Βασικά σημεία διαφωνίας παραμένουν η διεκδίκηση των συντεχνιών για ετήσιο υπολογισμό της ΑΤΑ κατά την αναθεώρηση του κατώτατου μισθού, σε αντίθεση με τη διετία που φαίνεται να προκρίνουν οι εργοδότες, καθώς και το ύψος των φοροαπαλλαγών. Η χθεσινή, πολύωρη σύσκεψη των κοινωνικών εταίρων με τους υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας για την ΑΤΑ δεν κατέληξε σε συμφωνία, ωστόσο δεν κηρύσσεται αδιέξοδο και οι προσπάθειες για επίλυση του ζητήματος θα συνεχιστούν.

Σημειώνεται πρόοδος στα ζητήματα συγκλίσεων που αφορούν το πλαίσιο διαπραγμάτευσης που κατέθεσε η κυβέρνηση, με δύο βασικά αγκάθια να παραμένουν: η διεκδίκηση των συντεχνιών για ετήσιο υπολογισμό και απόδοση της ΑΤΑ κατά την αναθεώρηση του κατώτατου μισθού και το ύψος των φοροαπαλλαγών προς τους εργοδότες. Σχετικά με την επιστροφή της ΑΤΑ σε ετήσια βάση προς τους εργοδότες, υπάρχει διαφορά απόψεων, καθώς η κυβέρνηση φαίνεται να προκρίνει ποσοστό 15%, αντί του 50% που προέβλεπε αρχικά το πλαίσιο.

Στο πλαίσιο της πρότασης της κυβέρνησης, προβλέπεται σταδιακή αύξηση του ποσοστού της ΑΤΑ στο 100% εντός 18 μηνών, με οροφή 4% ως μέγιστο ποσοστό πληθωρισμού, χωρίς κλιμακωτή απόδοση. Οι πρόνοιες αυτές γίνονται αποδεκτές και από τις δύο πλευρές. Συγκεκριμένα, από 1/1/2026 το ποσοστό της ΑΤΑ θα αυξηθεί στο 80% από 66,7% που είναι σήμερα, από 1/7/2026 θα φτάσει στο 90% και από 1/7/2027 στο 100%. Η ΑΤΑ θα παραχωρείται μία φορά τον χρόνο εφόσον η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του πραγματικού ΑΕΠ του προηγούμενου έτους είναι θετική. Οι πρόνοιες αυτές βρίσκουν επίσης σύμφωνους τους κοινωνικούς εταίρους.

Αποκλίσεις σε σημαντικά θέματα

Η γενική γραμματέας της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, σημείωσε ότι δεν έχει υπάρξει καταρχήν συμφωνία, καθώς παραμένουν σημαντικές διαφορές, και αναμένουν τα επόμενα βήματα. Ο γενικός γραμματέας της ΣΕΚ, Ανδρέας Μάτσας, επισήμανε ότι, παρά τις έξι ώρες διαβουλεύσεων, δεν ήταν δυνατή η ανακοίνωση οποιασδήποτε προκαταρκτικής απόφασης. Οι συντεχνίες είχαν θέσει ως χρονοδιάγραμμα κατάληξης τη χθεσινή μέρα, ωστόσο χρειάζεται να ενημερώσουν τα συλλογικά τους όργανα για να καθορίσουν τα επόμενα βήματα. Η ημερομηνία καθορισμού της πανσυνδικαλιστικής διάσκεψης θα ανακοινωθεί εντός της επόμενης εβδομάδας.

Οι επόμενες κινήσεις των εργοδοτών

Οι εκτελεστικές επιτροπές ΟΕΒ και ΚΕΒΕ θα συναντηθούν την ερχόμενη Τρίτη για αξιολόγηση των εξελίξεων και συντονισμό επί των επόμενων βημάτων. Ο γενικός διευθυντής της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, ανέφερε ότι όλες οι πλευρές έχουν ευθύνη απέναντι στα μέλη τους και στο κοινωνικό σύνολο. Ο γενικός γραμματέας του ΚΕΒΕ, Φιλόκυπρος Ρουσουνίδης, τόνισε ότι παρά τις συγκλίσεις, οι διαφορές μπορεί να αποτελέσουν αγκάθι ή να ξεπεραστούν.

