του Χάρη Θεραπή

Η κυπριακή κοινωνία είναι πράγματι απογοητευμένη. Κουράστηκε από τα λάθη, την αλαζονεία και την ανικανότητα εκείνων που κυβερνούσαν για χρόνια. Και έχει κάθε δικαίωμα. Αλλά εδώ αρχίζει το πραγματικό πρόβλημα: ενώ τα παλιά κόμματα έχασαν το μέτρο και την επαφή με την πραγματικότητα, η απάντηση που γεννιέται απέναντί τους είναι μια πολιτική πρόταση χωρίς πρόγραμμα, χωρίς δομές και χωρίς στοιχειώδη κατανόηση του πώς λειτουργεί η Πολιτεία.

Το σύνθημα «θα ψηφίζετε από το app και θα εφαρμόζουμε ό,τι βγει» δείχνει ξεκάθαρα την ευκολία με την οποία κάποιοι θεωρούν ότι μπορεί να λειτουργήσει ένα κράτος. Δεν είναι δημοκρατία αυτό. Είναι ψηφιακός εντυπωσιασμός. Ο κρατικός προϋπολογισμός — ένα τεχνικό, νομικό και οικονομικό κείμενο χιλίων σελίδων — δεν αποφασίζεται με ένα “ναι” ή “όχι” στο κινητό. Τα νομοσχέδια για ενέργεια, ασφάλεια, φορολογία, ψηφιακές υποδομές δεν λύνονται σαν quiz στα stories. Και φυσικά, η «Άμεση Δημοκρατία» που ευαγγελίζονται δεν προβλέπεται καν στο Σύνταγμα. Είναι ανέφικτη.

Το μεγαλύτερο όμως οξύμωρο: δηλώνουν «αντισυστημικοί», ενώ επιδιώκουν να μπουν στο σύστημα — στη Βουλή, στο Εθνικό Συμβούλιο, στις επιτροπές. Θέλουν να γίνουν αυτοί που θα κληθούν να κάνουν αυτό που οι ίδιοι καταγγέλλουν. Αντισυστημικός μέσα στο σύστημα; Πολύ απλά, δεν γίνεται. Κάπου τελειώνουν τα συνθήματα και αρχίζει η πραγματικότητα.

Όμως ας είμαστε ξεκάθαροι: αυτό το κενό που εκμεταλλεύονται, δεν προέκυψε τυχαία. Το δημιούργησαν τα ίδια τα πολιτικά κόμματα. Κόμματα εγκλωβισμένα στον μικροκομματισμό, διαλυμένα οργανωτικά, χωρίς παραγωγή πολιτικής, χωρίς όραμα και χωρίς καμία αίσθηση του τι ζει καθημερινά ο πολίτης. Απέτυχαν να δώσουν λύσεις σε στέγαση, σε υγεία, σε ακρίβεια, σε διαφθορά, σε παιδεία. Απέτυχαν να ακούσουν, να διαμορφώσουν προτάσεις, να παράξουν ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις. Δεν διάβασαν τα σημεία των καιρών και τώρα πληρώνουν το τίμημα.

Και ανάμεσα στις δύο αυτές αποτυχίες — την κόπωση του παλιού και την ευκολία του νέου — μένει ο πολίτης. Μόνος, εξαπατημένος από τη μια, κολακευμένος από την άλλη, χωρίς πραγματική πολιτική πρόταση μπροστά του.

Η Κύπρος δεν χρειάζεται ούτε το παλιό που ξεθώριασε από την αλαζονεία, ούτε το “νέο” που στηρίζεται στην άγνοια και στο θέαμα. Χρειάζεται πολιτική με σχέδιο. Με πρόγραμμα. Με διαφάνεια, λογοδοσία και θεσμική σοβαρότητα. Χρειάζεται κόμματα που θα παράγουν πολιτικές, όχι memes. Πολιτικούς που θα δίνουν λύσεις, όχι υποσχέσεις. Και μια νέα γενιά που θα συνδέει την ενέργεια με τη γνώση — όχι με τα views.

