της Ζήνας Πουλλή*
Ελάχιστοι θα έχουν αντιληφθεί ότι ο προϋπολογισμός 2025 Παιδείας έχει ξεπεράσει ακόμη και το Υγείας σε δαπάνες.
Το ύψος του κρατικού προϋπολογισμού ανέρχεται στα €10,2 δις. .
Οι προϋπολογισμοί ανά Υπουργείο:
 Υπουργείο Οικονομικών: €4,5 δις για το 2025.
 Υπουργείο Παιδείας: €1,5 δις από €1,4 δις (2024)
 Υπουργείο Υγείας: €1,3 δις από €1,4 δις (2024)
 Υπουργείο Εργασίας: €884 εκατ.
 Υπουργείο Εσωτερικών: €752 εκατ.
 Υπουργείο Άμυνας: €588 εκατ. από €557 εκατ. (2024)
 Υπουργείο Μεταφορών: €517 εκατ. από €441 εκατ.(2024)
 Υπουργείο Γεωργίας: €516 εκατ. από €436 εκατ. (2024)
 Υπουργείο Δικαιοσύνης: €493 εκατ. από €430 εκατ. (2024)
 Υπουργείο Ενέργειας: €175 εκατ. από €155 εκατ. (2024)
 Υπουργείο Εξωτερικών: €124 εκατ. από €94 εκατ. (2024)
Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το Παιδείας ξεπερνά το Υγείας.
Επίσης έχει τριπλάσιο προϋπολογισμό από της Άμυνας σε μια ημικατεχόμενη πατρίδα.
Φυσικά, όλοι παραδεχόμαστε ότι οι σημερινοί μαθητές, οι αυριανοί πολίτες αυτού του τόπου αποτελούν το μέλλον και πρέπει να διαθέσουμε κονδύλια για την εκπαίδευσή τους. Δεν θα σχολιάζαμε τα ποσά που πληρώνει ο φορολογούμενος πολίτης αν υπήρχε ανάλογη αύξηση επιπέδων. Όμως, τα επίπεδα μάθησης έχουν πέσει κατακόρυφα και παρατηρείται αύξηση της παραβατικότητας. Μιλώ για τον μέσο όρο των μαθητών στα σχολεία. Μιλώ για ένα απόφοιτο εξατάξιου σχολείου Μέσης εκπαίδευσης.
Παρακολούθησα ελάχιστα λεπτά του podcast του Φειδία με το βουλευτή Ζαχαρία Κουλία, που, όταν ο τελευταίος ανάφερε ότι γεννήθηκε σε κωμόπολη της Καρπασίας ο Φειδίας τον ρώτησε «τι είναι κωμόπολη;». Ακολούθως όταν ο βουλευτής του είπε ότι πρέπει να φύγει διότι έχει ανειλημμένες υποχρεώσεις ο Φειδίας τον ρώτησε «τι είναι ανειλημμένες υποχρεώσεις;». Δεν άντεξα να ακούσω περισσότερα. Ο γιός ιερωμένου Φειδίας είναι απόφοιτος Μέσης εκπαίδευσης και «δείγμα» επιπέδου.
Ας μην βιαστεί κάποιος να μας πει για τις μεμονωμένες διακρίσεις μαθητών μας. Έχοντας υπάρξει εκπαιδευτικός για πολλές δεκαετίες γνωρίζω ότι τα παιδιά μας έχουν άπειρες δυνατότητες απόδειξη ότι στο εξωτερικό διαπρέπουν. Όμως, αυτά που διακρίνονται στην Κύπρο κατά κανόνα κάνουν φροντιστήρια όπως και πολλοί συμμαθητές τους.
Τα φροντιστήρια οργιάζουν και έχουν επεκταθεί προς τα κάτω αρχίζοντας πολλές φορές από το δημοτικό. Δηλαδή, ένας οικογενειάρχης φορολογείται για τον παραφουσκωμένο προϋπολογισμό του παιδείας αλλά ταυτόχρονα αναγκάζεται να στέλνει τα παιδιά του φροντιστήρια για να είναι συναγωνίσιμα με άλλα παιδιά. Αν πάρουμε τον μέσο όρο, δυο παιδιά ανά οικογένεια και ας υποθέσουμε 5 φροντιστηριακά μαθήματα με κόστος περίπου 100 ευρώ το ένα, τότε 5χ100=500 ευρώ το μήνα.
Κάποτε τα παράνομα φροντιστήρια διώκονταν, υπάρχει σχετική νομοθεσία, είναι ανενεργή όμως.