Αξιοποίηση των συγκλίσεων

Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Γιάννης Παναγιώτου, χαρακτήρισε χρήσιμη και εποικοδομητική την ολοκλήρωση των συναντήσεων με τους κοινωνικούς εταίρους, καθώς διαμορφώθηκε ένα πλαίσιο συγκλίσεων που μπορεί να αξιοποιηθεί για την επίτευξη συμφωνίας. Παράλληλα, σημείωσε ότι παραμένουν ορισμένες μικρές διαφορές, οι οποίες δεν αναμένεται να εμποδίσουν την κατάληξη σε συμφωνία τις επόμενες ημέρες.

Η κυβέρνηση είναι έτοιμη να υποβάλει γραπτώς τις θέσεις της, ώστε να αποτελέσουν σημεία αναφοράς για τη διαδικασία. Παράλληλα, τονίζεται η ανάγκη περιορισμού των αποστάσεων μεταξύ των δύο πλευρών σε συγκεκριμένα ζητήματα, ώστε μια μεσολαβητική πρόταση να έχει θετικό αντίκτυπο. Ο υπουργός υπενθύμισε ότι σε περίπτωση που ο διάλογος παύσει να είναι εποικοδομητικός, η κυβέρνηση θα το ανακοινώσει και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις.

Ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, παρουσίασε πρόσφατα στον Έλληνα ομόλογό του ένα τεκμηριωμένο σχέδιο για την επανεκκίνηση και ολοκλήρωση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης – Ευρώπης. Ένα έργο που δεν αποτελεί απλώς τεχνική υποδομή, αλλά κρίσιμο κρίκο για την ενεργειακή ασφάλεια και τη γεωπολιτική σταθερότητα της Ανατολικής Μεσογείου. Παρ’ όλα αυτά, από την πλευρά της Αθήνας δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση. Καμία ουσιαστική τοποθέτηση, καμία πολιτική βούληση, καμία δέσμευση.

Η στάση αυτή προκαλεί εύλογες απορίες και απογοήτευση. Πολλοί Έλληνες πολίτες, αλλά και Κύπριοι, αντιλαμβάνονται πως η ελληνική κυβέρνηση επιλέγει τη σιωπή και την αδράνεια για να αποφύγει την πολιτική πίεση που συνοδεύει το έργο. Κυκλοφορεί πλέον ευρέως η πεποίθηση ότι η Αθήνα υπέκυψε, άμεσα ή έμμεσα, σε τουρκικές αξιώσεις, αποσύροντας τη στήριξή της από ένα σχέδιο που θα ενίσχυε τον Ελληνισμό στο σύνολό του. Και το χειρότερο: επιχειρεί να μεταθέσει την ευθύνη για τη μη υλοποίηση στην Κύπρο, κατηγορώντας τη Λευκωσία για δήθεν αδυναμία ή αθέτηση δεσμεύσεων.

Αν αυτό πράγματι ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τότε η κατάσταση είναι ακόμη πιο ανησυχητική. Διότι εάν η Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί με συνέπεια απέναντι σε ένα καθαρά ενεργειακό και τεχνικό έργο, πώς θα σταθεί απέναντι στην πανίσχυρη Τουρκία; Πώς θα διαχειριστεί τις προκλήσεις στο Αιγαίο και στο Κυπριακό, όταν δείχνει διστακτικότητα να υπερασπιστεί ένα κοινό στρατηγικό συμφέρον; Το ηλεκτρικό Καλώδιο Κύπρου – Κρήτης είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια γραμμή μεταφοράς ενέργειας. Είναι σύμβολο ενότητας, ανεξαρτησίας και κοινής ευρωπαϊκής προοπτικής. Η απουσία της Ελλάδας από αυτό το έργο εκπέμπει λάθος μήνυμα – προς τους συμμάχους, αλλά κυρίως προς τους αντιπάλους.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, τοποθετήθηκε πρόσφατα με σαφήνεια, τονίζοντας ότι η Κύπρος δεν εκβιάζεται και δεν αποδέχεται ρόλο αποδιοπομπαίου τράγου για πολιτικές αποφάσεις τρίτων. Η Λευκωσία έχει κινηθεί με συνέπεια, έχει καταθέσει προτάσεις, έχει εξασφαλίσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και έχει δείξει βούληση να προχωρήσει. Τα δεδομένα είναι ξεκάθαρα: η ευθύνη για τη στασιμότητα του έργου δεν βαραίνει την Κύπρο. Η απόφαση αποστασιοποίησης προήλθε από την Αθήνα – είτε για να αποφευχθούν πολιτικές εντάσεις, είτε για να ικανοποιηθούν εξωτερικές πιέσεις.