Η χώρα δεν κυβερνιέται με likes. Η χώρα κυβερνιέται με ευθύνη. Και αυτό, προς το παρόν, λείπει και από τους δύο πόλους: και από όσους απέτυχαν για χρόνια, και από όσους τώρα εμφανίζονται με άδεια χέρια και μεγάλη αυτοπεποίθηση.
Ώρα να τελειώσει το θέατρο — από όλες τις πλευρές.

*Ο Χάρης Θεραπής είναι ο Διευθυντής του Vouli.TV

του Σενέρ Λεβέντ

Το πιο μεγάλο γεγονός αυτής της προεκλογικής εκστρατείας ήταν το χειροκρότημα του Τουφάν Ερχουρμάν προς τον υποστηρικτή του Ταγίπ Ερντογάν…
Το θεωρώ μεγάλη ασέβεια προς όλους τους πολιτικούς κρατούμενους και φυλακισμένους που βρίσκονται στις τουρκικές φυλακές εδώ και χρόνια…
Είναι επίσης ασέβεια προς τη μνήμη των χιλιάδων ανθρώπων που σκοτώθηκαν στη Συρία…
Ασέβεια προς τη μητέρα που κράτησε το σώμα της δεκάχρονης κόρης της, Τζεμιλέ, που σκοτώθηκε το 2015 στο Τζίζρε, μέσα σε έναν καταψύκτη…
Ασέβεια προς τον νεαρό στρατιώτη που αποκεφαλίστηκε από φανατικούς στη σκηνοθετημένη απόπειρα πραξικοπήματος…

Ο Ταγίπ Ερντογάν είναι ένας νταής…
Ένας δεσπότης…
Ό,τι κι αν κάνεις, Τουφάν, δεν μπορείς να μας τον κάνεις αγαπητό…
Και αναρωτιέμαι πώς θα μπορέσεις να συμβιβαστείς μαζί του, αν πράγματι το επιθυμείς…
Όταν λες «δεν θα κάνω βήμα χωρίς να συμβουλευτώ την Τουρκία», εννοείς προφανώς να συμβουλευτείς τον Ταγίπ Ερντογάν…
Τι είδους “συμβουλή” είναι αυτή;

Στην Τουρκία βρίσκεται στην εξουσία μια οργάνωση που ο Αχμέτ Αλτάν αποκαλεί «μαφιόζικη συμμορία» και ο Τζαν Ντουντάρ «εγκληματική οργάνωση».
Τι καλό μπορεί να μας προσφέρει ένας δικτάτορας που στέρησε την ελευθερία στους καλύτερους ανθρώπους της Τουρκίας — τον Σελαχαττίν Ντεμιρτάς, τον Οσμάν Καβαλά, τον Εκρέμ Ιμάμογλου και τόσους άλλους —, που μηδένισε τη δικαιοσύνη και τύφλωσε τα μέσα ενημέρωσης;
Δεν τον θέλω, ούτε αν με ωφελούσε προσωπικά…
Δεν περιμένω τίποτα από κάποιον που τόσα χρόνια καταπιέζει τον ίδιο του τον λαό…

Τουφάν, δεν μπορείς να μας κάνεις να αγαπήσουμε τον Ταγίπ Ερντογάν…
Και ντρόπιασες τους υποστηρικτές σου χειροκροτώντας τον…
Επτά χρόνια πριν, στις 22 Ιανουαρίου 2018, αν αυτή η κοινωνία βρίσκεται σε σημείο να χειροκροτεί τον Ερντογάν, που μας λιθοβόλησε μέσω των φανατικών του, τι άλλο μπορεί να κάνει εδώ;
Δεν πληγώνει καθόλου την αξιοπρέπειά σου αυτό;

Ενώ εσύ καθόσουν στο έδρανο του χωριού δίνοντας όρκο την προηγούμενη μέρα, η οθόνη ενός από τους πιο σεβαστούς δημοσιογράφους της Κωνσταντινούπολης σκοτιζόταν — εκείνη τη στιγμή συνελήφθη…
Ο συλληφθείς ήταν ο Μερντάν Γιανάρνταγ.
«Αυτό είναι τραμπουκισμός», είπε…
Ναι, είναι τραμπουκισμός…
Αλλά εσύ δεν μπορείς να το πεις…
Ποτέ δεν σε άκουσα να μιλάς για την ελευθερία αυτών των πολιτικών κρατουμένων…
Ούτε να λες: «Η Συρία δεν είναι ρέον νερό, είναι αίμα!»

