του Χάρη Θεραπή*

Μετά από 19 μήνες ανελέητου πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας και ενώ τα σημάδια λιμού στον παλαιστινιακό πληθυσμό πολλαπλασιάζονται, η διεθνής σιωπή δείχνει να ραγίζει. Το Ισραήλ, που έως πρόσφατα απολάμβανε σχεδόν απόλυτη ανοχή από τους δυτικούς συμμάχους του, βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο σφοδρών επικρίσεων, τόσο από κυβερνήσεις όσο και από την κοινή γνώμη.

Η κυβέρνηση Νετανιάχου βρίσκεται αντιμέτωπη με διπλή πίεση: από τη μία, το εξωτερικό, καθώς ΕΕ, ΗΠΑ και Καναδάς προειδοποιούν για κυρώσεις· από την άλλη, το εσωτερικό, με την ισραηλινή Ακροδεξιά να απαιτεί συνέχιση –αν όχι κλιμάκωση– της στρατιωτικής επιχείρησης, με αιτήματα για πλήρη εκκαθάριση και αποπληθυσμιακή αλλαγή της Γάζας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, για πρώτη φορά μετά την έναρξη του πολέμου, ανακοινώνει επίσημη αναθεώρηση της εμπορικής της συμφωνίας με το Ισραήλ, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο προχωρά σε πάγωμα συνομιλιών ελεύθερου εμπορίου και επιβάλλει στοχευμένες κυρώσεις σε ακροδεξιούς κύκλους του Ισραήλ. Μια κοινή δήλωση από Λονδίνο, Παρίσι και Οττάβα κάνει λόγο για «απαράδεκτο επίπεδο ανθρώπινου πόνου» και προειδοποιεί για τιμωρητικά μέτρα εάν δεν αλλάξει πορεία η κυβέρνηση Νετανιάχου.

Τα νούμερα είναι σκληρά: πάνω από 50.000 Παλαιστίνιοι νεκροί, οι περισσότεροι γυναίκες και παιδιά, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας. Παράλληλα, ο αποκλεισμός ανθρωπιστικής βοήθειας έχει θέσει σε άμεσο κίνδυνο εκατομμύρια ζωές, με τον ίδιο τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να δηλώνει πως η εκστρατεία «δεν μπορεί να φτάσει σε σημείο λιμού, για πρακτικούς και διπλωματικούς λόγους».

Το εσωτερικό μέτωπο και οι φωνές της αντίστασης

Εντός Ισραήλ, αντιπολεμικές φωνές πληθαίνουν. Ο πρώην πρωθυπουργός Εχούντ Ολμέρτ χαρακτηρίζει τις επιχειρήσεις στη Γάζα «πολύ κοντά σε έγκλημα πολέμου». Ο πρώην στρατηγός και αρχηγός κόμματος της Αριστεράς Γιαΐρ Γκολάν προειδοποιεί ότι το Ισραήλ κινδυνεύει να μετατραπεί στη Νότια Αφρική του παρελθόντος, «ένα κράτος-παρίας ανάμεσα στα έθνη». Κατηγορεί την κυβέρνηση πως έχει υιοθετήσει τις φαντασιώσεις της Ακροδεξιάς και καλεί σε επιστροφή στη «λογική και την ανθρωπιά».

Παράλληλα, ο Νετανιάχου επιχειρεί έναν εύθραυστο ελιγμό: να δώσει την εντύπωση ανοίγματος στη διεθνή κοινότητα, επιτρέποντας την ελάχιστη είσοδο ανθρωπιστικής βοήθειας, χωρίς να διαταράξει τη συμμαχία του με τους ακροδεξιούς εταίρους του κυβερνητικού συνασπισμού.

Η στροφή της Δύσης – Αργοπορημένη, αλλά υπαρκτή

Η Washington Post σημειώνει πως η δυτική υπομονή εξαντλείται. Η διεθνής κοινότητα –αν και αργοπορημένα– αρχίζει να αντιμετωπίζει την κατάσταση ως ανθρωπιστική και πολιτική κρίση μεγάλου βάθους, όχι απλώς ως επιχείρηση κατά της τρομοκρατίας. Οι μαζικές διαδηλώσεις στην Ευρώπη, οι προειδοποιήσεις από βουλευτές στις ΗΠΑ και η ραγδαία φθορά της εικόνας της ΕΕ στο παγκόσμιο κοινό είναι συμπτώματα ενός συστημικού διλήμματος.

Ο Αμερικανός βουλευτής Τζέισον Κρόου μιλά ανοιχτά για απώλεια νομιμοποίησης των ΗΠΑ στην παγκόσμια σκηνή όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, εξαιτίας της επιλεκτικής τους στάσης στο θέμα της Γάζας. Στο ίδιο πνεύμα, η ΥΠΕΞ της Σλοβενίας Τάνια Φάγιον κατηγορεί την ΕΕ για σιωπή που κοστίζει την αξιοπιστία της.

Το στοίχημα της επόμενης ημέρας

Το Ισραήλ βρίσκεται ενώπιον ενός ιστορικού σταυροδρομιού: θα συνεχίσει στον δρόμο της διεθνούς απομόνωσης ή θα αναζητήσει έναν στρατηγικό επαναπροσδιορισμό της θέσης του; Για τη Δύση, το διακύβευμα είναι επίσης σαφές: μπορεί να συνεχίσει να προασπίζεται τις αρχές του διεθνούς δικαίου, ενώ αποτυγχάνει να τις εφαρμόσει σε κρίσεις όπου έχει επιρροή;

Το ανθρωπιστικό κόστος αυτής της σύγκρουσης είναι ήδη ανυπολόγιστο. Η πολιτική της αδράνειας, όμως, ίσως αποδειχθεί ακόμη πιο δαπανηρή – για όλους.

Ο Χάρης Θεραπής είναι Διευθυντής του Vouli.TV