του Χάρη Θεραπή*

Εγκρίθηκε σήμερα (27/5) ο Κανονισμός SAFE (Security Action for Europe), ο οποίος έρχεται να εδραιώσει ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο ασφάλειας και άμυνας. Αν και το περιεχόμενό του έχει ιδιαίτερη σημασία, εξίσου σημαντικός είναι ο τρόπος έγκρισής του: με ειδική πλειοψηφία, σύμφωνα με το άρθρο 122 της ΣΛΕΕ. Αυτό σημαίνει ότι χώρες όπως η Κύπρος και η Ελλάδα δεν έχουν δυνατότητα άσκησης βέτο – ακόμα κι αν ο κανονισμός περιλαμβάνει ρυθμίσεις που αγγίζουν τα δικά τους ζωτικά συμφέροντα.

Σε αυτό το πλαίσιο, επανέρχεται στο προσκήνιο το ενδεχόμενο έμμεσης ενσωμάτωσης της Τουρκίας σε δομές ασφαλείας της Ε.Ε. Η νέα γραμμή που υιοθετείται από αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες είναι η λεγόμενη «συμμετοχή με αιρεσιμότητες». Δηλαδή, να δοθεί στην Άγκυρα ρόλος ή πρόσβαση, υπό την προϋπόθεση ότι:

  • θα αρθεί το τουρκικό casus belli έναντι της Ελλάδας,

  • θα υπάρξει προσχώρηση στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS),

  • και θα τεθούν εγγυήσεις προστασίας των εξωτερικών συνόρων μέσω της ρήτρας αμοιβαίας συνδρομής (άρθρο 42 παρ. 7 της ΣΕΕ).

Ωστόσο, τίποτα από αυτά δεν δείχνει διατεθειμένη να πράξει η Τουρκία. Αντιθέτως, επιμένει στη στρατηγική της αναθεώρησης και κλιμακώνει τις προκλήσεις. Για την Κύπρο, η εικόνα είναι ακόμη πιο σύνθετη και ανησυχητική:

  • 40.000 στρατιώτες κατοχής παραμένουν στο νησί,

  • το ψευδοκράτος ενισχύεται οικονομικά και πολιτικά,

  • η τουρκική ρητορική περί «δύο κρατών» εντείνεται,

  • και οι παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ είναι συνεχείς.

Μέσα σε αυτό το τοπίο, η Κυπριακή Δημοκρατία καλείται να τοποθετηθεί: θα ακολουθήσει τον δρόμο του ευρωπαϊκού «πραγματισμού», όπως αυτός ερμηνεύεται στις Βρυξέλλες, ή θα επιμείνει στην αρχή της νομιμότητας και της ίσης μεταχείρισης;

Η άρνηση της Τουρκίας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, να αποσύρει τα στρατεύματά της και να σεβαστεί τις αποφάσεις του ΟΗΕ και το ευρωπαϊκό κεκτημένο, δεν μπορεί να παραβλέπεται χάριν γεωστρατηγικών ισορροπιών. Διότι αν η Τουρκία αποκτήσει θέση σε ευρωπαϊκές δομές ασφάλειας χωρίς να έχει πρώτα σεβαστεί τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τις ευρωπαϊκές συνθήκες, τότε η Κύπρος δεν προστατεύεται – αλλά ακυρώνεται στην πράξη.

Ο ρόλος της Λευκωσίας δεν είναι απλώς διακοσμητικός σε αυτή τη διαδικασία. Είναι ιστορική ευθύνη. Τώρα είναι η στιγμή να τεθούν καθαρές γραμμές: καμία συμμετοχή της Τουρκίας χωρίς επίλυση του Κυπριακού, χωρίς επιστροφή στο διεθνές δίκαιο, χωρίς σεβασμό στην κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η σιωπή δεν είναι στρατηγική. Είναι συνενοχή.

*Ο Χάρης Θεραπής είναι ο Διευθυντής του Vouli.TV