Θα σε κάνει τόσο χαρούμενο μια εκλογική νίκη που θα κερδηθεί με σιωπή απέναντι στη βία στη χώρα μας, στην Τουρκία και στον κόσμο;
Γιατί επαναλαμβάνεις συνεχώς ότι «η Τουρκία είναι εγγυήτρια σε ολόκληρο το νησί»;
Ποιος δεν το ήξερε αυτό;
Ναι, βέβαια…
Μία από τις τρεις πρώην εγγυήτριες δυνάμεις…
Και οι τρεις έχουν αίμα αυτού του νησιού στα χέρια τους…
Αν είχαν την ευκαιρία, θα εισέβαλλαν ξανά, χωρίς αμφιβολία…

Στο τραπέζι μου δεν υπάρχει καμία σημαία εκτός από τη σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας…
Μια σημαία για την οποία κανείς δεν πεθαίνει…
Είπες ότι η Κυπριακή Δημοκρατία βρίσκεται υπό ελληνική κατοχή;
Τότε γιατί δεν την “απελευθερώνεις”;
Ήθελες να επιστρέψεις σε αυτή τη Δημοκρατία, αλλά σου είπαν ότι δεν μπορείς;
Πες μου να πάω τότε στη Χάγη…
Οι Συμφωνίες της Ζυρίχης και του Λονδίνου δεν έχουν πεθάνει ακόμη…
Είμαστε εταίροι αυτής της Δημοκρατίας, εκτός αν αυτές οι συμφωνίες καταργηθούν.
24 από τις 80 έδρες του κοινοβουλίου στο Νότο είναι δικές μας…
Ακόμη άδειες, ακόμη μας περιμένουν…

Τι υπάρχει να χαρεί κανείς επειδή ένας δεσποτικός δικτάτορας γιόρτασε τη νίκη του στις εκλογές;
Παίζει μαζί μας…
Με τις πιο αξιοσέβαστες επιλογές μας…
Δεν επενέβη ποτέ…
Δεν έχουμε εμείς τη βούληση;
Θα αφαιρέσουν οι δαίμονες το άρθρο 10 από εκεί;

Τι σημαίνει να κοιτά κανείς αφ’ υψηλού τους Τουρκοκύπριους;
Νομίζω τα ξεχάσαμε όλα…
Ίσως εκείνος τα ξέχασε…
Εμείς όμως ξεχνάμε ποτέ;

Σαν να μην ήρθαν οι απειλές θανάτου προς τον Μουσταφά Ακιντζί από το παλάτι της Άγκυρας πριν από πέντε χρόνια…
Σαν να μην είναι αυτός που έβγαλε τον Ερσίν Τατάρ από το πηγάδι και τον φύτεψε πάνω στα κεφάλια μας…
Σαν να μην είναι αυτός που δεν ξεπέρασε ποτέ την εκδίκηση και το μίσος του για τον Ακιντζί…

Τι δημοκράτες, πράγματι!…
Τι σεβασμός στη βούλησή μας!
Ο Ταγίπ Ερντογάν, που απειλεί ακόμη και τον Ανώτατο Δικαστή μας…
Καυχιέται ότι πήρε τον πρόεδρό μας από ένα παλάτι που θεωρούσε «νυχτερινό καταφύγιο»…
Μπράβο και στους νομικούς μας…
Καλύτερα να μέναμε στο εργοστάσιο τσιγάρων, μακάρι να μην είχαμε μπει ποτέ εκεί μέσα…
Δεν μας έμεινε καθόλου αξιοπιστία!
Πόσο αξιόπιστοι είμαστε, άραγε;
Κανείς δεν μας ξέρει…
Κανείς δεν ξέρει καν ότι υπάρχει μια χώρα που λέγεται «Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου»…
Ούτε η Google το ξέρει…
Ούτε το YouTube…