Τη δεκαετία 80-90 υπηρέτησα την ύπαιθρό μου σε Λύκειο στην επαρχία Λάρνακας. Εκεί είχαν συσσωρευτεί πολλοί πρόσφυγες, οικογένειες που έζησαν σε τσαντίρια, που η οικογένεια έχασε τα πάντα, όχι μόνο υλικά αλλά και αγαπημένους ανθρώπους, νεκρούς ή αγνοούμενους. Τα παιδιά είχαν τραύματα. Τα σχολικά κτίρια δεν ήταν αρκετά και τα υφιστάμενα δούλευαν πρωινά και απογευματινά εναλλακτικά. Ο αριθμός των μαθητών στην τάξη ξεπερνούσε τους 40 και υπήρχαν Λύκεια με πέραν των 1500 μαθητών. Υπήρχε τάξη, πειθαρχία και μάθαιναν γράμματα. Δεν υπήρχαν ψυχολόγοι στα σχολεία τότε, αλλά ο κάθε εκπαιδευτικός ενδιαφερόταν για τους μαθητές του, άνοιγε διάλογο μαζί τους, έδινε σημασία.
Σήμερα αν ο αριθμός των μαθητών ξεπεράσει τους 300 θεωρείται μεγάλο σχολείο. Μια συνηθισμένη τάξη δεν ξεπερνά τους 20 μαθητές ενώ στα μαθήματα επιλογής μπορεί να είναι στην τάξη 10-12 μαθητές. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις έχουν βελτιωθεί αισθητά. Εξαγγέλθηκε ήδη ότι θα εγκατασταθούν κλιματιστικά στα σχολεία.
Θα ήθελα να σχολιάσω και το θέμα του επιπέδου. Όταν κάποιος αποφοιτούσε από εξατάξιο σχολείο Μέσης ήξερε πολύ καλά ελληνικά και στο «πρακτικό» το επίπεδο φυσικής και μαθηματικών στην τελευταία τάξη ισοδυναμούσε με πρώτο έτος πανεπιστημίου. Σήμερα αφαιρείται ύλη συνέχεια αλλά ούτε και αυτή την κουτσουρεμένη ελάχιστη τη γνωρίζουν.
Παρατηρείται το παράδοξο ότι ενώ ο συνολικός αριθμός των μαθητών μειώνεται, αυξάνεται ο αριθμός των εκπαιδευτικών.
Δεν επιρρίπτω ευθύνες στους εκπαιδευτικούς. Αν δεν υπάρχει κάποιος να τους εμπνεύσει, αν νιώθουν ανασφαλείς και βιώνουν την αναξιοκρατία και κομματοκρατία, τότε αποθαρρύνονται.
Κάθε φορά που ξεσπά κάτι αρνητικό στην εκπαίδευση (γονέας1, γονέας2, εκδρομές στα κατεχόμενα, βανδαλισμοί στα σχολεία κλπ) η κα Αθηνά Μιχαηλίδου εξαγγέλλει κάτι καινούργιο για αποπροσανατολισμό. Ξεφυτρώνουν συνεχώς ιδιωτικά σχολεία και παίρνουν άδειες ενώ είναι ακόμα εργοτάξια, περίεργα πράματα. Το πιο πολυσυζητημένο θέμα της χρονιάς κατάντησε να είναι τα κλιματιστικά στα σχολεία.
Στο εξαίρετο βιβλίο της Ευρυδίκης Περικλέους Παπαδοπούλου «και πολλά επικράνθη: Η Ελένη της Καρπασίας» για τη δασκάλα Ελένη Φωκά αναφέρει (σ.165): «Η Ελένη αγωνιζόταν να οργανώσει όσο καλύτερα μπορούσε εκείνο το ρημαγμένο κτήριο του σχολείου. Όταν πια ήρθαν τα κρύα, κι η οροφή έσταζε ακόμη – και όλο και κάποιο τζάμι παραθύρου θα ήταν σπασμένο και κρύωναν τα παιδιά – τα έβγαζε η δασκάλα να τρέξουν στην αυλή, κι έτρεχε κι εκείνη μαζί τους. «Τρεις γύρους στην αυλή να ζεσταθούν τα χέρια, να μπορούν να κρατούν το μολύβι» τους έλεγε…. Πού σκέψη για θερμάστρα; Όταν έσταζε η οροφή, ‘εβαζαν από κάτω γαλατόκουτα άδεια από γάλα «Βλάχας» ή «Νουνού» ή σαρδελοκούτια που έφερναν τα παιδιά από το σπίτι τους, να τρέχει μέσα η βροχή.»
Η Ελένη Φωκά κατάθετε την ψυχή της, δεν χρειάζονταν οτιδήποτε άλλο …
*η κα Ζήνα Πουλλή είναι εκπαιδευτικός