του Μάριου Μαρκουλλή

Ο δημόσιος διάλογος για την περιβόητη μεταρρύθμιση στην τοπική αυτοδιοίκηση περιστρέφεται γύρω από τις συγχωνεύσεις των Δήμων, αντί στο περιεχόμενο και την ουσία της ίδιας της μεταρρύθμισης που θα αποφέρει πολλαπλά οφέλη στον Κύπριο δημότη. Τούτο δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη, καθώς επηρεάζονται κατεστημένα δεκαετιών και εμπλέκονται μικροκομματικές σκοπιμότητες. Συνεπώς, το πρωταρχικό ερώτημα που πρέπει να προβληματίσει τους αρμόδιους είναι ποιος θα αποφασίσει για το ποιος Δήμος ή Κοινότητα θα συνενωθεί με ποιον.

Καταρχάς είναι ξεκάθαρο και αναμφισβήτητο ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων θα αποφασίσει δια νόμου το ουσιαστικό περιεχόμενο της μεταρρύθμισης, δηλαδή την μορφή, περιεχόμενο, λειτουργία και εξουσίες που θα έχουν οι νέοι δήμοι. Το ζήτημα, όμως, των επί μέρους συγχωνεύσεων χρήζει προσεκτικής μελέτης και προσέγγισης ως προς το ποιο όργανο θα τις αποφασίσει. Όχι μόνο από νομικής άποψης, αλλά και από δημοκρατικής ευαισθησίας. Άλλωστε, οι σημερινές μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης (δήμοι και κοινότητες) υπάρχουν ως οντότητες από την ίδρυση της Δημοκρατίας και για πρώτη φορά στην ιστορία θα μετατραπούν σε κάποια νέα οντότητα με διαφορετικό πληθυσμό και εδαφικά όρια.

Το άρθρο 5 του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης του 1985, ο οποίος κυρώθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία με τον Περί Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Κυρωτικός) Νόμο (Ν.27/1988), προνοεί ότι «Αλλαγές των εδαφικών ορίων τοπικής αρχής δεν πρέπει να γίνονται χωρίς να ζητηθεί και ληφθεί προηγουμένως η γνώμη των ενδιαφερομένων τοπικών κοινοτήτων, πιθανώς με δημοψήφισμα όπου τούτο επιτρέπεται από το νόμο». Στην εγχώρια νομοθεσία, ο Περί Δήμων Νόμoς (Ν.111/1985)και ο Περί Κοινοτήτων Νόμος (Ν.86(I)/1999) προνοούν για την διενέργεια χωριστών δημοψηφισμάτων στις περιπτώσεις ίδρυσης νέου δήμου, συγχώνευσης δήμων και συμπλεγματοποίησης κοινοτήτων. Επειδή, όμως, η προτεινόμενη μεταρρύθμιση αφορά συγχωνεύσεις πολλών οντοτήτων και σε παγκύπρια κλίμακα, η απόφαση για διενέργεια δημοψηφίσματος μπορεί να ληφθεί από την Βουλή βάσει του Περί Δημοψηφισμάτων Νόμου του 1989 (Ν. 206/1989), δυνάμει του οποίου επιτρέπεται «η πρoκήρυξη και η διεξαγωγή δημoψηφισμάτωv, για vα ζητηθεί η γvώμη τoυ λαoύ πάvω σε ιδιαίτερα σπoυδαία, δημoσίoυ εvδιαφέρovτoς, ζητήματα».

Το ερώτημα δε που θα τεθεί στον λαό θα είναι η πρόταση του οργάνου που έχει την εξουσία να αποφασίσει τις συγχωνεύσεις. Αν τούτο δεν έχει γίνει ξεκάθαρο μέχρι σήμερα, ας αποφασίσει το Ανώτατο Δικαστήριο εκ των προτέρων για σκοπούς άρσης οποιασδήποτε αμφιβολίας και αποφυγής συγκρούσεων. Ακολούθως, ο λαός θα κληθεί να απαντήσει είτε καταφατικά είτε αρνητικά επί της συγκεκριμένης πρότασης για την συγχώνευση των μονάδων τοπικής αυτοδιοίκησης. Αν και το ερώτημα θα είναι συντακτικά το ίδιο για όλη την επικράτεια, το περιεχόμενο αυτού θα είναι διαφορετικό για κάθε επαρχία. Συνεπώς, η διενέργεια χωριστών δημοψηφισμάτων ανά επαρχία είναι επιβεβλημένη, με το εκλογικό σώμα κάθε επαρχίας να αποτελείται από τους δημότες των Δήμων και Κοινοτήτων που επηρεάζονται ή επιθυμούν να συμμετέχουν στους υπό δημιουργία Δήμους στην επαρχία τους. Σε όσες δε επαρχίες καταψηφιστεί η πρόταση, τότε τα αρμόδια όργανα θα πρέπει να αναζητήσουν νέες λύσεις και σχήματα με τους νέους δήμους σε αυτές μόνο τις επαρχίες.

Επομένως, θα ήταν σοφό, ορθό και δίκαιο να δοθεί το δικαίωμα στους δημότες να ψηφίσουν και να λάβουν αυτή την ιστορική απόφαση για τον τόπο τους. Η διενέργεια των δημοψηφισμάτων θα εξανεμίσει τις μικροκομματικές σκοπιμότητες και θα απαλλάξει την Εκτελεστική και Νομοθετική Εξουσία από την έγνοια να ικανοποιήσουν τοπικούς άρχοντες, συμβούλια και διάφορα τερτίπια. Να αποφασίσουν οι δημότες αναλαμβάνοντας, βέβαια, και την ευθύνη της απόφασης τους για το μέλλον.

Επίσης, δεν πρέπει να λησμονείται ότι η παράνομη τουρκική κατοχή εμποδίζει την συμπερίληψη όλων των Δήμων και Κοινοτήτων στην προτεινόμενη μεταρρύθμιση, η οποία αφορά – κατ’ ανάγκην – μόνο τους ελεύθερους Δήμους. Συνεπώς, ο νομοθέτης οφείλει να προνοήσει ρητά για υποχρεωτική αναθεώρηση των συγχωνεύσεων στους ακριτικούς Δήμους σε περίπτωση απελευθέρωσης των κατεχόμενων Δήμων και Κοινοτήτων μας. Με αυτόν τον τρόπο, οι κατεχόμενοι Δήμοι και Κοινότητες δεν θα βρεθούν ζημιωμένοι στο μέλλον επειδή εξαιρέθηκαν από την σημερινή μεταρρύθμιση, ενώ παράλληλα οι δημότες των ελεύθερων ακριτικών Δήμων δεν θα στερηθούν τα οφέλη της μεταρρύθμισης ένεκα της παράνομης τουρκικής κατοχής.

πηγή: dikaiosyni.com/

Vouli TV