Παρά ταύτα, σε επίπεδο δημόσιου λόγου, επιχειρείται να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι η Κύπρος δεν ανταποκρίθηκε στις οικονομικές της υποχρεώσεις. Γίνεται λόγος για ένα ποσό 25 εκατομμυρίων ευρώ, το οποίο – αν πράγματι αποτελεί ζήτημα – οφείλει να διευκρινιστεί άμεσα από τη Λευκωσία. Όχι επειδή φέρει ευθύνη, αλλά για να μη δοθεί η παραμικρή αφορμή σε όσους επιδιώκουν να συγκαλύψουν τις δικές τους επιλογές μεταθέτοντας το βάρος αλλού. Η αλήθεια πρέπει να είναι καθαρή και διαφανής, χωρίς μισόλογα και πολιτικές υπεκφυγές.

Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν είναι οικονομικό. Είναι βαθιά πολιτικό και εθνικό. Η Ελλάδα, ως εγγυήτρια δύναμη της Κυπριακής Δημοκρατίας, έχει ιστορική και ηθική υποχρέωση να λειτουργεί με υπευθυνότητα και στρατηγικό σχεδιασμό. Η ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου αφορά άμεσα και την Ελλάδα, διότι χωρίς ενεργειακή διασύνδεση η Κύπρος παραμένει απομονωμένη, ευάλωτη και εξαρτημένη. Την ίδια στιγμή, η Τουρκία ενισχύει τον ρόλο της ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος, αυξάνοντας την επιρροή της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η απώλεια του έργου δεν είναι μια απλή καθυστέρηση. Είναι στρατηγική ήττα. Η διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης θα παρείχε στην Ελλάδα τη δυνατότητα να ελέγχει ενεργειακά την ανατολική πτέρυγα της Μεσογείου, να εδραιώσει την παρουσία της στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρισμού και να ενισχύσει την ασφάλεια του Ελληνισμού. Αντί αυτού, επικράτησε η λογική του φόβου και της σιωπής. Μια στάση που, αντί να διασφαλίζει σταθερότητα, στέλνει σήμα αδυναμίας.

Η ιστορία μάς έχει διδάξει ότι όταν η Ελλάδα επιλέγει την αδράνεια απέναντι στην Κύπρο, οι συνέπειες είναι πάντα οδυνηρές. Από το 1974 μέχρι σήμερα, οι λανθασμένοι υπολογισμοί και η έλλειψη στρατηγικής συνέπειας έχουν κοστίσει ακριβά. Δεν υπάρχει πλέον περιθώριο για νέα λάθη. Ο ελληνισμός, και στις δύο πλευρές του Αιγαίου, δικαιούται αλήθεια, διαφάνεια και τόλμη.

Η Κύπρος δεν ζητά χάρη. Ζητά συνεργασία και συνέπεια. Δεν μπορεί να γίνεται συνεχώς το εύκολο εξιλαστήριο θύμα των πολιτικών υποχωρήσεων της Αθήνας. Οι καιροί απαιτούν καθαρές θέσεις και πράξεις, όχι προφάσεις. Αν η Ελλάδα δεν μπορεί να στηρίξει έμπρακτα ένα έργο που υπηρετεί το κοινό εθνικό συμφέρον, τότε πώς θα σταθεί απέναντι σε πολύ πιο απαιτητικές κρίσεις που έρχονται;

Το μήνυμα προς την Ελληνική κυβέρνηση πρέπει να είναι σαφές και αδιαπραγμάτευτο: αναλάβετε τις ευθύνες σας. Όχι μόνο ως εταίροι, αλλά και ως εγγυητές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η υπονόμευση του Καλωδίου Κύπρου – Κρήτης δεν πλήττει μόνο την Κύπρο, αλλά και την ίδια την Ελλάδα. Εάν το εθνικό συμφέρον του ελληνισμού καταρρέει στη Λευκωσία, η επόμενη κρίση θα εκδηλωθεί αναπόφευκτα στο Αιγαίο.

Η Αθήνα δεν μπορεί να συνεχίσει να σιωπά. Οφείλει να μιλήσει, να εξηγήσει και να ενεργήσει. Οι εποχές των διπλωματικών συμβιβασμών τελείωσαν. Η ιστορία απαιτεί θάρρος και αποφάσεις. Ο Ελληνισμός αξίζει ηγεσίες που να μπορούν να κοιτάξουν τον λαό στα μάτια και να πουν την αλήθεια. Η Κύπρος δεν είναι μόνη – εκτός αν η ίδια η Ελλάδα επιλέξει να την αφήσει μόνη.

ΚΡΙΣ ΜΙΧΑΗΛ