Τουφάν, δεν μπορείς να μας κάνεις να αγαπήσουμε τον Ταγίπ Ερντογάν…
Δεν μπορείς να παρουσιάζεις αυτή τη γη, που βρίσκεται υπό κατοχή εδώ και 51 χρόνια, ως ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος…
Το να δίνεις σε αυτόν τον εισβολέα την ευκαιρία να καυχιέται για το «ανεξάρτητο κράτος» μας, λέγοντας «έκαναν μια δημοκρατική επιλογή», με πληγώνει…
Με πληγώνει να περπατώ τον ίδιο δρόμο με έναν δεσποτικό δικτάτορα…

Είμαστε πάντα καταδικασμένοι να υπάρχουμε έτσι;
Πληρώνουμε αιώνια εξιλέωση εδώ;
Ο άνθρωπος δεν πεθαίνει κάθε μέρα — μια μέρα μόνο πεθαίνει σε αυτόν τον κόσμο…

Τουφάν, δεν μπορείς να μας κάνεις να αγαπήσουμε τον Ταγίπ Ερντογάν.
Η κόλαση είναι άδεια…
Οι διάβολοι είναι εδώ…

Σενέρ Λεβέντ
26 Οκτωβρίου 2025
Εφημερίδα Avrupa

Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, παρουσίασε πρόσφατα στον Έλληνα ομόλογό του ένα τεκμηριωμένο σχέδιο για την επανεκκίνηση και ολοκλήρωση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης – Ευρώπης. Ένα έργο που δεν αποτελεί απλώς τεχνική υποδομή, αλλά κρίσιμο κρίκο για την ενεργειακή ασφάλεια και τη γεωπολιτική σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου. Παρ’ όλα αυτά, από την πλευρά της Αθήνας δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση. Καμία ουσιαστική τοποθέτηση, καμία πολιτική βούληση, καμία δέσμευση.

Η στάση αυτή προκαλεί εύλογες απορίες και απογοήτευση. Πολλοί Έλληνες πολίτες, αλλά και Κύπριοι, αντιλαμβάνονται πως η ελληνική κυβέρνηση επιλέγει τη σιωπή και την αδράνεια για να αποφύγει την πολιτική πίεση που συνοδεύει το έργο. Κυκλοφορεί πλέον ευρέως η πεποίθηση ότι η Αθήνα υπέκυψε, άμεσα ή έμμεσα, σε τουρκικές αξιώσεις, αποσύροντας τη στήριξή της από ένα σχέδιο που θα ενίσχυε τον Ελληνισμό στο σύνολό του. Και το χειρότερο: επιχειρεί να μεταθέσει την ευθύνη για τη μη υλοποίηση στην Κύπρο, κατηγορώντας τη Λευκωσία για δήθεν αδυναμία ή αθέτηση δεσμεύσεων.

Αν αυτό πράγματι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική. Διότι εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί με συνέπεια απέναντι σε ένα καθαρά ενεργειακό και τεχνικό έργο, πώς θα σταθεί απέναντι στην πανίσχυρη Τουρκία; Πώς θα διαχειριστεί τις προκλήσεις στο Αιγαίο και στο Κυπριακό, όταν δείχνει διστακτικότητα να υπερασπιστεί ένα κοινό στρατηγικό συμφέρον; Το ηλεκτρικό Καλώδιο Κύπρου – Κρήτης είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια γραμμή μεταφοράς ενέργειας. Είναι σύμβολο ενότητας, ανεξαρτησίας και κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής. Η απουσία της Ελλάδας από αυτό το έργο εκπέμπει λάθος μήνυμα – προς τους συμμάχους, αλλά κυρίως προς τους αντιπάλους.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, τοποθετήθηκε πρόσφατα με σαφήνεια, τονίζοντας ότι η Κύπρος δεν εκβιάζεται και δεν αποδέχεται ρόλο αποδιοπομπαίου τράγου για πολιτικές αποφάσεις τρίτων. Η Λευκωσία έχει κινηθεί με συνέπεια, έχει καταθέσει προτάσεις, έχει εξασφαλίσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και έχει δείξει βούληση να προχωρήσει. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα: η ευθύνη για τη στασιμότητα του έργου δεν βαραίνει την Κύπρο. Η απόφαση αποστασιοποίησης προήλθε από την Αθήνα – είτε για να αποφευχθούν πολιτικές εντάσεις, είτε για να ικανοποιηθούν εξωτερικές πιέσεις.

