και την πραγματοποίηση κάποιων επικοινωνιακού χαρακτήρα συναντήσεων. Θα πρέπει να προχωρούμε σε συστηματική και ουσιαστική εμβάθυνση των διμερών και πολυμερών σχέσεων μας με τα φιλικά κράτη της περιοχής ώστε αυτές να αποκτούν περιεχόμενο και διάρκεια.