Παρά ταύτα, σε επίπεδο δημόσιου λόγου, επιχειρείται να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Κύπρος δεν ανταποκρίθηκε στις οικονομικές της υποχρεώσεις. Γίνεται λόγος για ένα ποσό 25 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο – αν πράγματι αποτελεί ζήτημα – οφείλει να διευκρινιστεί άμεσα από τη Λευκωσία. Όχι επειδή φέρει ευθύνη, αλλά για να μη δοθεί η παραμικρή αφορμή σε όσους επιδιώκουν να συγκαλύψουν τις δικές τους επιλογές μεταθέτοντας το βάρος αλλού. Η αλήθεια πρέπει να είναι καθαρή και διαφανής, χωρίς μισόλογα και πολιτικές υπεκφυγές.

Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι οικονομικό. Είναι βαθιά πολιτικό και εθνικό. Η Ελλάδα, ως εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει ιστορική και ηθική υποχρέωση να λειτουργεί με υπευθυνότητα και στρατηγικό σχεδιασμό. Η ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου αφορά άμεσα και την Ελλάδα, διότι χωρίς ενεργειακή διασύνδεση η Κύπρος παραμένει απομονωμένη, ευάλωτη και εξαρτημένη. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία ενισχύει τον ρόλο της ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, αυξάνοντας την επιρροή της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η απώλεια του έργου δεν είναι μια απλή καθυστέρηση. Είναι στρατηγική ήττα. Η διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης θα παρείχε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να ελέγχει ενεργειακά την ανατολική πτέρυγα της Μεσογείου, να εδραιώσει την παρουσία της στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού και να ενισχύσει την ασφάλεια του Ελληνισμού. Αντί αυτού, επικράτησε η λογική του φόβου και της σιωπής. Μια στάση που, αντί να διασφαλίζει σταθερότητα, στέλνει σήμα αδυναμίας.

Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι όταν η Ελλάδα επιλέγει την αδράνεια απέναντι στην Κύπρο, οι συνέπειες είναι πάντα οδυνηρές. Από το 1974 μέχρι σήμερα, οι λανθασμένοι υπολογισμοί και η έλλειψη στρατηγικής συνέπειας έχουν κοστίσει ακριβά. Δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για νέα λάθη. Ο ελληνισμός, και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, δικαιούται αλήθεια, διαφάνεια και τόλμη.

Η Κύπρος δεν ζητά χάρη. Ζητά συνεργασία και συνέπεια. Δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς το εύκολο εξιλαστήριο θύμα των πολιτικών υποχωρήσεων της Αθήνας. Οι καιροί απαιτούν καθαρές θέσεις και πράξεις, όχι προφάσεις. Αν η Ελλάδα δεν μπορεί να στηρίξει έμπρακτα ένα έργο που υπηρετεί το κοινό εθνικό συμφέρον, τότε πώς θα σταθεί απέναντι σε πολύ πιο απαιτητικές κρίσεις που έρχονται;

Το μήνυμα προς την Ελληνική κυβέρνηση πρέπει να είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο: αναλάβετε τις ευθύνες σας. Όχι μόνο ως εταίροι, αλλά και ως εγγυητές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η υπονόμευση του Καλωδίου Κύπρου – Κρήτης δεν πλήττει μόνο την Κύπρο, αλλά και την ίδια την Ελλάδα. Εάν το εθνικό συμφέρον του ελληνισμού καταρρέει στη Λευκωσία, η επόμενη κρίση θα εκδηλωθεί αναπόφευκτα στο Αιγαίο.

Η Αθήνα δεν μπορεί να συνεχίσει να σιωπά. Οφείλει να μιλήσει, να εξηγήσει και να ενεργήσει. Οι εποχές των διπλωματικών συμβιβασμών τελείωσαν. Η ιστορία απαιτεί θάρρος και αποφάσεις. Ο Ελληνισμός αξίζει ηγεσίες που να μπορούν να κοιτάξουν τον λαό στα μάτια και να πουν την αλήθεια. Η Κύπρος δεν είναι μόνη – εκτός αν η ίδια η Ελλάδα επιλέξει να την αφήσει μόνη.

ΚΡΙΣ ΜΙΧΑΗΛ